Σωτήρης Παναγιώτης

Η συζήτηση για τον εκλογικό νόμο επαναφέρει το ερώτημα για την ποιότητα της λειτουργίας της δημοκρατίας στη χώρα. Δεν αναφέρομαι στο δίλημμα που έχει σχηματοποιηθεί ανάμεσα στην κάπως αμήχανη διαπίστωση ότι το 37% θεωρείται επαρκές ποσοστό για αυτοδύναμη διακυβέρνηση και την επίσης αμήχανη παραδοχή ότι δεν έχει γίνει εφικτός εκείνος ο πλειοψηφικός πολιτικοκοινωνικός συνασπισμός που […]

Οι συγκλονιστικές εικόνες από τις εκτεταμένες δασικές πυρκαγιές στην Αυστραλία, με τις τεράστιες οικολογικές αλλά και κοινωνικές επιπτώσεις τους, ήρθαν να θυμίσουν ότι η κλιματική αλλαγή δεν είναι μια απειλή για το μέλλον, αλλά μια καταστροφή σε εξέλιξη. Οι δασικές πυρκαγιές δεν είναι άγνωστες στην Αυστραλία, όμως οι φετινές κλιματολογικές συνθήκες, που συνέβαλαν αποφασιστικά στο […]

Η συζήτηση που άνοιξε γύρω από το κοινωνικό εισόδημα αλληλεγγύης και τον υπολογισμό του ελάχιστου ύψους του ήρθε να υπενθυμίσει ένα υπαρκτό ζήτημα. Δεν αναφέρομαι στην κομματική αντιπαράθεση και στα τερτίπια της. Αναφέρομαι στην ουσία του πώς ορίζουμε σήμερα τις εγγυήσεις που οφείλει να προσφέρει το κράτος στην κοινωνία. Παρότι το κοινωνικό εισόδημα αλληλεγγύης, που […]

Ο πολιτικός λόγος χαρακτηρίζεται από τον πληθωρισμό του πρώτου πληθυντικού και τη διαρκή επίκληση ενός «εμείς» που προσπαθεί να συμπεριλάβει αυτόν που μιλά και αυτούς στους οποίους απευθύνεται στο όνομα της ενότητας της κοινωνίας, του έθνους ή του λαού. Μόνο που η συμβολική επίκληση συγκαλύπτει την πραγματική απουσία, στη συγκεκριμένη περίπτωση τις βαθύτερες και πολυεπίπεδες […]

Η ιστορία των σύγχρονων δημοκρατιών είναι και μια ιστορία διαδηλώσεων. Για την ακρίβεια, δεν θα είχαμε τις σύγχρονες δημοκρατίες, με τα όποια δικαιώματα και ελευθερίες προσφέρουν, εάν δεν είχαμε πάνω από δύο αιώνες διαδηλώσεων, στη συντριπτική τους πλειονότητα άνευ άδειας, πρότερης ενημέρωσης, ή περιορισμού σε ένα πεζοδρόμιο, διαδηλώσεων που συχνά πήραν τη μορφή κανονικών ταραχών. […]

Σκέφτομαι συχνά το μέλλον της δεκατετράχρονης κόρης μου. Η συνηθέστερη σκέψη μου είναι ότι αυτά τα παιδιά είναι η ελπίδα για να μπορέσει αυτή η κοινωνία πραγματικά να χειραφετηθεί και να αλλάξει. Ομως, η συνηθέστερη δεύτερη σκέψη μου είναι ότι η χώρα αυτή για πολύ καιρό θα παραμείνει η νεοφιλελεύθερη δυστοπία που, κακά τα ψέματα, […]

Η ανακοίνωση της ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας ότι η χρηματοδότηση για την ανώτατη εκπαίδευση θα εξαρτάται και από την αξιολόγηση των ιδρυμάτων στη βάση μετρήσιμων αποτελεσμάτων της ερευνητικής δραστηριότητάς τους, όπως είναι ο αριθμός επιστημονικών δημοσιεύσεων και ετεροαναφορών και ο βαθμός συμμετοχής σε ερευνητικά προγράμματα, φαντάζει σχεδόν αυτονόητη, ιδίως από τη στιγμή που ανάλογα κριτήρια […]

Ο τρόπος που προβλήθηκε η μηνιαία αύξηση λίγων ευρώ στους καθαρούς μισθούς λόγω της αλλαγής στον παρακρατούμενο φόρο και η εξαγγελία της διανομής ενός ακόμη «κοινωνικού μερίσματος» γέννησαν τη μελαγχολική σκέψη ότι ενώ σε προηγούμενες δεκαετίες θα είχαν υπάρξει κριτικές για την προσφορά «ψίχουλων», σήμερα αυτά ορίζονται ως πραγματική παροχή. Είναι και αυτό μια υπόμνηση […]

Ο τρόπος που οι πολίτες ιεραρχούν το Μεταναστευτικό και το Προσφυγικό ως το σημαντικότερο πρόβλημα της χώρας έρχεται να υπογραμμίσει οδυνηρά τον τρόπο με τον οποίο κατασκευάζονται απειλές και κίνδυνοι στη δημόσια σφαίρα. Προφανώς, δεν θέλω να υποτιμήσω τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις εστίες τους, κυνηγημένοι από τον πόλεμο, […]

331 ήταν τα θύματα της δολοφονικής τρανσφοβικής βίας σε όλο τον κόσμο τους τελευταίους 12 μήνες. Πρώτη χρονολογικά ήταν η Τζουλιάνα Φερέιρα, που βρέθηκε δολοφονημένη σε μια φυτεία ζαχαροκάλαμου, με τα τοπικά μέσα να της στερούν, ακόμη και μετά θάνατον, το δικαίωμα στην ταυτότητα, αναφέροντάς την με αντρικό όνομα. Τελευταία, η Τζούνια Φράνκο, δολοφονημένη με […]

Η αντιπολιτευτική αμηχανία του ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί κοινό τόπο του πολιτικού ρεπορτάζ, παρότι η κυβέρνηση έχει πάρει επιλογές που θα μπορούσαν να θεωρηθούν σκληρά νεοφιλελεύθερες ή και αυταρχικές, από τις αλλαγές στα εργασιακά και την περιβαλλοντική προστασία στον αναπτυξιακό νόμο έως την κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου. Ομως ο ΣΥΡΙΖΑ δείχνει να ταλαντεύεται ανάμεσα σε μια κλασική […]

Η έννοια της «ανομίας» αποτελεί έναν από εκείνους τους «κοινούς τόπους» που αναπαράγονται διαρκώς στη δημόσια σφαίρα, τις περισσότερες φορές χωρίς κάποια προσπάθεια να συνοδευτούν από κάποιο σημασιολογικό περιεχόμενο, πέραν μιας υποχρεωτικής «εικονογράφησης» που απαραιτήτως περιλαμβάνει «επεισόδια» και Εξάρχεια. Και όμως η συστηματική επίκληση αυτής της επί της ουσίας απροσδιόριστης έννοιας, που μικρή σχέση έχει […]

Μικρή σημασία έχει δοθεί στο γεγονός ότι τα ηγετικά στελέχη του βρετανικού Συντηρητικού Κόμματος, αυτά που έδειξαν εξαιρετική ικανότητα στην αλληλοϋπονόμευση και μικρή αποτελεσματικότητα στη διακυβέρνηση, είναι αποτελέσματα του πιο γνωστού συστήματος εκπαιδευτικής αριστείας, δηλαδή της ακολουθίας που ξεκινά από τα ακριβά ιδιωτικά σχολεία και καταλήγει στην Οξφόρδη ή το Κέιμπριτζ. Ούτε για το ότι […]

Ενώ οι αντιδράσεις για ένα νομοσχέδιο που καταργεί μεγάλο μέρος των δικαιωμάτων των εργαζομένων και περιορίζει την περιβαλλοντική προστασία ήταν μάλλον υποτονικές και σίγουρα κατώτερες ανάλογων θεσμικών τομών στο παρελθόν, ήδη μετράμε αρκετές εβδομάδες φοιτητικών κινητοποιήσεων, στις οποίες προστέθηκαν και μαθητικά συλλαλητήρια. Ολα αυτά όταν, με την εξαίρεση της κατάργησης του πανεπιστημιακού ασύλου, η κυβέρνηση […]

Είμαι ο τελευταίος που θα διαφωνήσω με την ανάγκη να τονωθεί η ιστορική μνήμη. Το ακριβώς αντίθετο. Σε μια περίοδο που κυριαρχούν η διαβρωτική παροδικότητα της αγοράς και ο καταναγκασμός της κατανάλωσης στιγμών χωρίς βάθος, έχουμε ανάγκη να στραφούμε στην ιστορία. Γιατί εκεί μπορούμε να δούμε τη σημασία μιας αγωνιστικότητας, μιας ηθικής στράτευσης και μιας […]

Γράφτηκαν πολλά για την τραγωδία στο Εσεξ. Ομως έλειψε η αναφορά στο γιατί συμβαίνουν τέτοιες τραγωδίες, γιατί πρέπει άνθρωποι να πεθαίνουν από ασφυξία σε κλειστά κοντέινερ, γιατί πρέπει να πνίγονται παιδιά στη Μεσόγειο, γιατί πρέπει να πεθαίνουν άνθρωποι στα σύνορα των ΗΠΑ με το Μεξικό από την έκθεση σε επικίνδυνες καιρικές συνθήκες. Ελειψε η αναφορά […]

Η πιο μαζική αντίδραση στο αναπτυξιακό νομοσχέδιο ήρθε από τους εργαζομένους στην Τοπική Αυτοδιοίκηση που αντιδρούν στη ρύθμιση που επιτρέπει ακόμη μεγαλύτερη παραχώρηση σε ιδιώτες υπηρεσιών καθαριότητας, ηλεκτροφωτισμού και συντήρησης πρασίνου. Της νομοθετικής αυτής πρωτοβουλίας είχε προηγηθεί μια περίοδος όπου αυτή η ρύθμιση είχε προβληθεί ως η απάντηση στα σοβαρά προβλήματα των ΟΤΑ, όπως είναι […]

Το ερώτημα της αυτοκριτικής επανέρχεται στην πολιτική αντιπαράθεση για τα πεπραγμένα της περασμένης κυβέρνησης. Οχι τόσο σε σχέση με τη συνολική αποτίμηση, ή την παραδοχή σφαλμάτων, αλλά κυρίως για την εκτίμηση της «στιγμής» (ή του «τραύματος») του 2015. Μάλιστα, έχουν υπάρξει και τοποθετήσεις που έχουν ρητά υποστηρίξει ότι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει ιδιαίτερη ανάγκη […]

Παρακολουθώ τη δημόσια συζήτηση για τη νομοθετική πρωτοβουλία για το καθεστώς της χορήγησης ασύλου. Μου έκανε εντύπωση ότι βασικός γνώμονας είναι οι «ταχύτερες επιστροφές». Είτε μιλάμε για τις αλλαγές στην εξέταση των αιτημάτων ανθρωπιστικής προστασίας, είτε για τις διαδικασίες και τις προθεσμίες, όλα κατατείνουν στον ίδιο σκοπό: να είναι ταχύτερη η επιστροφή όσων απορριφθεί η […]

Στη δημόσια συζήτηση για την πορεία της οικονομίας κυριαρχεί η έννοια του καλού «οικονομικού κλίματος». Τα πράγματα «πάνε καλά», επιστρέφει η «εμπιστοσύνη των αγορών», υπάρχει «αισιοδοξία για επενδύσεις», είναι οι εκφράσεις που κυριαρχούν. Δεν υποτιμώ τη σημασία του κλίματος στην οικονομία, που έχει και μια ψυχολογική διάσταση, αν και δεν πρέπει να ξεχνάμε την αντίστροφη […]

Με ανησυχητικό τρόπο εμφανίζεται στη δημόσια συζήτηση για το Μεταναστευτικό, ακόμη και από «επίσημα χείλη», το ζήτημα της υποτιθέμενης «πληθυσμιακής αλλοίωσης» της χώρας από τον ερχομό μεταναστών. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα οι διατυπώσεις έφτασαν ακόμη και στην καταγγελία μιας υποτιθέμενης «ισλαμικής εισβολής». Σε όλες τις περιπτώσεις ο τόνος είναι κοινός: έρχονται μετανάστες, κυρίως μουσουλμάνοι, που […]