Λοβέρδου Μυρτώ

Αναρωτιέμαι αν το θέμα που άνοιξε με το πρόσφατο Προεδρικό Διάταγμα για τους καλλιτέχνες μπορεί να λειτουργήσει ως ντόμινο θετικών εξελίξεων στον χώρο της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης. Κι αν έπρεπε να δημιουργηθεί όλος αυτός ο σάλος και όλες αυτές οι αντιδράσεις για να ευαισθητοποιηθούν οι αρμόδιοι και να θέσουν το ζήτημα επί τάπητος. Οπως επίσης προβληματίζομαι […]

Εκεί που καταρρέουν οι θεωρητικές μας παραδοχές, εκεί που τα πράγματα ξεκινούν από μια σιγουριά και καταλήγουν σ’ ένα μεγάλο ερωτηματικό, κάπου εκεί βρήκε τον χώρο να «δράσει» λογοτεχνικά ο γερμανός συγγραφέας και δοκιμιογράφος Αλφρεντ Ντέμπλιν (Alfred Döblin, 1878-1957). Ο ίδιος ήταν γιατρός – ψυχίατρος. Ιδρυσε μια ιδιωτική κλινική για νευροπαθείς, υπηρέτησε ως στρατιωτικός γιατρός κατά […]

Η κουβέντα έχει εδώ και καιρό ξεχαστεί. Σχεδόν κανείς δεν την επαναφέρει. Ούτε από τη μια πλευρά, τους άμεσα ενδιαφερόμενους, που έχουν απογοητευτεί πλήρως, ούτε από την άλλη, τους ιθύνοντες, αυτούς που αποφασίζουν και καθορίζουν τις εξελίξεις. Καμιά κουβέντα για να αναπροσαρμοσθούν οι θεατρικές σπουδές των δραματικών σχολών και να γίνουν «ανώτατες» -παρέμεναν «ανώτερες», επιπέδου […]

Μια παραβολή που θέτει μια σειρά από ερωτήματα και διλήμματα και μαζί μια σπουδή πάνω στον άνθρωπο, στα ήθη και τα ένστικτά του, είναι το «Dogville» του Λαρς Φον Τρίερ (Lars Von Trier, 1956). Ο δανός, πολυβραβευμένος κινηματογραφιστής, με την πλούσια φιλμογραφία, αρέσκεται στα πειράματα και τις προκλήσεις. Ξέρει πώς να στήνει κόσμους, όπως ξέρει […]

Ξαφνικά, η συμμετοχή του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου, του γνωστού μας ΘΟΚ, στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, αποτέλεσε αντικείμενο αντιπαράθεσης. Και από συνεργασία ανάμεσα στους δύο πολιτιστικούς φορείς έφτασε να πάρει διαστάσεις διαφωνίας με προσωπικά χαρακτηριστικά. Διαφωνία στην οποία ενεπλάκησαν και οι υπουργοί Πολιτισμού των δύο χωρών για να αποφευχθεί ένα νέο «κυπριακό», στο θέατρο αυτή […]

Ντουλάπες κλειστές, φιγούρες με στολές, ένα τοπίο σκοτεινό, σχεδόν απειλητικό, που ωστόσο παίρνει μορφή μόλις τα φώτα ανοίξουν: Οι ντουλάπες ανοίγουν, μετατρέπονται σε γραφεία, σπίτια, δικαστήριο, αίθουσα της Βουλής, νοσοκομείο. Οι φιγούρες ντύνονται του ρόλους τους: Η αστυνομικός, ο βουλευτής, ο δικαστής, ο δημοσιογράφος, η οικιακή βοηθός, η εγκυμονούσα σύζυγος, ο παππούς, το κορίτσι… Γραμμένο […]

«Το θέατρό μου τρέφεται κυρίως από την πραγματικότητα που υπάρχει γύρω μας, είτε αυτό σημαίνει ότι την αντλώ από τις εφημερίδες και τις ειδήσεις είτε από τις καθημερινές μου σχέσεις. Με αυτό το υλικό στα χέρια μου φτιάχνω έργα που στοχεύουν στην ανάδειξη μιας ιστορίας και των χαρακτήρων της. Τα έργα μου έχουν νατουραλιστικά στοιχεία, […]

Ο γάμος ως σύμβαση ή κοινωνικό λάφυρο. Η οικογένεια ως ανάγκη ή υποχρέωση. Η υποκρισία ως απαραίτητο συστατικό της συμβίωσης και της κοινής ζωής. Τα μυστικά και τα ψέματα ως αναπόσπαστα – άτυπα κομμάτια μιας προσωπικής συμφωνίας. Η ελευθερία και η αυτοδιάθεση ως δομικό στοιχείο του ανθρώπου, ανεξαρτήτως φύλου, κοινωνίας, εποχής. Εκατόν σαράντα ένα χρόνια […]

«Αν ήταν στον κόσμο όλο σήμερα να διάλεγα έναν ψυχικό οδηγό, σίγουρα θα διάλεγα τον Ζορμπά. Γιατί αυτός είχε ό,τι χρειάζεται ένας καλαμαράς για να σωθεί: την πρωτόγονη ματιά, τη δημιουργική αφέλεια, τη σγουράδα του χεριού, τη δροσεράδα της καρδιάς, την παλικαριά να κοροϊδεύει την ίδια του την ψυχή…». Ετσι προλογίζει ο Νίκος Καζαντζάκης (1883-1957) […]

Μια άδεια σκηνή, που ενίοτε περιστρέφεται στο κέντρο της. Ενας προβολέας, δυνατός, φωτίζει τον ήρωα που στέκεται όρθιος, στη μέση. Μόνος, με τη στάση του σώματός του να δηλώνει εξαρχής την απελπισία, ακόμα και το αδιέξοδο, η παράσταση του Γιώργου Νανούρη στο Βεάκη δίνει εξαρχής το στίγμα της. Εδώ, η ιστορία του κεντρικού ήρωα, του […]

Το μεγάλο, ξύλινο, οικογενειακό τραπέζι με τις 24 καρέκλες είναι τοποθετημένο πάνω στη σκηνή. Οι διαστάσεις του καλύπτουν σχεδόν όλη την επιφάνειά της, επιτρέποντας ωστόσο στους ηθοποιούς να κινούνται γύρω από αυτό. Ολη η ιστορία και η εξέλιξή της, όλες οι καταστάσεις που βιώνουν τα πρόσωπα του έργου διαδραματίζονται γύρω, πάνω και κάτω από αυτό […]

Το θρανίο υποδηλώνει ότι η παράσταση εξελίσσεται μέσα σε μια σχολική τάξη. Η μεγάλη, τεράστια μαριονέτα ενός τερματοφύλακα αποτελεί το δεύτερο σκηνικό στοιχείο που με τον τρόπο του εισάγει και το θέμα του έργου: Ενας βετεράνος τερματοφύλακας και πρώην σταρ του ποδοσφαίρου είναι καλεσμένος να μιλήσει στους μαθητές για την αξία της άμιλλας και τα […]

Γραμμένη πριν από 26 χρόνια, η κωμωδία των Μιχάλη Ρέππα και Θανάση Παπαθανασίου «Μπαμπάδες με ρούμι» επέστρεψε, για πρώτη φορά από τότε, στη σκηνή, στο θέατρο Αλίκη. Με το σκεπτικό ότι «δεν υπάρχει ελληνικό θέατρο χωρίς ελληνικό έργο» ο Σταμάτης Φασουλής είχε ζητήσει τότε από το συγγραφικό δίδυμο να γράψει το πρώτο του θεατρικό – είχαν […]

Αν κάποτε όφειλες να δηλώσεις υποταγή στο καθεστώς και στο σύστημα, σήμερα οφείλεις να το κάνεις δηλώνοντας υποταγή στην ευτυχία, είτε είσαι είτε δεν είσαι ευτυχισμένος. Αυτή η περιβόητη θετική ενέργεια, την οποία πρέπει και να εκπέμπεις εσύ ο ίδιος και να λαμβάνεις από τους άλλους, έχει αποκτήσει στη σύγχρονη εποχή τις διαστάσεις ενός μύθου […]

Υπάρχει κάτι άμεσο, επιθετικό και γρήγορο σε έναν αγώνα πινγκ-πονγκ, κάτι που φέρνει τους παίκτες-αντιπάλους κοντά, πολύ κοντά. Ενα μικρό μπαλάκι, που κάνει πολλαπλάσιο θόρυβο από το μέγεθός του, δίνει τον τόνο: μια παρτίδα πινγκ-πονγκ ή καλύτερα ένας αγώνας μέχρι τελικής πτώσεως είναι και η «Μοναξιά της Δύσης» («The Lonesome West», 1997). Το θεατρικό έργο […]

Γραμμένα με διαφορά 35 χρόνων, τα μονόπρακτα «Αυτός και το παντελόνι του» (1957) και «Επικήδειος» (1992) του Ιάκωβου Καμπανέλλη αποτελούν, συχνά-πυκνά, μέρος θεατρικής παράστασης είτε με έργα του συγγραφέα είτε με μονολόγους και άλλων δημιουργών. Και είναι δείγματα γραφής του πατριάρχη του νεοελληνικού θεάτρου, του οποίου τιμώνται φέτος, επισήμως, τα 100 χρόνια από τη γέννησή […]

Το θέμα της ιστορίας είναι τόσο απλό όσο και διαχρονικό, παλιό και καινούργιο μαζί, συνηθισμένο, οικείο αλλά και δύσκολο, σκληρό: οι σχέσεις ενός ζευγαριού μέσα στον γάμο, σε έναν γάμο με διάρκεια και παιδιά, έναν γάμο που κουβαλά μαζί του αυτή την αμείλικτη καθημερινότητα, τη συνήθεια και τη ρουτίνα. Ενας άντρας και μια γυναίκα αντιμέτωποι […]

Υπάρχει ένα στοιχείο στην «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» του Ευριπίδη, κάτι το μετέωρο, που διαφοροποιεί τη συγκεκριμένη τραγωδία όχι μόνο από τα υπόλοιπα (σωζόμενα) έργα του Ευριπίδη αλλά και συνολικά από όλα των τραγικών ποιητών: αυτή η έννοια της θυσίας, αυτό το αίτημα προς τον πατέρα να θυσιάσει το παιδί του, την έφηβη κόρη του, για […]

νάμεσα στο λαϊκό και το λόγιο, το παραμύθι και τη φιλοσοφία, ανάμεσα στην παράδοση και το μοντέρνο, την κωμωδία και την τραγωδία, ανάμεσα στην παροιμία και τη μεταφορά, το ρομάντζο και την επιφυλλίδα: κάπου εκεί, σε αυτό το «άυλο» σημείο τομής όπου συναντώνται όλα τα προαναφερθέντα (και πολλά ακόμα) αντιθετικά δίδυμα, ξεπροβάλλουν ο Μποστ και […]

ια άλλη μια φορά ο μέγας Αριστοφάνης ανεβάζει, μέσα από τα έργα του, στη σκηνή προσωπικότητες της εποχής του με την ξεκάθαρη διάθεση να τους κρίνει, να τους κατακρίνει, να τους σατιρίσει, ακόμα και να τους εξευτελίσει. Και ίσως να μην μπορούμε, ακόμα, να αντιληφθούμε το μέγεθος της τόλμης και της πρωτοπορίας του ποιητή, δυόμισι […]

Υπάρχει και αυτό το θέατρο το καλοκαίρι: το θερινό, της ταράτσας, της αυλής, του ανοιχτού χώρου. Ενα θέατρο που κοντεύουμε να ξεχάσουμε, μια που οι περισσότερες σκηνές έχουν πλέον κλείσει – Αθήναιον, Σμαρούλα, Μετροπόλιταν… Στην ταράτσα του Λαμπέτη, από τις λίγες θερινές σκηνές που έχουν πλέον απομείνει στην Αθήνα, ανεβαίνουν τα τελευταία χρόνια ανάλαφρα θεατρικά έργα […]

η δική του εκδοχή γύρω από τον μύθο των Ατρειδών, περισσότερο ρεαλιστική και γήινη, καταθέτει με την «Ηλέκτρα» του ο Ευριπίδης. Γραμμένη το 413 π.Χ. κι ενώ μαίνεται ο Πελοποννησιακός Πολέμος, παρουσιάζεται λίγους μήνες πριν από τη μεγάλη ήττα των Αθηναίων στη Σικελική Εκστρατεία. Γι΄ αυτό και η πρωτοποριακή ευριπίδεια τραγωδία εμπεριέχει όλα εκείνα τα […]

Η συζήτηση και ο προβληματισμός επανέρχονται κάθε χρόνο τέτοια εποχή, μια που από το τέλος Αυγούστου ξεκινά η αντίστροφη μέτρηση για τις εξετάσεις στις Δραματικές Σχολές. Αρχής γενομένης από τις κρατικές, μετά παίρνουν σειρά οι ιδιωτικές, για να ολοκληρωθεί η διαδικασία με τις εξετάσεις στο ΥΠΠΟΑ και αμέσως μετά να δοθεί το σήμα για την […]

«Αίας» του Σοφοκλή (450-440 π.Χ.), η παλαιότερη από τις επτά σωζόμενες τραγωδίες του αρχαίου ποιητή, πραγματεύεται, μέσα από την αντιπαράθεση του ομώνυμου ήρωα με τον Οδυσσέα, τη σύγκρουση δύο κόσμων. Ενός ηρωικού που αποχωρεί και ενός καινούργιου που έρχεται να πάρει τη θέση του. Ο Αίας διαθέτει όλα εκείνα τα ρωμαλέα χαρακτηριστικά ενός ιδανικού γενναίου, […]

Με το τελευταίο διήμερο στο αρχαίο θέατρο του Πολυκλείτου να έπεται και την «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» του Ευριπίδη να κλείνει στις 20 Αυγούστου το φετινό Φεστιβάλ, η συζήτηση για το «τι Επίδαυρο θέλουμε» καλά κρατεί. Λίγο οι «πρωτότυπες» απόπειρες νεόκοπων ή περισσότερων έμπειρων σκηνοθετών, λίγο ή πολύ οι «τηλεοπτικοί» θίασοι και οι sold out παραστάσεις, […]

Ολο το παιχνίδι της σοφόκλειας τραγωδίας χάθηκε στη νεφελώδη σκηνοθετική γραμμή της παράστασης, που γέμισε το αργολικό θέατρο

Ενας κύκλος-κατασκευή στη μέση της σκηνής, που συμβολίζει και νησί και σπηλιά, και καράβι με κατάρτι, και βράχος και τόξο, αποτελεί το βασικό, μοναδικό σκηνικό στοιχείο. Εκεί εκτυλίσσεται η υπόθεση του «Φιλοκτήτη» στην παραγωγή του Ιασμου και σε σκηνοθεσία της Μαρλένε Καμίνσκι. Τρεις ηθοποιοί στους βασικούς ρόλους του Φιλοκτήτη, του Οδυσσέα και του Νεοπτόλεμου και […]

Από τις τρεις τελευταίες παραστάσεις που απέμειναν για να ολοκληρωθούν τα φετινά Επιδαύρια, οι δύο είναι παραγωγές ιδιωτών – η τρίτη, που θα παιχθεί ενδιαμέσως, είναι η «Ελένη» του Ευριπίδη και του ΚΘΒΕ από τον Βασίλη Παπαβασιλείου. Οι άλλες δύο, η «Αντιγόνη» του Σοφοκλή, κυρίως, και δευτερευόντως η «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» του Ευριπίδη (σε ό,τι αφορά […]

Εργο κλειστό, δωματίου, έργο με τέσσερα πρόσωπα, ο «Γυάλινος κόσμος» (1944) του Τενεσί Ουίλιαμς (Thomas Lanier «Tennessee» Williams, 1911-1983) πήρε το ρίσκο, στην παράσταση του Γιώργου Νανούρη, να βγει στον ανοικτό χώρο. Πήρε το ρίσκο να ξεφύγει από τους τέσσερις τοίχους και την εσωτερική ατμόσφαιρα και κατάφερε να φτιάξει ένα «κλειστό» σύμπαν, έξω. Κι έχει […]

Οι «Πέρσες» που σκηνοθέτησε ο Δημήτρης Καραντζάς στην Επίδαυρο

ια νέα ανάγνωση και μια σύγχρονη προσέγγιση του «Ματωμένου γάμου», με υλικά που ξεκινούν από την παράδοση και φτάνουν ως το σήμερα, επιχείρησε με τη δική του παράσταση να καταθέσει ο Νικορέστης Χανιωτάκης. Με μία διαφορά: Αφησε το έργο έξω από αυτή του την προσπάθεια, σαν να το αγνόησε(;) ή σαν να μην κατάφερε να […]

Είδος αναντικατάστατο και ευφυέστατο, υψηλών απαιτήσεων και εξίσου υψηλού κινδύνου, η (καλή) επιθεώρηση κινείται πάντα επάνω σε ένα τεντωμένο σκοινί. Οσο εύκολη μοιάζει, τόσο και ακόμα παραπάνω δύσκολη είναι στην κατασκευή της, κι αυτό αποδεικνύεται από το πόσο δυσεύρετη είναι πλέον. Με περισσότερο από έναν αιώνα ιστορίας, καθώς γεννήθηκε προς τα τέλη του 19ου, η […]

Ενας ολόκληρος κόσμος είναι ο κόσμος του Μποστ, του Μέντη Μποσταντζόγλου (Χρύσανθος Βοσταντζόγλου, 1918-1995), του καλλιτέχνη και δημιουργού με το εντελώς προσωπικό και μοναδικό στυλ και ύφος. Σκιτσογράφος, γελοιογράφος, στιχουργός, ζωγράφος και θεατρικός συγγραφέας ο Μποστ μάς παρέδωσε μια πλούσια παρακαταθήκη φτιαγμένη από ανορθόγραφες λέξεις, γλωσσικά ηχητικά παιχνίδια και πρόσωπα της σύγχρονης Ελλάδας ανακατεμένα με […]

Ιψεν μας έμαθε τα ζωτικά ψεύδη. Αν και συγκρίσεις δεν χωράνε με τον κορυφαίο νορβηγό συγγαφέα, ο Φλοριάν Ζελέρ (Florian Zeller, 1979) έρχεται να μας μιλήσει για τα ψέματα, ως απαραίτητο συστατικό του έρωτα, της αγάπης, των σχέσεων, της ζωής. Μέσα από το θεατρικό του «Ψέμα» («Le mensonge», 2014) προσεγγίζει με τρόπο βαθύ και ουσιαστικό, […]

Mια άλλη εποχή, μια άλλη Αθήνα, επέλεξε να παρουσιάσει μέσα από τη μουσική παράσταση «Ο πατέρας μου η Αθήνα» η Μάνια Παπαδημητρίου. Η ηθοποιός, που ανέλαβε και τον ρόλο του σκηνοθέτη, κινήθηκε με όχημα τις μνήμες από τις διηγήσεις του πατέρα της, αλλά και ιστορίες που διάβασε σε περιοδικά ή άκουσε να λένε, γυρίζοντας πίσω […]

Τη φετινή χρονιά η Μαρία Πρωτόπαππα κέρδισε για το πλατύ κοινό τη θέση που ξέραμε ότι κατείχε όλοι όσοι την παρακολουθούσαμε, χρόνια τώρα, στο θέατρο. Μια τηλεοπτική ερμηνεία σε μια επιτυχημένη σειρά στάθηκε ικανή να δώσει σ’ αυτή την ξεχωριστή ηθοποιό ένα διαβατήριο ευρείας αποδοχής. Η «Μαρίνα» του «Σασμού» όμως είναι πολύ περισσότερα από τον […]