Μποτόπουλος Κώστας

Μια πολύ ιδιαίτερη διαδικασία έλαβε χώρα αυτή την εβδομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: στην Ολομέλεια, και όχι απλώς στην αρμόδια για τις «ελευθερίες» Επιτροπή, συζητήθηκαν οι υποκλοπές στην Ελλάδα. Παίζει βέβαια ρόλο το γεγονός ότι άμεσα ενδιαφερόμενο πρόσωπο είναι μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ωστόσο η αναβίβαση ενός εθνικού ζητήματος σε ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος είναι και σπάνιο – τα […]

Σε τρεις ράγες τρέχει πλέον η διερεύνηση της «υπόθεσης υποκλοπών»: μια κοινοβουλευτική, μια δικαστική, μια δημοσιογραφική. Και οι τρεις στηρίζονται – ή θα έπρεπε, μετά τα όσα έχουν γίνει γνωστά, να στηρίζονται – σε κοινές βάσεις: την πάγκοινη διαπίστωση, που αποδέχεται και η κυβέρνηση, ότι υπάρχει σοβαρό θεσμικό ζήτημα και την επίσης πάγκοινη βούληση, στην οποία ελπίζω […]

Γιατί άραγε, και σε τι, ενδιαφέρει την Ελλάδα, την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο η απόρριψη ενός σχεδίου Συντάγματος στη μακρινή και «τριτοκοσμική» Χιλή; Γιατί συμπυκνώνει, και μάλιστα με τρόπο περιπετειώδη και συναρπαστικό, τα προβλήματα αλλά και τις δυνατότητες της σύγχρονης δημοκρατίας, ειδικά στη μορφή της «άμεσης δημοκρατίας». Τον Οκτώβριο του 2019 μια φαινομενικά «αθώα» […]

Ως συνταγματολόγοι είμαστε υποχρεωμένοι να επιμείνουμε σε μια ακόμα «νομική λεπτομέρεια» – στην πραγματικότητα: κρίσιμη θεσμική πτυχή – της «υπόθεσης των υποκλοπών»: πρόκειται για τη διαστροφή της έννοιας του απορρήτου, από συνταγματική εγγύηση υπέρ των πολιτών (ενισχυμένη μάλιστα προκειμένου περί πολιτικών και πολιτειακών παραγόντων), ώστε να μην «παρακολουθούνται» οι επικοινωνίες τους, σε άρνηση συνδρομής σε περίπτωση που […]

Η σειρά των ιστορικών γεγονότων που συγκροτούν τη λεγόμενη «Μικρασιατική Καταστροφή», από της οποίας την τραγική κορύφωση συμπληρώνονται αυτές τις μέρες εκατό χρόνια, προσφέρουν μια ευκαιρία να θυμηθούμε και κυρίως να στοχαστούμε. Τι πήγε στραβά τότε, θα μπορούσε άραγε να αποφευχθεί και μήπως διορθώθηκαν στη συνέχεια οι δομικές δυσλειτουργίες; Πού βρίσκεται, από πλευράς θεσμών και […]

Είναι κρίμα που η επάνοδος από τις διακοπές συμπίπτει με την αποκάλυψη μιας μεγάλης θεσμικής δυσλειτουργίας. Κι ακόμα πιο κρίμα που η θητεία μιας κυβέρνησης συνολικά όχι αποτυχημένης – με βασικά επιτεύγματα τη διαχείριση των λεγόμενων «εθνικών θεμάτων», τη στάση στον πόλεμο της Ουκρανίας, την ώθηση της οικονομίας και τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής υπό […]

Αποτελεί κοινοτοπία, αλλά πράγματι η κατάσταση στον κόσμο, και ιδίως στην Ευρωπαϊκή Ενωση, θυμίζει τέλεια καταιγίδα. Καταστροφικές ζέστες και πυρκαγιές. Πληθωρισμός, ακρίβεια, πτώση του ευρώ και της αγοραστικής δύναμης, πορεία προς βέβαια ύφεση. Αξεπέραστα προβλήματα στον ενεργειακό εφοδιασμό. Εμφάνιση δυσκολιών στην παροχή όπλων και οικονομικής βοήθειας στην Ουκρανία. Πολιτική αστάθεια, ως συνέπεια όλων αυτών αλλά […]

Το πρόσωπο του καπιταλισμού στην εποχή της τεχνολογικής επανάστασης δεν είναι σαν του Ιανού, με δύο όψεις, αλλά σαν του Καλιγούλα, με μια όψη που τη γνωρίζουν όλοι. Κι όμως πολλοί από αυτούς τους όλους, υπερβολικά πολλοί, πέφτουν στην παγίδα του εύκολου, γρήγορου, άκοπου και άνισου κέρδους, που είναι η ύβρις, αλλά και το σημάδι, […]

Είναι κρίσιμο για την παγκόσμια δημοκρατία να τεθούν στις ορθές τους διαστάσεις οι συνέπειες της πρόσφατης απόφασης του Αμερικανικού Ανωτάτου Δικαστηρίου σχετικά με τις αμβλώσεις. Η απόφαση δεν κηρύσσει παράνομες τις αμβλώσεις, αλλά αίρει τη συνταγματική – δηλαδή έναντι όλων, πολιτών και δημοσίων Αρχών – προστασία τους και εναποθέτει τη ρύθμιση σε καθεμία από τις Πολιτείες μέσω […]

Μεγάλη και εν πολλοίς αδικαιολόγητη ταραχή δημιούργησαν τα αποτελέσματα των πρόσφατων γαλλικών εκλογών: η απώλεια της απόλυτης κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας από ένα προεδρικό «κόμμα» που ποτέ δεν ήταν κόμμα (κατά τη διάρκεια της προηγούμενης θητείας του Μακρόν είχε από μόνο του «χάσει» 48 βουλευτές και την απόλυτη πλειοψηφία), δεν δημιουργεί αξεπέραστη πολιτική κρίση, ούτε αναδεικνύει θεσμική […]

Ο πόλεμος απελευθέρωσε τεκτονική ενέργεια που ταρακουνάει συθέμελα την παγκόσμια ισορροπία. Και τα δύο βασικά θεμέλιά της – η οικονομία και η δημοκρατία – βρίσκονται μπροστά στα μάτια μας, σε αποδρομή, χωρίς να εμφανίζεται, ή έστω να μπορεί να συλληφθεί, κάποια «λύση». Αν τα παραπάνω ακούγονται απαισιόδοξα σε βαθμό υπερβολής, ας ανατρέξουμε στα στοιχεία της πραγματικότητας. Στο […]

Η εποχή δημιουργεί παγόβουνα – μια παγκόσμια οικονομική ύφεση – τα οποία βλέπουμε να πλησιάζουν χωρίς να μπορούμε να κάνουμε σχεδόν τίποτα. Συγχρόνως απειλεί να ενώσει διάσπαρτα κομμάτια πάγου σε άλλα παγόβουνα, αν δεν δοθούν οι σωστές λύσεις σε σχεδόν άλυτα διλήμματα. Τέτοια έχουν να αντιμετωπίσουν οι εμπόλεμοι Ουκρανοί – αντίσταση μέχρις εσχάτων με κίνδυνο να χαθούν όλα […]

Την ώρα που το χάλκινο χέρι του πολέμου σφίγγει όλο και πιο πολύ τον λαιμό της ανθρωπότητας, οι δυνάμεις του πολιτισμού δεν μένουν με σταυρωμένα χέρια. Με πρώτη την Ευρώπη, μέσα από το παρεξηγημένο, διαρκώς λοιδορούμενο, αλλά μοναδικό και ακόμη πρωτοπόρο πολιτικό της σχέδιο, που λέγεται «Ευρωπαϊκή Ενωση». Οι αποφάσεις που λήφθηκαν την περασμένη Τρίτη […]

Με την ολοκλήρωση του Συνεδρίου του ΠΑΣΟΚ έκλεισε ένας κύκλος ανάλογων, και σχεδόν παράλληλων, εσωκομματικών διαδικασιών των τεσσάρων από τα έξι κόμματα που συγκροτούν την παρούσα Βουλή. Δημοκρατικά παρήγορο το ότι διεξήχθησαν, δημοκρατικό ζητούμενο το τι προσέφεραν – όχι το κάθε κόμμα στον εαυτό του, αλλά όλα μαζί στο πολίτευμα και την πολιτική ζωή. Και στα […]

Δυο θετικές αρνήσεις αφήνει ως τώρα κληρονομιά ο πόλεμος: η Ουκρανία δεν ηττάται και η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν μένει αναλλοίωτη. Δεν αλλάζει -δεν μπορεί να αλλάξει – πρόσωπο, αλλά αλλάζει – είναι αναγκασμένη να αλλάξει – εποχή. Θα διέκρινα μια σειρά από αποφασιστικά βήματα σε τέσσερα κρίσιμα πεδία. Πρώτον, ως προς τον εν γένει ρόλο της Ενωσης: από […]

«L’ union est un combat» – η ένωση είναι ένας αγώνας – λέει ένα παλιό σύνθημα της γαλλικής Αριστεράς, τότε που η «Αριστερά» είχε νόημα και κοινωνικό-εκλογικό βάρος. Με τις πρόσφατες εξελίξεις, το νόημα, και οι ελπίδες, αντιστρέφονται. Πριν από λίγες μέρες, το εσωτερικό «Κοινοβούλιο» του γαλλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος επικύρωσε συμφωνία για όχι απλώς συμπόρευση κατά τις […]

Δύο θεμελιώδεις μεταστροφές, που αγγίζουν, σε διαφορετικά ζητήματα, τις «υπερδυνάμεις» του προηγούμενου, αλλά και του παρόντος, Ψυχρού Πολέμου, ρίχνουν μαύρη σκιά στις παγκόσμιες εξελίξεις. Η Ρωσία, έχοντας αρχικά αποκρουσθεί στο πεδίο των μαχών στην Ουκρανία και απομονωθεί στο πεδίο της παγκόσμιας οικονομίας, φαίνεται ίσως να «το γυρνάει»: το ηθικό των αμυνομένων αρχίζει να κάμπτεται από […]

Πανδημία, που δεν τέλειωσε, και πόλεμος, που δεν τελειώνει, μας φέρνουν πιο κοντά σε κάτι που μοιάζει με δυστοπία αλλά είναι ήδη μέρος της πραγματικότητας. Και απειλεί τα δύο σημαντικότερα αγαθά: την ευημερία και την ελευθερία. Αυτά που θα μας μείνουν από την πανδημία δεν οδηγούν αναγκαστικά την ανθρωπότητα σε μια κατάσταση τύπου Σανγκάης, με […]

Ανακούφιση ναι, ενθουσιασμός όχι: η προαναγγελθείσα νίκη του Εμανουέλ Μακρόν στον δεύτερο γύρο της γαλλικής προεδρικής εκλογής απέτρεψε ένα μοιραίο χτύπημα, αλλά «για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή». Τα σύννεφα πάνω από τη δεύτερη θητεία του γάλλου προέδρου είναι, χωρίς να ευθύνεται για όλα ο ίδιος, μπόλικα και βαριά. Το εκλογικό άστρο του […]

Τα γεγονότα δεν συγκινούνται από το Πάσχα. Σε πανδημία, οικονομία, πόλεμο, πολιτική αυξάνονται οι απειλές και μαζί τους η αβεβαιότητα. Στο μέτωπο της πανδημίας η επιστημονική έρευνα δείχνει ότι όχι μόνο δεν βρισκόμαστε κοντά στην απαλλαγή από τον ιό, αλλά ότι οι μεταλλάξεις και οι συνέπειες των μεταλλάξεων πιθανότατα οδηγούν, παρά τα εμβόλια, σε ένα […]

Η σφαγή της Bucha, κι από κοντά οι βομβαρδισμοί του νοσοκομείου της Μαριούπολης και του σιδηροδρομικού σταθμού του Kramatorsk, έβαλαν τον καθρέφτη μπροστά στα μάτια της ανθρωπότητας: δολοφονούνται άμαχοι, αφήνονται στον δρόμο ή στοιβάζονται σε ομαδικούς τάφους, πυροβολούνται από πίσω ή με δεμένα τα χέρια, αφού πρώτα βασανιστούν ή βιαστούν. Ολα αυτά συνιστούν τον ορισμό […]

Η λογική έλεγε πως δύο κυρίως πράγματα έπρεπε να προσεχτούν στον πρώτο γύρο των φετινών γαλλικών εκλογών: η απόσταση ανάμεσα στον πρώτο και τον δεύτερο (με τα ονόματα, αλλά και τη σειρά, να θεωρούνται κλειδωμένα) και το ύψος της συμμετοχής (με την αποχή να θεωρείται εκ προοιμίου ενισχυμένη και ως ποσοστό και ως τάση). Σταδιακά […]

Είναι σχεδόν αυταπόδεικτο ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία άλλαξε αμετάκλητα τον κόσμο. Συνέτριψε ένα πλέγμα σχετικά ισορροπημένης παγκόσμιας συμβίωσης, ωθεί σε μια γενικευμένη στρατιωτικοποίηση, θέτει το στοίχημα της ανάπτυξης και της ισότητας σε εντελώς διαφορετικές βάσεις, (ξανα)σπέρνει το σαράκι του εθνικισμού και της βίας. Εχω υποστηρίξει ότι η βαθύτερη αιτία που ξέσπασε ο πόλεμος, και […]

Η Ιστορία δεν επανέρχεται, ούτε ως τραγωδία ούτε ως φάρσα. Είναι πάντα εκεί, για να δίνει σχήμα στα ανθρώπινα, χαμηλά και υψιπετή, δράματα και κατακτήσεις, που μας φαίνονται μοναδικά τη στιγμή που συμβαίνουν αλλά είναι παραλλαγές σε αιώνιο καμβά. Η Ιστορία δεν διδάσκει απλώς, διαμορφώνει – κι όποιος, πρωταγωνιστής ή παρατηρητής, την αγνοεί, δεν χάνει […]

Είναι μια δύσκολη, αλλά, κατά τη γνώμη μου, απαραίτητη δημοκρατική άσκηση: όσο κι αν το ένστικτό σου, τα αντανακλαστικά και τα διαβάσματά σου, η αίσθηση σου περί ορθού και λάθους σε οδηγούν σε μια κατεύθυνση, είναι χρήσιμο να δοκιμάζεις τις βεβαιότητές σου στο φως της «άλλης πλευράς». Ισχύει για όλα τα κρίσιμα ζητήματα, πόσο μάλλον […]

Οι ορισμοί και οι χαρακτηρισμοί έχουν χάσει πια τη σημασία τους. Είτε ονομάσουμε αυτό που ζούμε «θερμό», «νέο Ψυχρό», είτε απλώς πόλεμο, είτε θεωρηθεί ότι εμπλέκονται επίσημα μόνο η Ρωσία (μαζί με τη Λευκορωσία) και η Ουκρανία, είτε, εκούσα άκουσα, και η παγκόσμια δημοκρατική κοινότητα, τα γεγονότα είναι αμείλικτα και ανεπίστρεπτα: η Ρωσία πέρασε τον […]

Οι λαοί δεν αγαπάνε αυτούς που τους φέρνουν κακά μαντάτα ή τους βάζουν τον καθρέφτη μπροστά στο πρόσωπο. Ερχεται όμως κάποτε η στιγμή, έστω και με μεγάλη καθυστέρηση κι όταν οι μαντατοφόροι έχουν πια ξεχαστεί, που η αλήθεια βγαίνει στην επιφάνεια. Και πονάει, για τα χρόνια και τις θυσίες και τις ελπίδες που χάθηκαν. Η […]

Οποια πορεία και έκταση και να πάρει η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία -και κανείς δεν δικαιούται πλέον να ελπίζει ότι μπορεί να πάρει τη μορφή που θα ήθελε η «Δύση» -, τα χαρακτηριστικά της είναι μπροστά στα μάτια μας. Ο πόλεμος του Πούτιν είναι ένας πόλεμος στο όνομα και με τα όπλα του αυταρχισμού. […]

Οταν έξω από την πόρτα μας ο κόσμος κυριολεκτικά καίγεται, έχει κάτι το σχεδόν άσεμνο να ανοίγουμε εσωτερική συζήτηση για την προσωποποίηση της μικρότητας. Γιατί τέτοια είναι η μορφή που πήρε η Δικαιοσύνη κατά την περίοδο διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και η μορφή του κεντρικού προσώπου της ιστορίας που πρόσφατα βγήκε στη δημοσιότητα. Το ότι […]

Μια νέα θεραπεία δοκιμάστηκε με καλά αποτελέσματα για το AIDS. Η μάχη κατά του καρκίνου, με τη βοήθεια της μεθόδου rna, σημειώνει αλματώδη πρόοδο. Η φτώχεια υποχωρεί – σε απόλυτους αριθμούς, όχι στην κατανομή της – και το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται, παρά τις πανδημίες και τις κλιματικές καταστροφές. Η πρόσβαση στην τεχνολογία, με τα καλά της και […]

Οταν θα γραφεί εμπεριστατωμένα (μαζεύω ήδη το υλικό) η πολιτική ιστορία της Μεταπολίτευσης, θα φωτιστεί ελπίζω με νέο φως μια περίοδος και μαζί ένα αίνιγμα: πρόκειται για την περίοδο 2004-2009, εκείνη που οδήγησε την Ελλάδα από την καλύτερή της στιγμή στη χρεοκοπία, και για το αίνιγμα της αιδήμονος σιωπής που την καλύπτει. Η εκλογική νίκη […]

Η κατάκτηση της απόλυτης πλειοψηφίας από το Πορτογαλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα στις πρόσφατες εκλογές συμπληρώνει, αλλά πιθανότατα δεν κλείνει, ένα πολύ καλό «φεγγάρι» για την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία. Στις τέσσερις σκανδιναβικές χώρες (Σουηδία, Νορβηγία, Δανία, Φινλανδία), στις δύο ιβηρικές (Ισπανία, Πορτογαλία), φυσικά στη Γερμανία ελέω Ολαφ Σολτς, αλλά και στην Ιταλία, τη Βουλγαρία, το Λουξεμβούργο, ως επικεφαλής […]

Μια σειρά από γεγονότα έχουν συμβάλει στην εκτράχυνση του πολιτικού κλίματος από την αρχή της χρονιάς. Το πολλοστό κύμα της πανδημίας και η επακόλουθη κόπωση. Η όχι απρόσμενη μεν, ιδιαίτερα σφοδρή δε, κακοκαιρία και η ομολογημένη και από την ίδια την κυβέρνηση ανεπαρκής ανταπόκριση του κρατικού μηχανισμού. Η υπόγεια ακόμα, αλλά σαφής στην κοινωνία, ανατάραξη […]

Η συμπλήρωση ενός χρόνου θητείας του προέδρου Μπάιντεν και η αναπότρεπτη πορεία του Μπόρις Τζόνσον στην ταπεινωτική αποπομπή ξαναφέρνουν με επίταση στην επιφάνεια το έλλειμμα ηγετικών προσωπικοτήτων. Το ζήτημα ξεπερνά τα σύνορα, τόσο τα γεωγραφικά – Ανατολή/Δύση – όσο και τα πολιτικά – δημοκρατικά/αυταρχικά καθεστώτα. Ισως πιο εύγλωττο είναι αυτό που συμβαίνει σταθερά εδώ και δύο περίπου δεκαετίες […]