Σκηνές και παρασκήνια

Στημένη στην Πλαγία Σκηνή του Εθνικού, στο Κτίριο Τσίλλερ, η παράσταση της Μαρίας Μαγκανάρη με τις «Τρεις αδελφές» (1901) του Αντον Τσέχοφ (1860-1904) εκμεταλλεύεται την έκταση του χώρου τοποθετώνοντας μια μεγάλη κυκλική υπερυψωμένη πλατφόρμα: Πάνω και γύρω από αυτήν ξετυλίγεται το νήμα της ιστορίας του κορυφαίου ρωσικού έργου. Ενα πιάνο, στη μια γωνία, και μια […]

Με ένα έξυπνο εύρημα ξεκινά ο μονόλογος της Νένας Μεντή στο θέατρο Ιλίσια-Βολανάκη, στο καινούργιο έργο του Πέτρου Ζούλια «Μια ζωή – ο μονόλογος μιας μοδίστρας». Ενα εύρημα που συνδέει την ηρωίδα της αλλά και την ίδια την ηθοποιό με τον ρόλο της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου που ερμήνευσε με τη γνωστή επιτυχία, προ ετών, στον ίδιο […]

Δύσκολο να μπαίνει ο Μάιος και να μη σκεφτώ τον Λευτέρη Βογιατζή που έφυγε εκείνη τη Μεγάλη Πέμπτη, 2 Μαΐου, του 2013. Δώδεκα χρόνια μετά επιστρέφω – και δεν είμαι η μόνη. Ολοι μας επιστρέφουμε στο θέατρο που μας έμαθε ο Βογιατζής, στα έργα που μας σύστησε, στις παραστάσεις που μας καθόρισαν, στα πράγματα που […]

Μία πίτα που φτιάχνεται στη σκηνή, τρεις ηλικιωμένες γυναίκες με χαραγμένα στα πρόσωπά τους – στις μάσκες τους – τον χρόνο που έχει περάσει από πάνω τους, τρία σώματα καμπουριασμένα, κυρτά, που καθρεφτίζουν τη ζωή και τη δουλειά στην ύπαιθρο, στα κτήματα και τα χωράφια. Τρεις νέοι άνδρες – που μόνον στο τέλος της παράστασης […]

Αυτή η 25ετία της ομάδας του Στάθη Λιβαθινού (φωτογραφία), που γιορτάζεται φέτος, άτυπα, με την «Τουραντό», κουβαλάει μεγάλη ιστορία. Ξεκίνησε στις αρχές του 2000 ως Πειραματική Σκηνή στο Εθνικό, με τον Νίκο Κούρκουλο επικεφαλής του πρώτου θεάτρου της χώρας και υποστηρικτή της, και στην πορεία της ξεπέρασε εμπόδια και σκοπέλους, φτάνοντας σήμερα να έχει συμπληρώσει […]

Στην αφετηρία βρίσκεται μια ωραία ιδέα – να δούμε το θέατρο από μέσα, και μάλιστα από μια ομάδα συντελεστών και ηθοποιών που ανήκει στη γενιά των 35άρηδων. Το «Merde!» (=μερντ, ήτοι σκατά στη γαλλική γλώσσα) έρχεται να θίξει μια σειρά από ζητήματα που αποτελούν τη θεατρική καθημερινότητα όλων εκείνων που συμμετέχουν στη δημιουργία μιας παράστασης. […]

Ενα ερωτικό τρίγωνο, έξω από τα αναμενόμενα και γνωστά πρότυπα, ένα τρίγωνο που λειτουργεί έξω από τα συνηθισμένα κοινωνικά στερεότυπα, συνθέτουν τα τρία πρόσωπα του έργου του Πάου Μιρό «Βρέχει στη Βαρκελώνη». Μια πόρνη, με όλα τα χαρακτηριστικά που ακολουθούν το επάγγελμά της, αλλά και όχι μόνον, είναι το πρόσωπο γύρω από το οποίο πλέκεται […]

Δύο παραστάσεις έδωσε ο «Ιππόλυτος» του Ευριπίδη στη σκηνοθεσία (διασκευή και δραματουργική επεξεργασία) της καλλιτεχνικής διευθύντριας του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου Κατερίνας Ευαγγελάτου, την περασμένη εβδομάδα (1-2/3), στο πλαίσιο του 53ου Hong Kong Arts Festival. Κι έτσι ξεκίνησε τη διεθνή του περιοδεία, ενώ αναμένεται να παρουσιαστεί ξανά στο Φεστιβάλ Αθηνών (η πρεμιέρα είχε δοθεί στην […]

Ο αριθμός τρία είναι το μοναδικό στοιχείο που επιτρέπει στη Λένα Κιτσοπούλου να συνδέσει τον Αισχύλο με τον Στρίντμπεργκ στον τίτλο της παράστασης που υπογράφει φέτος στη σκηνή του θεάτρου Ανεσις: από τη μια η τριλογία της «Ορέστειας» και από την άλλη τα τρία έργα του σουηδού συγγραφέα, «Ο Χορός του Θανάτου», «Οι Δανειστές», «Η […]

«Δεν θέλω ρεαλισμό, θέλω μαγεία» είναι μία από τις φράσεις της Μπλανς Ντιμπουά που έχουν καθορίσει την ταυτότητα, τη διαδρομή αλλά και το ίδιο το έργο του Τενεσί Ουίλιαμς (Tennessee Williams, 1911-1983), «Λεωφορείον ο Πόθος» («A streetcar named Desire», 1947). Φράση που βρίσκει μια θέση τόσο φυσική όσο και ανατρεπτική μέσα στο σύμπαν που έχει […]

Το Εργαστήριο Σκηνογραφίας στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών μαζί με το αντίστοιχο μάθημα παραμένουν ανενεργά ή μάλλον κλειστά από τότε που συνταξιοδοτήθηκε, το 2023, η μοναδική καθηγήτρια, η έμπειρη σκηνογράφος Λίλη Πεζανού. Η τελευταία, γνωρίζοντας ότι πλησιάζει η ώρα που θα βγει στη σύνταξη, ενημέρωσε εγκαίρως ώστε να προκηρυχθεί η θέση του επίκουρου καθηγητή. Ο […]

Μια γυναίκα, όρθια, απέναντι στο κοινό – του θεάτρου και του συνεδρίου στο οποίο απευθύνεται –, αναλύει τις επιστημονικές της σκέψεις και απόψεις, μέχρι τη στιγμή που καταρρέει. Είναι η Τζουλιάνα, η 52χρονη ερευνήτρια, παντρεμένη με τον Ιαν. Η σχέση μαζί του όπως και με την κόρη τους είναι  προβληματική. Στο έργο του Σαρ Γουάιτ […]

Ενας μικροαπατεώνας-θύμα, ρομαντικός, ευαίσθητος και ερωτευμένος είναι ο Φιάκας, ο ήρωας του ομότιτλου θεατρικού έργου του Δημοσθένη Μισιτζή που παρουσιάζεται – σε διασκευή – στο θέατρο Πτι Παλαί. Ενας ήρωας διαχρονικός που συναντάμε τόσο στις δεκαετίες που έχουν μεσολαβήσει από τότε όσο και σε αυτές που θα έρθουν. Δείγμα ελληνικής ηθογραφίας με καθαρόαιμο κωμικό χαρακτήρα, […]

Εχουν περάσει σχεδόν ογδόντα χρόνια από τότε που ο Αρθουρ Μίλερ έγραψε και είδε να ανεβαίνει στη σκηνή το πρώτο του, ουσιαστικά, θεατρικό έργο που γνώρισε την αποδοχή και την επιτυχία. Ηταν  το «Ηταν όλοι τους παιδιά μου» («My All Sons», 1947), μια φαινομενικά μικρή οικογενειακή ιστορία που εντάσσεται στη μεγάλη παγκόσμια Ιστορία. Πραγματεύεται τον […]

Ο μονόλογος είναι από μόνος του ένα είδος δύσκολο, απαιτητικό, ενίοτε περισσότερο και από ένα θεατρικό έργο όπου τα πρόσωπα – ηθοποιοί συνδιαλέγονται επί σκηνής. Γιατί έχει μεγάλη μοναξιά ο μονόλογος, ένα σκηνικό βάρος και μια ευθύνη που απαιτεί ικανότητες ακόμα και πέρα από τις υποκριτικές. Μια ικανότητα δηλαδή να διατηρεί ο ερμηνευτής, μόνος του, […]

Στο ραφτάδικο με τα ανοιχτά παράθυρα λόγω ζέστης, γυναίκες μπαινοβγαίνουν, ενώ η ανάμνηση ενός άνδρα έχει κυριεύσει τον σκηνικό χώρο. Από τους πιο αυτοβιογραφικούς και θεατρικούς συγγραφείς, ο αμερικανός Τενεσί Ουίλιαμς (Thomas Lanier «Tennessee» Williams, 1911-1983) αναφέρεται συνήθως – λιγότερο ή περισσότερο άμεσα – στα μέλη της οικογένειάς του. Η μητέρα και η αδελφή του […]

Μια άδεια σκηνή, με ξύλινη επένδυση στις τρεις πλευρές της, κλείνει μέσα της τον τόπο δράσης και συνάντησης των δύο ηρώων του «Brokeback Mountain», στο πλήρως ανακαινισμένο θέατρο Κνωσός. Μια σκηνή που παραπέμπει σε έναν κλειστό χώρο, ένα δωμάτιο, μέσα στο οποίο κρύβονται και κρύβουν τα μυστικά τους. Εκεί θα ζήσουν την ιδιαίτερη ιστορία τους, […]

Αινιγματικό και σαφές, με μια φόρμα αυστηρή που ωστόσο γεννά μια σπάνια ελευθερία, το «Περιμένοντας τον Γκοντό» του Σάμιουελ Μπέκετ (Samuel Beckett, 1906-1989), στη σκηνοθεσία του Θωμά Μοσχόπουλου, βρίσκει μια από τις πληρέστερες σκηνικές του εκδοχές. Κάπου ανάμεσα στην κλοουνερί και το αρχαίο δράμα, την κωμωδία και την τραγωδία και με τη διαρκή συνομιλία της […]

Ενα «κλουβί» καταλαμβάνει όλη τη σκηνή: περιστρεφόμενο και με εξωτερικές σκάλες, δεσπόζει και φιλοξενεί το «Σχολείο των γυναικών» του Μολιέρου, στη σκηνοθετική ανάγνωση του Αλέξανδρου Μυλωνά. Η ζωντανή ορχήστρα και η πολυχρωμία καθορίζουν την ιδιαίτερη αισθητική της παράστασης (έξοχα τα κοστούμια του Αγγελου Μέντη), στην οποία δεσπόζει ο λόγος, στην έμμετρη μετάφραση της Χρύσας Προκοπάκη. […]

Το άδειο σκηνικό της Φρυνίχου «κατοικείται» από τη φιγούρα του Τενεσί Ουίλιαμς: Η τεράστια φωτογραφία του αμερικανού συγγραφέα δίπλα στη γραφομηχανή του καλύπτει την πλάτη της σκηνής και δεσπόζει. Ο Ουίλιαμς είναι εκεί, επιβλέπει, παρατηρεί, υπενθυμίζει: είναι ο δημιουργός, είναι ο πατέρας, κυρίως αυτός. Δεν είναι λίγες οι στιγμές που οι ήρωες του «Γυάλινου Κόσμου» […]

Η Βόρεια Ιρλανδία του 1989 είναι το ιστορικό σκηνικό του έργου της Μέγκαν Τάιλερ (Meghan Tyler) «Ο τρόμος του κροκόδειλου» («Crocodile Fever») που το τοποθετεί στην εποχή των ταραχών. Απ’ έξω μαίνονται οι συγκρούσεις των Ιρλανδών με τον βρετανικό στρατό ενώ μέσα στο σπίτι εξελίσσεται μια οικογενειακή σύγκρουση, μια αιματηρή αναμέτρηση με την πατριαρχία από […]

Ογδόντα σχεδόν χρόνια μετά το πρώτο ανέβασμα (1946) από τον θίασο Κοτοπούλη στο θέατρο Rex και πρωταγωνιστή τον Βασίλη Λογοθετίδη, το έργο «Η Δεξιά, η Αριστερά και ο κυρ Παντελής» των Αλέκου Σακελλάριου και Χρήστου Γιαννακόπουλου επιστρέφει στη σκηνή του Μικρού Παλλάς. Καθαρόαιμη κωμωδία με έντονο πολιτικό στοιχείο, διαχειρίζεται τη μόνιμη αντιπαράθεση του Ελληνα που […]

Κριτική «Η Φάλαινα» του Σάμιουελ Ντ. Χάντερ

Κατάθεση ψυχής, ίσως και μια μορφή αυτοψυχανάλυσης. Εκρηξη θυμού ή διάθεση καταγραφής μιας προσωπικής κατάστασης, άλλοτε με βαθιά συναισθηματικό χαρακτήρα, άλλοτε με τη μορφή καταγγελίας ή μαρτυρίας – τι είδα, τι ένιωσα, τι συνέβη. Σε κάθε περίπτωση ένας μονόλογος δεν είναι παρά μια υπόθεση απόλυτης σκηνικής έκθεσης για τον ηθοποιό, με όποιες λέξεις κι αν […]

Κριτική «Κανόνια και τρομπέτες» του Γιάννη Τσίρου

Ισως ο καλύτερος τρόπος για να διαβάσει κανείς τη σύγχρονη ιστορία του τόπου του να είναι τη δει (και) από την κωμική της πλευρά. Μια που τα γεγονότα παραμένουν γεγονότα, και οι ειδικοί, που τα καταγράφουν, τα αντιμετωπίζουν με τη δέουσα σοβαρότητα, υπάρχει χώρος και για ένα άλλου τύπου σχόλιο. Ετσι κι αλλιώς η ιστορία […]

Κριτική «True West» του Σαμ Σέπαρντ

Κριτική «Ορνιθες» του Αριστοφάνη

Βία, ενδοοικογενειακή βία, βία ανηλίκων, γυναικοκτονίες, ετερότητα, διαφορετικότητα, αποδοχή του άλλου, ισότητα των δύο φύλων… Δεν είναι μόνο η σύγχρονη δραματουργία που πραγματεύεται αυτά τα θέματα, θέματα που κατακλύζουν την επικαιρότητα και μας θυμίζουν πόσα πολλά πρέπει να γίνουν ακόμα για να ζήσουμε σε μια πιο ισότιμη, δίκαιη και ανθρώπινη κοινωνία. Είναι και η σκηνοθετική […]

Κριτική «Ικέτιδες» του Αισχύλου

Στα τριάντα χρόνια που το Εθνικό Θέατρο λειτουργεί ως ΝΠΙΔ, στην καρέκλα του καλλιτεχνικού διευθυντή έχουν καθίσει επτά συνολικά επικεφαλής, ξεκινώντας από τον Νίκο Κούρκουλο, που παρέμεινε ως τον θάνατό του (1993-2007) και καθόρισε το τοπίο της νέας εποχής. Ακολούθησε ο Γιάννης Χουβαρδάς, ο μόνος με δύο θητείες στο ενεργητικό του (2007-2010 & 2010-2013). Μετά […]

Κριτική «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» του Ευριπίδη

Μια συνάντηση γιγάντων, μια συνάντηση κορυφής θα πραγματοποιηθεί, όχι στην Αθήνα, αλλά στο Λονδίνο, στις αρχές του 2025. Μια ξεχωριστή θεατρική συνάντηση. Κι αυτό γιατί όχι μόνον η Κέιτ Μπλάνσετ (φωτογραφία) θα συνεργαστεί με τον Τόμας Οστερμάγιερ αλλά γιατί αυτή η συνεργασία θα γίνει με αφορμή τον «Γλάρο» του Αντον Τσέχοφ – στη σκηνή του […]