Μποτόπουλος Κώστας

Ενα από τα συνηθέστερα τιθέμενα «ζητήματα δημοκρατίας», ιδίως σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ενωση, κατεξοχήν δε σε εποχές κρίσης, έχει να κάνει με την έλλειψη εναλλακτικών. Σύμφωνα με μια διαδεδομένη αλλά μάλλον επιφανειακή «θεωρία», το τίμημα που υποχρεώνονται να πληρώσουν όλες οι χώρες, και όλες οι κυβερνήσεις, για τη συμμετοχή τους στην Ευρωπαϊκή Ενωση, πολλώ […]

Για την Καιτούλα Η Δημοκρατία βασίζεται στη μνήμη αλλά προχωρά μέσα και από τη λήθη. Η μνήμη, γεγονότων ή καταστάσεων, εστιασμένη ή διάχυτη, οδηγεί τους λαούς να κάνουν επιλογές και τους ηγέτες, ιδίως τους πραγματικούς ηγέτες, να διαμορφώνουν αποφάσεις. Η λήθη επουλώνει πληγές, επιτρέπει τη συνεχή διεκδίκηση μιας προόδου που μονίμως διαψεύδεται, σπρώχνει την εγγενώς […]

Φοβούμαι ότι τελικά κανείς δεν θα βγει κερδισμένος από τον φετινό τρόπο «εορτασμού» της επετείου του Πολυτεχνείου. Η ίδια η επέτειος, επειδή, όχι για πρώτη φορά, αλλά ίσως περισσότερο από ποτέ, πέρασε χωρίς να ασχοληθούμε καθόλου με τη μνήμη και τη σημασία του Πολυτεχνείου. Η κυβέρνηση, γιατί, ενώ το Συμβούλιο της Επικρατείας, η μεγάλη πλειοψηφία […]

Το γνωστό ελληνικό ταλέντο πρόκρισης επουσιωδών θεμάτων έναντι των ουσιωδών – ιδιότητας που δεν υποχωρεί ούτε υπό συνθήκες έκτακτης ανάγκης όπως αυτή που βιώνουμε – προκαλεί εσχάτως πολλή συζήτηση για το κατά πόσον είναι νόμιμη, ή και συνταγματική, η απαγόρευση συγκεντρώσεων κατά τον φετινό εορτασμό της επετείου του Πολυτεχνείου. Θα ήθελα να ξεκαθαρίσω εξαρχής τη θέση μου, […]

Τώρα που οι Ηνωμένες Πολιτείες και ο κόσμος ετοιμάζονται, έχοντας πέσει από το ψηλότερο βουνό, ν’ αλλάξουν σελίδα, καλό θα ήταν, τουλάχιστον πριν αρχίσει η νέα θητεία, να σκεφτούν ορισμένα πράγματα. Πώς από τον ψύχραιμο, ουμανιστή, διανοούμενο Ομπάμα ένας μεγάλος λαός πέρασε κατευθείαν στον αγράμματο, λαϊκιστή, αυταρχικό Τραμπ. Πώς αυτός ο τελευταίος αποκαλύφθηκε στα μάτια […]

Το πλήγμα που επέφερε ο Τραμπ στη δημοκρατία μοιάζει πολύ με το αντίστοιχο της Αλ Κάιντα στους Δίδυμους Πύργους: και ο αμερικανός πρόεδρος μπήκε ως λαθρεπιβάτης στο αεροπλάνο της δημοκρατίας, έμαθε να πιλοτάρει μόνο για να τρακάρει και επιτέθηκε στα θεμέλια του συστήματος. Η διαφορά ήταν ότι, στην περίπτωση του Τραμπ, παρότι η επίθεση κράτησε […]

Με την ολοκλήρωση της πρωτόδικης απόφασης για τη Χρυσή Αυγή, και κατά της Χρυσής Αυγής, τι κέρδισε άραγε το δημοκρατικό πολίτευμα και τι δρόμο έχει ακόμα μπροστά του; Ιδού ορισμένες προσωπικές, αλλά ελπίζω γενικότερου ενδιαφέροντος, σκέψεις, υπό θεσμική πάντα οπτική. 1 Η ελληνική Δικαιοσύνη απέδειξε ότι – «όταν θέλει», θα έλεγε ίσως κάποιος πιο καχύποπτος – μπορεί […]

Την ώρα που η Ελλάδα παλεύει, και σε μεγάλο βαθμό καταφέρνει, να αφήσει πίσω της τον εφιάλτη της Χρυσής Αυγής, η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει κάθε λόγο να ανησυχεί. Γιατί ο δικός της, και κοινός για όλους μας, εφιάλτης κάθε άλλο παρά έχει εξαφανιστεί. Το βαθύτερο πρόβλημα δημοκρατίας αυτή τη στιγμή στην Ενωση δεν προέρχεται από […]

Πολλές – κατά τη γνώμη μου, υπερβολικά πολλές, πολύ καθυστερημένες και συχνά υποκριτικές – προσδοκίες εναποτέθηκαν, από το πολιτικό σύστημα περισσότερο από ό,τι από το κοινωνικό σώμα, στη δίκη της Χρυσής Αυγής. Η ιστορική σημασία και της δίκης και της απόφασης δεν αμφισβητείται, αλλά δεν μπορεί, και δεν πρέπει, αν θέλουμε το συλλογικό κέρδος να μην είναι […]

Η δημοκρατία δηλητηριάζεται με πολλούς τρόπους. Με πραγματικό δηλητήριο (Ρωσία) και με το δηλητήριο του λαϊκισμού (μέγα πλήθος χωρών και προσώπων). Από τους εχθρούς της, εκλεγμένους (Τραμπ, Πούτιν, Ερντογάν, Μπολσονάρο κ.λπ. κ.λπ. κ.λπ.) και μη (Σι αλλά και πάλι Τραμπ, που είναι εκλεγμένος μεν, ηττημένος στην κάλπη δε), αλλά και εκ των έσω, από τους […]

Mε την κατάθεση νομοσχεδίου με το οποίο αλλάζει μονομερώς όρους της Συμφωνίας του περασμένου Οκτωβρίου για την αποχώρησή της από την Ευρωπαϊκή Ενωση, η Βρετανία προέβη σε μια τριπλή ταπείνωση: του εαυτού της, της διεθνούς θέσης της και του Κράτους Δικαίου. Τεράστιο, και δυσανάλογο, τίμημα για μια εσωστρεφή κι απέλπιδα κίνηση πολιτικού αμοραλισμού. Είναι άλλο […]

Δεν αποτελεί σπάνιο φαινόμενο, είναι όμως αποκαλυπτικό για τον υποκειμενικό χαρακτήρα κάθε ανθρώπινης κρίσης, να συνυπάρχουν, στο πλαίσιο μιας και μόνης απόφασης δικαστηρίου ή ανεξάρτητης Αρχής, ορθές και εσφαλμένες λύσεις. Το κρίσιμο κριτήριο, τόσο για κάθε απόφαση όσο και για κρίση περί αυτής, είναι το ποια πείθει εκείνον που τις προσεγγίζει απροκατάληπτα. Για τις νομικές […]

Η έναρξη της βουβής και ύπουλης νέας σεζόν σηματοδοτεί και την είσοδο της δίκης της Χρυσής Αυγής στην τελική της φάση. Μιας δίκης ιστορικής από πολλές απόψεις. Εξαιτίας του ότι, για πρώτη φορά, στρέφεται ευθέως κατά ηγετών και μελών ενός πολιτικού κόμματος. Λόγω της διάρκειάς της (ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2015, ενώ το γεγονός που […]

Ο θεός των μεγάλων πραγμάτων είναι συχνά τυφλός στη δημοκρατία: η απόπειρα δηλητηριασμού του υπ’ αριθμόν ένα αντικαθεστωτικού της Ρωσίας ελάχιστα ανησυχεί τον Πούτιν, ένας ακόμα πισώπλατος πυροβολισμός κατά άοπλου Μαύρου ελάχιστη διαφορά κάνει για την τύχη των εκλογών ή της οπλοχρησίας στην Αμερική. Φαινομενικά μικρότερης εμβέλειας γεγονότα είναι αυτά που αναδεικνύουν τις ρωγμές και […]

Η ανθρωπότητα γνωρίζει ότι στις επερχόμενες αμερικανικές εκλογές παίζεται η μοίρα της Δημοκρατίας. Στις εκλογές αυτές, που μπαίνουν στην τελική ευθεία τους με τα διαδικτυακού τύπου κομματικά συνέδρια και με την επίσημη προεκλογική εκστρατεία από τον Σεπτέμβριο, δεν διακυβεύεται μόνο η επανεκλογή ή η απόρριψη ενός προέδρου που αποδείχθηκε ο πιο διχαστικός στην αμερικανική ιστορία […]

Ας μπούμε στον μήνα της ανάπαυλας, αν όχι με αισιοδοξία – είναι μη ρεαλιστικό να είναι κανείς αισιόδοξος τη σήμερον ημέρα -, πάντως με κάτι σαν ανάσα. Δεν μιλώ τόσο για την πανδημία, όσο για τη Δημοκρατία, που δείχνει ότι μπορεί να αντισταθεί στους αντιπάλους και στους σφετεριστές της. Την τελευταία εβδομάδα – το θέρος συνεχίζει να […]

Τριών ειδών «ξινές» αντιδράσεις εκδηλώθηκαν με αφορμή την πανθομολογούμενα σημαντική συμφωνία της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού και την οικοδόμηση μιας πιο ισχυρής οικονομικής διακυβέρνησης. Η πρώτη, ανοιχτά εχθρική, προέρχεται από εκείνους που δεν πείθονται γιατί δεν θέλουν, ό,τι και να γίνει, να πεισθούν: αντι-ευρωπαϊστές, εθνικιστές, συνωμοσιολόγους, αρνητές κάθε είδους «λύσης». Η δεύτερη, […]

Οσο ξεδιπλώνονται οι μη επιδεχόμενες αμφισβητήσεων αποκαλύψεις, τόσο το κύκλωμα που είχε οργανώσει η προηγούμενη κυβέρνηση παίρνει διαστάσεις πολιτικού σκανδάλου, σαν αυτού που συντάραξε την αμερικανική δημοκρατία στη δεκαετία του 1970, έριξε τον πρόεδρο Νίξον και κατέστησε το πρόθεμα «γκέιτ» συνώνυμο νόσφισης εξουσίας. Τηρουμένων όλων των τοπικών, χρονικών, ποιοτικών, στυλιστικών αναλογιών, αυτά που μαθαίνουμε για […]

Τα πυρά συγκλίνουν και οι αμφιβολίες διαλύονται. Οι αποκαλύψεις του τελευταίου διαστήματος, και ιδίως των τελευταίων ημερών, δημιουργούν ένα σαφές πλέγμα: η προηγούμενη κυβέρνηση, συνειδητά, μεθοδευμένα και συνολικά, χρησιμοποιούσε κρατικούς θεσμούς, πρόσωπα και καταστάσεις για να προσπορισθεί πολιτικά/κομματικά κέρδη που όχι μόνο δεν δικαιούνταν αλλά και έρχονταν σε αντίθεση με τον θεσμικό της ρόλο. Αυτή […]

Μετά τις δύο απανωτές «ήττες» στις οποίες υποχρέωσε τον Τραμπ το Ανώτατο Δικαστήριο – στις υποθέσεις των διακρίσεων στην εργασία βάσει σεξουαλικού προσανατολισμού και της άδειας παραμονής παιδιών μεταναστών «χωρίς χαρτιά» που γεννήθηκαν στις ΗΠΑ (dreamers) -, ήρθε η σειρά του προέδρου Μακρόν να δει μια σημαντική πρωτοβουλία του να καταρρίπτεται από το Συνταγματικό Δικαστήριο. Πρόκειται […]

Υπάρχουν δικαστικές αποφάσεις που διαμορφώνουν τη ζωή των πολιτών, άρα δίνουν νόημα στη Δημοκρατία, «νομιμοποιώντας» επιλογές της εξουσίας και γεφυρώνοντας τις διαφωνίες σχετικά με τον τρόπο που στάσεις, συνήθειες, ήθη γίνονται, ή δεν γίνονται, αποδεκτά από τις οργανωμένες κοινωνίες. Μια τέτοια ιστορική απόφαση ήταν αυτή που εξέδωσε στις 15 Ιουνίου το αμερικανικό Ανώτατο Δικαστήριο: κρίνοντας […]

Το ζήτημα που έχει γεννηθεί με την επιχειρηματική δραστηριοποίηση σε ακίνητα έλληνα ευρωβουλευτή δεν θέλω να το κρίνω ad hominem. Οχι μόνο γιατί υπήρξαμε συνάδελφοι και γνωρίζω τις ικανότητες του συγκεκριμένου προσώπου. Αλλά και γιατί, σε πολιτικό πάντα επίπεδο, η αντιπαράθεσή μου δεν θα είχε ως αιχμή τα αμέτρητα τουίτ και τα πολλά ακίνητα, αλλά […]

Ιστορίες Δημοκρατίας

Το (ξανα)φούντωμα της συζήτησης περί εκλογών, λιγότερο από έναν χρόνο από τις προηγούμενες και παρά τη ρητή διάψευση του Πρωθυπουργού, εγγράφεται σε μια γνωστή τάση των μέσων ενημέρωσης και του πολιτικού συστήματος. Και τα μεν και το δε αντιμετωπίζουν τον χρόνο των εκλογών ως ζήτημα στρατηγικής και όχι ως ζήτημα δημοκρατίας. Το ότι έχουν θεσμικά […]

Ιστορίες Δημοκρατίας

Ιστορίες δημοκρατίας

Ιστορίες δημοκρατίας

Στους ιδιαίτερους καιρούς στους οποίους ζούμε, όλα μοιάζουν πιο δύσκολα αλλά και πιο ενδιαφέροντα. Η επιστημονική κοινότητα, και ειδικά η δική μας, των συνταγματολόγων, αναμετράται με θεμελιώδεις έννοιες και ζητήματα – ιεραρχία κανόνων δικαίου, όρια ερμηνείας, επανεμφάνιση του «κράτους των δικαστών» – και μετρά τις αντοχές της χέρι-χέρι, κυριολεκτικά, με τις πολιτικές εξελίξεις. Στη συντροφιά όσων συμμετέχουν […]

Ανήκω σε αυτούς που πιστεύουν πως το πιο κρίσιμο συστατικό, και απόδειξη, πολιτισμού είναι ο Λόγος – υπό την ευρεία έννοια, που περιλαμβάνει την επιστημονική και καλλιτεχνική γραφή αλλά και την έκφραση μέσα από τη μουσική και την εικόνα, στον καμβά ή μέσω φακού. Το πώς «λες» κάτι δείχνει πιο εύγλωττα από κάθε άλλη ιδιωτική ή […]

Ιστορίες Δημοκρατίας

Κάθε χρόνο η ίδια συζήτηση, οι ίδιες απορίες και τα ίδια προβλήματα με το «πόθεν έσχες»: η διάκριση «φτωχών» και «πλούσιων» βουλευτών, η σύνδεση των μεν και, κυρίως, των δε με την τοποθέτησή τους στον «άξονα» Δεξιά – Αριστερά, λίγο κουτσομπολιό, λίγη ονοματολογία, λίγο εύκολο ρεπορτάζ κι όλα καλά. Ιδίως όταν τυχαίνει, όπως φέτος, η […]

Ιστορίες Δημοκρατίας

Η από 5/5/2020 απόφαση του γερμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου (BVG) σχετικά με τη νομιμότητα του προγράμματος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (EΚΤ) για εξαγορά κρατικών ομολόγων (PSPP) είναι ιδιαίτερα σημαντική, ιδίως από νομική και συμβολική άποψη. Δεν αποτελεί όμως το τέλος του κόσμου, ούτε της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ούτε καν των έκτακτων προγραμμάτων της ΕΚΤ. Οσο απλά, αλλά […]

Η συζήτηση, ακόμη και η σκέψη, περί επιστροφής στην «κανονικότητα» συνεχίζει να είναι απολύτως άγονη: αφενός γιατί είναι πολύ πρόωρη και αφετέρου γιατί η ίδια η έννοια απαιτεί επανακαθορισμό, που απέχει πολύ από το τι έχει γίνει. Αντίθετα, από σήμερα μπήκαμε ήδη σε μια φάση σταδιακής «κανονικοποίησης», δηλαδή άρσης εξαιρετικών μέτρων και αντιμετώπισης τής, ακόμα […]

Ιστορίες Δημοκρατίας

ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ