Μαργαρίτης Γιώργος

Το «καλό κλίμα» που διαμορφώθηκε τους προηγούμενους μήνες ανάμεσα στους επανεκλεγέντες ηγέτες της Τουρκίας και της Ελλάδας δείχνει, με το τέλος του καλοκαιριού, να οδηγεί σε πιο χειροπιαστά αποτελέσματα. Στις 5 Σεπτεμβρίου, στην Αγκυρα, οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών θα προετοιμάσουν την έναρξη των ουσιαστικών συζητήσεων ανάμεσα στις δύο πλευρές. Κοινό χαρακτηριστικό των δύο […]

Το κλίμα είναι μια έννοια μετεωρολογική. Συνοψίζει τις συνήθεις διακυμάνσεις στα κλιματικά χαρακτηριστικά ενός τόπου σε τρόπο ώστε να διευκολύνει την ταξινόμηση των στοιχείων αυτών σε γενικές κατηγορίες. Συνήθως το σύνολο αυτών των χαρακτηριστικών εντάσσεται σε μια ευρεία ενότητα: εύκρατο κλίμα, τροπικό κλίμα και τα τοιαύτα. Ως έννοια θεωρείται πρωτεύουσα στη φυσική γεωγραφία. Η ίδια […]

Η συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ αφορούσε, για μια ακόμα φορά, τη «στρατηγική εθνικής ασφάλειας». Με όσα γνωρίζουμε την εισήγηση θα έκανε σε αυτό ο Θάνος Ντόκος. Στεκόμαστε στο όνομα όχι εξαιτίας των αμφιλεγόμενων σχετικών απόψεων που έχει εκφράσει στο παρελθόν όσο για να επισημάνουμε ότι το πρόσωπο αυτό μεταφέρει  κυρίως και καταθέτει την προσωπική του εκτίμηση […]

Στους δορυφορικούς χάρτες του Google Earth πολλές ελληνικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις ή απλά περιοχές στρατιωτικού ενδιαφέροντος «γκριζάρονται». Δηλαδή, για να το πούμε πιο απλά, ο παρατηρητής δεν μπορεί να δει τις ζώνες αυτές από κοντά με τρόπο ώστε να μελετήσει λεπτομέρειες. Από όσα γνωρίζουμε, κανένα άλλο κράτος του κόσμου δεν έχει πάρει τέτοιο μέτρο προφύλαξης. Ούτε […]

Δεν χρειάζεται κάποια ιδιαίτερη οξυδέρκεια ή όποια ειδική δεξιότητα για να αντιληφθεί κανείς ότι αυτό που ιδιαίτερα ενοχλεί την τουρκική ηγεσία είναι οι κοινές εκδηλώσεις ή οι κοινές διακηρύξεις της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας με ηγέτες ή παράγοντες σημαντικών δυτικών κρατών. Στον λόγο των τούρκων ιθυνόντων έχει πολλές φορές τεθεί το ζήτημα της επίσκεψης του έλληνα […]

Βρισκόμαστε στις αρχές ενός δύσκολου φθινοπώρου και στις παραμονές ενός ακόμα πιο δύσκολου χειμώνα. Οι δυσκολίες δεν δημιουργήθηκαν στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο. Οι ανατροπές και οι συγκρούσεις που τροφοδοτούν τις επερχόμενες καταστάσεις έχουν οικουμενική διάσταση, ενώ τα θερμά τους μέτωπα εκτυλίσσονται στον Βορρά, στις ανατολικές παρυφές της Ευρώπης. Ο κόσμος όμως είναι μικρός […]

Ο απόπλους του «Αμπντούλ Χαμίντ Χαν» για την ερευνητική του εξόρμηση στην Ανατολική Μεσόγειο αποτέλεσε, όπως συνηθίζεται, ένα λαμπρό επικοινωνιακό γεγονός για την τουρκική κυβέρνηση. Με την παρουσία του ίδιου του Ερντογάν, με χρώματα, σημαίες, πολεμικό ναυτικό και σκληρές δηλώσεις η αναχώρηση του τεράστιου πλοίου-γεωτρύπανου συνεισέφερε τα μέγιστα στη γενική εικόνα της κυβέρνησης, του καθεστώτος […]

Αυτές τις ημέρες η τουρκική διπλωματία πρέπει να αισθάνεται απόλυτα ικανοποιημένη από τις επιδόσεις της. Το πρώτο πλοίο με φορτίο ουκρανικών σιτηρών έφτασε στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί, σύμφωνα με τις προβλέψεις της συμφωνίας μεταξύ της Τουρκίας, της Ρωσίας, της Ουκρανίας και του ΟΗΕ, θα περάσει από τους σχετικούς ελέγχους από εκπροσώπους όλων των πλευρών και μετά […]

Στις επετειακές εκδηλώσεις που γίνονται για τα εκατό χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή επαναλαμβάνεται σταθερά μια ερώτηση: Σε τι μοιάζει το 1922 με τη δική μας εποχή και κατάσταση; Ενδόμυχα, η υποψία ότι η σημερινή ένταση με τη γείτονα χώρα και οι απειλές που εκτοξεύουν οι ηγέτες της μπορεί να οδηγήσει σε μια καταστροφή ανάλογη […]

Στις αρχές του εικοστού αιώνα, περισσότερα από εκατό χρόνια από σήμερα στην κεντρική και την ανατολική Ευρώπη δέσποζαν τρεις αυτοκρατορίες: η Ρωσική, η Αυστρο-Ουγγρική και η Οθωμανική. Στην εποχή τους θεωρήθηκαν «αναχρονιστικές», μάλλον επειδή δεν ακολουθούσαν τα πρότυπα της καπιταλιστικής ανάπτυξης τα κράτη στη δυτική Ευρώπη. Θεωρήθηκαν εύθραυστες και ασταθείς επειδή ήταν πολυεθνικές και οι […]

Τα ξέρουμε από τους αρχαίους μύθους ή, αν προτιμάτε, από τους αρχαίους τραγωδούς. Η Αντιγόνη είχε όλο το δίκιο με το μέρος της, αν με τη λέξη «δίκιο» προσδιορίζουμε τις αυτονόητες συμπεριφορές που κάνουν «ανθρώπινες» τις κοινωνίες των ανθρώπων. Ο Κρέων όμως είχε το Δίκαιο, αν και κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι είχε δίκιο. […]

Το λεξιλόγιο που χρησιμοποιεί η τουρκική πολιτική ελίτ απέναντι στην Ελλάδα δεν είναι συνηθισμένο, στα μέτρα, στα ήθη και στις πρακτικές της διπλωματίας τουλάχιστον. Η νηφαλιότητα της ελληνικής πλευράς απέναντι σε αυτόν τον ορυμαγδό απαξιωτικών μηνυμάτων, προειδοποιήσεων και απειλών οφείλεται μάλλον στην εκτίμηση ότι το όλο σκηνικό προορίζεται για εσωτερική μικροπολιτική κατανάλωση και ότι η […]

Δεν γνωρίζω εάν η υπεράσπιση της Μαριούπολης από τους γνωστούς παραστρατιωτικούς σχηματισμούς της Ουκρανίας θα πάρει θέση ισότιμη στην ιστορία της ανθρωπότητας και θα θεωρηθεί αντάξια με την πολιορκία του Μεσολογγίου στη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης στα 1825-26. Ως συγγραφέας σχετικού βιβλίου πρόσφατα – για το Μεσολόγγι, όχι για τη Μαριούπολη -, θα είχα σοβαρές αντιρρήσεις […]

Το υπόστρωμα υπάρχει από προηγούμενους καιρούς και εποχές. Στα πρώτα χρόνια μετά την τουρκική εισβολή και την κατοχή σημαντικού τμήματος από την Τουρκία κυριάρχησε η πίστη ότι το Διεθνές Δίκαιο και η ισχυρή παρουσία του ΟΗΕ θα επέβαλλαν τη «λύση στο Κυπριακό», την αποκατάσταση της ακεραιότητας και της κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας στο έδαφος της […]

Το Ισραήλ βρίσκεται στη Μέση Ανατολή και μάλιστα όχι στο λιγότερο εκτεθειμένο σημείο της. Ιστορικά η Παλαιστίνη βρισκόταν στο κέντρο του «σκληρού πυρήνα» του αραβικού κόσμου, ανάμεσα στο ισχυρό Κάιρο, τη φιλόδοξη Δαμασκό ενώ κράταγε τα κλειδιά της Μεσογείου για την αραβική ενδοχώρα. Το Ισραήλ δημιούργησε μια σφήνα σε αυτόν τον συμπαγή, παρά τις εσωτερικές […]

Τη στιγμή που το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών παρακολουθεί στενά τα όσα εκτυλίσσονται στο μακρινό Σαχέλ – αν και κάτι φήμες μιλούν για ισχυρούς προβληματισμούς ως προς την εκεί αποστολή ελληνικών στρατευμάτων-  ή προβαίνει σε δηλώσεις για την Ουκρανία ή τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη, σημαντικές εξελίξεις συμβαίνουν στο ανοικτό μέτωπο των τουρκικών απειλών ενάντια στην Ελλάδα και […]

Εδώ και δέκα περίπου χρόνια ένα βασικό στοιχείο της ελληνικής πολιτικής στην Ανατολική Μεσόγειο στηριζόταν πάνω σε ένα φιλόδοξο σχέδιο: τον Αγωγό Ανατολικής Μεσογείου, πιο γνωστό ως EastMed. Με βάση τον σχεδιασμό, ο αγωγός θα μετέφερε προς την Ευρώπη το φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου ή τουλάχιστον 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα τον χρόνο από αυτό. […]

Τις ημέρες που έρχονται, καθώς κλείνει το 2021, έχουν προγραμματιστεί σημαντικές διπλωματικές εκδηλώσεις. Θα μπορούσε κανείς, χωρίς κίνδυνο να παρεξηγηθεί, να τοποθετήσει το σημαντικές σε εισαγωγικά: για ζητήματα εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ενωσης πρόκειται, και σε αυτά τα ζητήματα το όποιο κύρος και η σοβαρότητα των οργάνων της ΕΕ έχουν προ πολλού χαθεί. Σήμερα, 13 […]

Το αβέβαιο βήμα της αμερικανικής πολιτικής στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου θέτει σε αμφισβήτηση μακρόχρονες ισορροπίες και συνακόλουθα διαμορφωμένες σχέσεις. Το γεγονός εύλογα προκαλεί έντονη κινητικότητα στο διπλωματικό πεδίο. Κράτη και κυβερνήσεις που απολάμβαναν στο παρελθόν την αμερικανική προστασία και εγγύηση αισθάνονται πλέον την ανάγκη να αναζητήσουν νέα στηρίγματα σε […]

Η κινητικότητα που επικρατεί στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών τον τελευταίο καιρό θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ασυνήθιστη από πλευράς έντασης. Κυρίως όμως είναι ασυνήθιστη λόγω του περιεχομένου και των στόχων της. Οι τελευταίοι συνοψίζονται στο εξής: αναζητούνται σύμμαχοι. Πριν από λίγο καιρό, ιδιαίτερα στα τελευταία χρόνια της κρίσης και της εναλλαγής μνημονίων και κυβερνήσεων, μια τέτοια […]

Η Αραβική Ανοιξη υποσχέθηκε να φέρει τη «δημοκρατία», την «ελευθερία» και τα «ανθρώπινα δικαιώματα» σε χώρες και λαούς που ζούσαν κάτω από το σκήπτρο «αιμοσταγών τυράννων» και που ακολουθούσαν θρησκείες και τρόπους ζωής μη αντάξιες του «δυτικού πολιτισμού». Θα μπορούσε να εκληφθεί ως σταυροφορία, κακέκτυπο των αντίστοιχων του Μεσαίωνα, στην πράξη όμως η επιχείρηση αποδείχθηκε […]

Τετάρτη μεσημέρι σήμερα, τελευταίες ημέρες του «ήρεμου και γαλήνιου» καλοκαιριού του 2021. Τα γεγονότα πολλά και, θεωρούμε, αλληλένδετα. Από τη Μαύρη θάλασσα να ξεκινήσουμε. Οπως συνήθως, από τα ξημερώματα, δύο μεγάλα αναγνωριστικά – ηλεκτρονικού πολέμου και παρακολούθησης – αμερικανικά αεροσκάφη σαρώνουν τις ακτές της Ρωσίας, στα όρια των χωρικών της υδάτων. Το γεγονός ότι πρόκειται για ζεύγος […]

Από τα κυβερνητικά κλιμάκια της ελληνικής εξουσίας, συνολικά σε όλους τους χώρους που εμπλέκονται στο «πολιτικό», εκφέρονται λόγοι ανακούφισης και ικανοποίησης: σε αντίθεση με ό,τι συνέβη στα ελληνικά δάση, το καλοκαίρι στο Αιγαίο και στα πέριξ ήταν «ειρηνικό». Η πολιτική του κατευνασμού, ίσως και οι συνεννοήσεις στην κορυφή, έφεραν απτό αποτέλεσμα. Το επιζητούμενο «ήρεμο καλοκαίρι». […]

Τις δύσκολες ημέρες της πρόσφατης ανατροπής στο Αφγανιστάν, η Τουρκία ήταν εμφατικά παρούσα. Επιδεικτικά τα τουρκικά μεταγωγικά αεροπλάνα κρατούσαν ανοικτούς τους πομποδέκτες τους την ώρα που τα αντίστοιχα αεροπλάνα άλλων χωρών προσπαθούσαν να περάσουν απαρατήρητα. Με την ευκαιρία μάθαμε τι χρησιμεύουν τα εννέα ως τώρα βαριά μεταγωγικά Αιρμπάς Α400 που έχει παραλάβει η Τουρκία (το […]

Ο κύριος Μενέντεζ είναι γερουσιαστής των ΗΠΑ που κατέχει μια «στρατηγικά» ενδιαφέρουσα θέση. Είναι πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Βουλής των ΗΠΑ. Είναι δε και «φιλέλλην». Οι ιδιότητές του αυτές προκάλεσαν την έντονη συγκίνηση του κ. Τασούλα, Προέδρου της Ελληνικής Βουλής, ο οποίος, κάτω από το βάρος αυτής ακριβώς της συζήτησης είπε τα ακόλουθα […]

Το 1950 το Αφγανιστάν ήταν μια χώρα αραιοκατοικημένη και φτωχή, με πληθυσμό αντίστοιχο με τον πληθυσμό της Ελλάδας την ίδια εκείνη εποχή: 7.700.000 κάτοικοι. Δεν έκανε τότε εξαγωγές ανθρώπων. Το 2001, όταν ξεκίνησε η μακρόχρονη εισβολή των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ και της Δύσης στη χώρα, ο πληθυσμός της ήταν ήδη 21.600.000. Είκοσι χρόνια αργότερα, το […]

Το ζήτημα της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών του Αιγαίου πέρασε στην πρώτη σειρά των θέσεων και των αξιώσεων της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Δεν προκαλεί καμία έκπληξη αυτό. Η τουρκική εξωτερική πολιτική είναι συνεπής και επίμονη και, συνήθως, διατηρεί και καλλιεργεί τις επιδιώξεις της για ολόκληρες δεκαετίες αξιοποιώντας κάθε ευνοϊκή συγκυρία για την προώθησή  τους. Αυτό συμβαίνει […]

Σε καιρούς όχι και τόσο μακρινούς η ελληνική διπλωματία επέμενε ότι, στις σχέσεις ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, υπάρχει μία μόνη εκκρεμότητα, ένα μόνο πρόβλημα προς συζήτηση: η συμφωνία ανάμεσα στις δύο χώρες για καθορισμό των αμοιβαίων κυριαρχικών δικαιωμάτων επί της υφαλοκρηπίδας που γειτονεύει με τις δύο χώρες. Φαίνεται ότι αυτοί οι καιροί απομακρύνθηκαν […]

Στο πεδίο των ελληνοτουρκικών σχέσεων και για την ακρίβεια στο επίπεδο των διπλωματικών κινήσεων και επαφών έχουν, από καιρό τώρα, παγιωθεί μερικά σταθερά χαρακτηριστικά. Σε έναν εξωτερικό και νηφάλιο παρατηρητή τα τελευταία θα δημιουργούσαν ίσως την αντίληψη ότι ανάμεσα στις δύο πλευρές υπάρχει μια προφανής διαφορά χρονισμού. Για να το πούμε όσο πιο απλά γίνεται, […]

Η ώρα για την έναρξη (ή την επανέναρξη) των διερευνητικών συνομιλιών ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Τουρκία έφθασε. Οι συνομιλίες, κατά τον ορισμό που τους δόθηκε, έχουν σκοπό να «διερευνήσουν». Το αντικείμενο της διερεύνησης είναι ένα ζήτημα ανοικτό, «προς διερεύνηση» θα το λέγαμε εάν θέλαμε να επιμείνουμε στα λογοπαίγνια. Η μεν τουρκική πλευρά επιθυμεί να […]

Η προϊστορία των ελληνικών αντιδράσεων στο πεδίο των ελληνο-τουρκικών σχέσεων, μας προϊδεάζει για τα όσα θα συμβούν στο επετειακό έτος 2021. Επετειακό, αξίζει παρενθετικά να το σημειώσουμε, όχι διότι θα αποτελέσει την αφετηρία για την είσοδο της χώρας μας στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης αλλά, επειδή, πριν από 200 χρόνια, μια Επανάσταση διεκδίκησε και πέτυχε […]

Το διάστημα που μεσολαβεί ανάμεσα σε δύο συνόδους κορυφής των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ενωσης θεωρείται από τους ιθύνοντες της Αθήνας, από το σύνολο των πολιτικών αρμοδίων για τις ελληνο-τουρκικές σχέσεις, ως περίοδος μονομερούς ανακωχής. Εκτός από τις τρέχουσες παραβάσεις, παραβιάσεις, εμπλοκές στο Αιγαίο οι οποίες όμως απασχολούν σε αυτό το μεσοδιάστημα μόνο τους εμπλεκόμενους και […]

Το «Ορούτς Ρέις» κάνει ερευνητικές διαδρομές πολύ κοντά πλέον στο νησιωτικό συγκρότημα της Μεγίστης. Δεν πρόκειται για αιφνιδιασμό. Ηταν κάτι που είχε ανακοινωθεί και που αποτελούσε λογική συνέχεια των προηγούμενων ερευνητικών του εξορμήσεων σε πιο απόμακρες ζώνες, στο εσωτερικό πάντοτε των ελληνικής δικαιοδοσίας – κατά το γράμμα του δικαίου της θάλασσας και σχετικών νομολογιών – υδάτινων ζωνών. […]

Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές έχουν δοθεί από την Αγκυρα στον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ τα αιτήματα της τουρκικής πλευράς για τον αφοπλισμό των νησιών του Αιγαίου. Καθώς μάλιστα τα αιτήματα αυτά συνοδεύονται από πλήθος αστερίσκων και παρελκομένων περί καταμερισμού ευθύνης έρευνας και διάσωσης και παρεμφερή, εξάγεται αβίαστα το συμπέρασμα ότι η τουρκική […]