Γεωργουσόπουλος Κώστας

ου κάνει εντύπωση (και το έχω επισημάνει και τα πολλά χρόνια που δίδαξα αρχαία ελληνικά στη Μέση Εκπαίδευση και στο Πανεπιστήμιο) πως πολλοί θεωρητικοί και ιστορικοί του αρχαίου δράματος (σχεδόν η πλειονότητα) παραβλέπουν τον συνταρακτικότερο, κατά τη γνώμη μου, στίχο του Σοφοκλή στον «Οιδίποδα Τύραννο»: «Εγώ είμαι παιδί της Τύχης». Εχω διαβάσει, και συχνά θαυμάσει, […]

ιδέες

Εχω κι άλλοτε, πολλά χρόνια πριν, αναφερθεί σ’ αυτήν τη σελίδα και επ’ ευκαιρία παραστάσεων με στόχο την κωμική πλευρά της ζωής στα ελαττώματα, ατομικά και κοινωνικά, των συνανθρώπων μας και εδώ και σε ξένες, συχνά μακρινές, χώρες. Είναι τελείως διαφορετικός ο τρόπος που οι συγγραφείς, του θεάτρου που μας αφορά εδώ, καταγράφουν, κρίνουν και […]

Τα εμπόδια στη μετάφραση του ελληνικού ποιητικού ιδιώματος σε άλλες γλώσσες, με αφορμή τις αναφορές ελλήνων ποιητών στην «Ιδιοσυστασία» του Δεκαπενταύγουστου

Επιτέλους φαίνεται πως μας αποχαιρετά η ένδοξη απόδοση κάτω από τη βάση. Υπήρχαν δηλαδή με την έγκριση του κράτους και ερήμην των δασκάλων και των διορθωτών στις εξετάσεις υποψήφιοι στα ανώτατα ιδρύματα που καταλάμβαναν μια θέση στη δωρεάν εκπαίδευση που χρηματοδοτούσε ο έλληνας πολίτης. Μαθαίναμε τα τελευταία χρόνια στην αρχή πως είχε καταργηθεί στη Δημοτική […]

ριν από 20 χρόνια σ’ αυτόν εδώ τον χώρο τής επί 50 σχεδόν ετών επικοινωνίας μου με το κοινό, επ’ ευκαιρία μιας παράστασης στην Αθήνα του «Ονείρου καλοκαιρινής νύχτας» του Σαίξπηρ, είχα γράψει ως πρόλογο και ανάλυση του αριστουργήματος του μεγάλου ποιητή ένα κείμενο που το θεωρείς ένα από τα σημαντικότερα αυτής της μακραίωνης θητείας […]

Η καίρια συνεισφορά των τεχνικών του θεάτρου μας ώστε να παρουσιάζεται μπροστά στους θεατές μια πλήρης μίμηση πράξεως: μια εμπειρία

Για 45 χρόνια κατοικώ, τέσσερις μήνες τον χρόνο (καλοκαίρι, Χριστούγεννα, Πάσχα, αλλά και Σαββατοκύριακα), στον Μαραθώνα, στην ιστορική κωμόπολη, όχι στην παραλία. Ετυχε να με βρουν εκεί χαρούμενα, ευτυχή, αλλά και δυσάρεστα και τρομερά γεγονότα της ζωής του τόπου. Από εκεί έφυγα για το άγνωστο, όταν έμαθα τυχαία, ημέρα γενεθλίων της κόρης μου, ότι στα […]

Εχουμε εδώ και 46 χρόνια ένα εξοχικό σπίτι μέσα στον οικισμό της ιστορικής κωμόπολης Μαραθώνα. Και ιδίως τις καλοκαιρινές διακοπές, επί δυόμισι μήνες, για μπάνια, φαγητό και σινεμά, φτάνουμε ως τη Ραφήνα, αλλά κυρίως γυροφέρνουμε στη Νέα Μάκρη, το Ζούμπερι, τον Αγιο Ανδρέα και το Μάτι. Στο Μάτι, μάλιστα, υπάρχουν (και ευτυχώς διασώθηκαν) δύο υπαίθρια […]

Οφείλουμε πάντα ευγνωμοσύνη σε ανθρώπους των γραμμάτων που ξεπέρασαν τις ιδεοληψίες της αυθεντικής γραφής και έσκυψαν με αγάπη σε κείμενα ή εικόνες ή μελωδίες που ανήκουν σε ανώνυμα άτομα της κοινότητας, συχνά σε ασπούδαχτους, όπως τους ονόμασαν, σε εποχή που η ευρωπαϊκή λογοτεχνία, αλλά και η τέχνη εν γένει, ανακάλυψε κείμενα και εικόνες, ρυθμούς και […]

Μεγάλες φυσικές καταστροφές συμπίπτουν με μεγάλα, επίσης, κείμενα της παγκόσμιας λογοτεχνίας που έχουν ως πλαίσιο τρομερών γεγονότων μεγάλες, φυσικές καταστροφές

Δεν είναι η πρώτη φορά που η θεατρική μας παροικία ασχολείται και προβληματίζεται με τα θεατρικά έργα του Μποστ. Γράφω προβληματίζεται γιατί χωρίς μελέτη ύφους, χωρίς στρατηγική διδασκαλίας, αυτός ο μεγαλοφυής ιδιόμορφος σατιρικός συγγραφέας υπάρχει περίπτωση (και έχει αποδειχτεί στη σκηνική πράξη) να παραποιηθεί και να προδοθεί. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως και ως γελοιογράφος και […]

Καθώς πίνοντας τον καφέ μου παρατηρώ τα σούρτα - φέρτα των μικρών μυρμηγκιών στο πλακόστρωτο θυμάμαι ξαφνικά πως την ίδια εικόνα για τους ανθρώπινους οικισμούς είχα όταν πριν από πολλά πολλά χρόνια ταξίδεψα πρώτη φορά με αεροπλάνο

Κάθε φορά που ανεβαίνει επιθεώρηση χαίρω και αγάλλομαι. Πρώτον, διότι αγάπησα αυτό το θεατρικό ελληνικό υβρίδιο παιδί στην επαρχία ήδη από το 1952, μαθητής δεκαπέντε χρόνων. Τότε στην επαρχία που μεγάλωσα το θέατρο και μάλιστα η επιθεώρηση ήταν απαγορευμένα για μαθητές (στο θέατρο πηγαίναμε σε έργα εθνικού φρονηματισμού ομαδικά με επικεφαλής τον γυμναστή και τον […]

Τα πολιτικά, κοινωνικά, ηθικά και αισθητικά προβλήματα που θέτουν οι τραγικοί πριν από 2.500 χρόνια στην κρίση του δημοκρατικού πολίτη της Αθήνας

Ξεκινάω με ένα προσωπικό μάθημα. Οταν πριν από χρόνια παιζόταν με τεράστια επιτυχία το έργο «Κόκκινα φανάρια» πρώτα στο θέατρο, πριν από το σινεμά, και είχε φτάσει τις χίλιες παραστάσεις, έργο ενός άγνωστου τότε συγγραφέα, νομίζω γεωπόνου στο υπουργείο Γεωργίας, είχε αναστατώσει τους γνωστούς έλληνες συγγραφείς που το πολύ να γιόρταζαν τις 200 παραστάσεις μιας […]

Το πορτρέτο του Σπυρίδωνα Τρικούπη μέσα από τη βιογραφία της Λύντιας Τρίχα, η οποία έχει ήδη βραβευτεί για τη βιογραφία του Χαρίλαου Τρικούπη

Η πληθώρα των ποιητικών συλλογών, η ανάγκη αξιολόγησής τους και οι δεσμεύσεις της κριτικής

Η προσωπική αλαζονεία και ο φθόνος των αντιπάλων ως «κλειδιά» για την άνοδο και πτώση χαρισματικών προσωπικοτήτων της ελληνικής Ιστορίας

Ηταν το καλοκαίρι του 1954 που υποψήφιος φοιτητής βρέθηκα στην έναρξη των παραστάσεων αρχαίου δράματος στην Επίδαυρο. Ηταν η πρώτη μετά τον Εμφύλιο απόπειρα να οργανωθεί μία εκδρομή, με τα μικρά μέσα συγκοινωνίας της εποχής σε μια, τότε, απομονωμένη περιοχή της Πελοποννήσου. Σκηνοθέτης ο Ροντήρης, συνθέτης ο Δημήτρης Μητρόπουλος, σκηνογράφος ο Κλώνης, ενδυματολόγος ο Φωκάς, […]

Αν έλεγες σ’ έναν ενήλικο και αρκούντως μορφωμένο πως αν τραβήξεις μια ευθεία γραμμή, ένα σημείο Α μπορεί ταυτόχρονα να νοηθεί και πάνω και κάτω από την ευθεία αυτή, θα σε κοίταγε, τουλάχιστον, περίεργα έως καχύποπτα και θα σε θεωρούσε, πιθανότατα, διαταραγμένο. Αν, πάλι, έλεγες σ’ έναν τυχαίο απόφοιτο, ακόμη και αριστούχο, της Μέσης Παιδείας […]

Η «τέχνη του λέγειν», που βασίζεται στους κανόνες της λογικής και τους κανόνες της επικοινωνίας

Ναζίμ Χικμέτ, τούρκος ποιητής κυρίως, αλλά και διηγηματογράφος, θεατρικός συγγραφέας, με αυστηρά κριτήρια είναι μια υπερτιμημένη λογοτεχνική προσωπικότητα. Οχι πως το έργο του δεν έχει και βάθος και ουσία και πρωτοτυπία, αλλά λόγω ειδικών συνθηκών, που θα εξηγήσω, πήρε μια καθολικότερη το έργο του αξία, συχνά ανεξάρτητη από τα καθαρά, ως έπρεπε, λογοτεχνικά του προϊόντα. […]

Σκέψεις για τη σχέση μας με τη φύση και την παρέμβαση του «πολιτισμού», ύστερα από μια διαδρομή στη Λίμνη του Μαραθώνα

Τώρα που μπήκαμε πάλι σε προεκλογική περίοδο προσπαθώ να αναλογιστώ τι έγινε στο παρελθόν με κυβερνητικές αποφάσεις που να αφορούν τον πολιτισμό. Οταν κάθε φορά περπατώ στους δρόμους της Αθήνας άλλη μια φορά διαπιστώνω το τι οφείλει ο πολιτισμός στους μεγάλους ευεργέτες και χορηγούς και πόση είναι η απουσία του κράτους. Τα τρία εξαίσια κτίρια […]

Πριν από αρκετά χρόνια μια αμερικανική εταιρεία δημοσκοπήσεων που, φαίνεται, είχε συμβούλους με βαθιά πολιτική σκέψη διοργάνωσε μια δημοσκόπηση με συμμετέχοντες πολλαπλάσιους συμμετέχοντες από τις συνηθισμένες έρευνες της κοινής γνώμης. Υπήρχαν πολλά ερωτήματα του τύπου: α) επιθυμείτε στις ΗΠΑ δημόσια οργανωμένη παιδεία; β) επιθυμείτε αποκλειστικά δημόσια υγεία; γ) επιθυμείτε δημόσια πανεπιστημιακά ιδρύματα; δ) επιθυμείτε την […]

Η παράσταση «Ανθρωποι και ποντίκια», βασισμένη στο έργο του Τζον Στάινμπεκ, που αποτυπώνει την κρίση του 1929 στις βιομηχανικές πόλεις

λο το μεγάλο θέατρο από την αυγή του στην Αρχαία Αθήνα έχει ως θέμα την οικογένεια. Από την «Ορέστεια» του Αισχύλου έως τον Πιραντέλο του Ο’Νιλ, τον Ανούιγ, τον Αρθουρ Μίλερ αλλά και τον Ιψεν, τον Στρίντμπεργκ, τον Τσέχοφ, τον Γκόρκι, τον Σίλλερ, τον Μπίχνερ και βέβαια τον Σαίξπηρ, τον Μολιέρο και σε μας εδώ […]

Προχθές σε μια εκθεσιακή αίθουσα του Εθνικού Θεάτρου τιμήθηκε η μνήμη του Αγγελου Τερζάκη σαράντα χρόνια από την εκδημία του. Συνδιοργανωτές της εκδήλωσης το Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών και το Εθνικό Θέατρο. Μετέχοντας προσωπικά σ’ αυτή την εκδήλωση απόρησα που στο πάνελ των ομιλητών δεν αντιπροσωπεύτηκε με ειδική ομιλία για την προσφορά του […]

Οι Σειρήνες στην Οδύσσεια πάνω σ’ ένα βράχο καταμεσής στο πέλαγος μελωδούν τόσο γοητευτικά ώστε να παγιδεύσουν τους ναυτιλλόμενους με αποτέλεσμα αν προσεγγίσουν τον βράχο τους να καταστραφούν, να κατασπαραχθούν. Στον αρχαίο μύθο, πάλι, η Εκάβη που είχε θρηνήσει τον θάνατο πολλών τέκνων της, αιχμάλωτη μετά την ήττα των Τρώων, δεν μπαίνει στα καράβια που […]

Σκέψεις για την πρωταρχική σημασία της μουσικής στη γέννηση των τεχνών, με αφορμή την παράσταση του Νίκου Τουλιάτου «Ερωτος ύβρις»

Υπάρχουν δυστυχώς πολλοί (και δεν φταίνε) που μπερδεύουν την κωμωδία με τη φάρσα, δύο, κατά την ταπεινή μου γνώμη, υπέροχα, αλλά διακριτά, όσον αφορά το ήθος, το ύφος και τον στόχο, θεατρικά είδη. Εδώ κάνω μια παρένθεση, για να αναφερθώ στην καθαρά ελληνική μεταπολεμική «εφεύρεση» του είδους που ονομάστηκε φαρσοκωμωδία. Αυτό το υβρίδιο, παιδί της […]

Η έρευνα του Π.Δ. Μαστροδημήτρη για την ελληνική φιλολογική παραγωγή από την περίοδο μετά την Αλωση της Κωνσταντινούπολης ώς τις σύγχρονες σχολές ποίησης