Έντυπη Έκδοση
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου του tanea.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
Αν είστε συνδρομητής μπορείτε να συνδεθείτε από εδώ:
Αν θέλετε να γίνετε συνδρομητής μπορείτε να αποκτήσετε τη συνδρομή σας εδώ:
Εγγραφή μέλους
Τα ξέρουμε από τους αρχαίους μύθους ή, αν προτιμάτε, από τους αρχαίους τραγωδούς. Η Αντιγόνη είχε όλο το δίκιο με το μέρος της, αν με τη λέξη «δίκιο» προσδιορίζουμε τις αυτονόητες συμπεριφορές που κάνουν «ανθρώπινες» τις κοινωνίες των ανθρώπων. Ο Κρέων όμως είχε το Δίκαιο, αν και κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι είχε δίκιο. Αυτό που είχε ήταν το Κράτος. Ηταν ηγεμών. Το Κράτος υπαγόρευε το Δίκαιο άσχετα αν το τελευταίο είχε ή δεν είχε σχέση με το δίκιο.
Αυτά που οι αρχαίοι καταλάβαιναν φαίνεται πως στον καιρό μας δυσκολευόμαστε να τα κατανοήσουμε. Ισως φταίει η περιφρόνηση που δείχνουμε για την κλασική παιδεία, αυτή των μεγάλων αξιών, του προσδιορισμού των σχέσεων που συγκροτούν την πολιτισμένη κοινωνία των ανθρώπων. Υποθέτουμε πως το νομοσχέδιο που κατέθεσε η κυρία Κεραμέως θα το διορθώσει αυτό. Για να γίνεις καθηγητής πανεπιστημίου στο Δίκαιο, λόγου χάρη, πρέπει μάλλον να έχεις «ευρεσιτεχνία» επί του Δικαίου συν άφθονα impact points. Σε επίπεδο Σοφοκλή υποθέτουμε!
Στο μεταξύ, ως μη κλασικοί Ελληνες, επιλύουμε τρέχοντα πολιτικά προβλήματα με άφθονες αναφορές στο Διεθνές Δίκαιο. Φυσικά το μπερδεύουμε με το δίκιο. Ξεχνάμε δηλαδή ότι το Δίκαιο το υπαγορεύει το Κράτος και πορεύεται με αυτό - σε αυτό οφείλει το κύρος του. Το δε Διεθνές Δίκαιο έχει μια ιδιαιτερότητα: δεν έχει πίσω του Κράτος. Θέλουμε να πούμε ότι στην εδώ περίπτωση χρειάζονται πολλά κράτη να αθροίσουν ομόθυμα την εξουσία τους ώστε από τη συλλογική τους ισχύ να δημιουργηθεί Δίκαιο.
Μετά τον τελευταίο Παγκόσμιο Πόλεμο η αντιφασιστική συμμαχία δημιούργησε τον ΟΗΕ, ένα «διεθνές» σχήμα που θα καθόριζε, αθροίζοντας τη δύναμη των ισχυρών μελών του, το Διεθνές Δίκαιο. Με αυτό πορεύτηκε η ανθρωπότητα για πολλά χρόνια. Μέχρι που άλλαξαν οι καιροί. Εδώ και χρόνια στη θέση του ΟΗΕ και του Συμβουλίου Ασφαλείας - τοποτηρητή του Διεθνούς Δικαίου - αναδεικνύονται νέοι οργανισμοί στη βάση των νέων συσχετισμών και αντιθέσεων. Ο πιο σημαντικός από αυτούς είναι το ΝΑΤΟ. Η συμμαχία των κρατών του «δυτικού κόσμου» για να διατηρήσουν - υπαγορεύοντας τους κανόνες του κόσμου, το «Διεθνές Δίκαιο» - τα ιστορικά τους προνόμια απέναντι σε ανερχόμενους ισχυρούς διεκδικητές.
Στην επόμενη σύνοδο του ΝΑΤΟ η Ελλάδα λέγεται ότι θα θέσει ζητήματα που αφορούν την παραβίαση της κυριαρχίας της από την Τουρκία. Η δε Τουρκία λέγεται ότι θα θέσει ζήτημα για τη μη αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου από την Ελλάδα και συνακόλουθα αμφισβήτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων σε αυτά. Καταγγέλλει επίσης καθημερινά την Ελλάδα για παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου ως προς τις συμπεριφορές του Λιμενικού στους πρόσφυγες στο Αιγαίο.
Η Τουρκία θέλει να γίνει μεγάλη δύναμη. Για να γίνει πρέπει να είναι σε θέση να υπαγορεύει Δίκαιο. Χωρίς αυτό δεν έχει κύρος. Δεν μπορεί να δεχτεί το εκπορευόμενο από άλλους Δίκαιο, θέλει να υπαγορεύσει το δικό της. Η Ελλάδα είναι το εύκολο πρόσχημα και θύμα. Η φοβία της ενθαρρύνει τις σε βάρος της κινήσεις. Η «αμερικανοποίησή» της την έφερε στην πρώτη γραμμή μιας διαμάχης που την υπερβαίνει. Για την Αγκυρα δεν ισχύει το Δίκαιο της Ουάσιγκτον. Το δικό της θέλει να ισχύσει. Το τίμημα της σύγκρουσης θα το πληρώσει ο προσφερόμενος δυστυχώς…
Ο Γιώργος Μαργαρίτης είναι καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας του ΑΠΘ
