Μποτόπουλος Κώστας

Δύστηνοι καιροί για όσους πονούν τη δημοκρατία. Οχι μόνο επωάζεται ένας πόλεμος εντός της θεωρούμενης ως «ηπείρου της δημοκρατίας», αλλά και η αντίδραση των υποτιθέμενων υπερασπιστών της δημοκρατίας είναι από υποτονική έως υπονομευτική. Δεν υπάρχει, νομίζω, καλύτερο, δηλαδή χειρότερο, παράδειγμα εκ των έσω υπονόμευσης από αυτό που δίνουν οι δύο μεγάλες αγγλοσαξονικές δυνάμεις. Πάρα το […]

Ενα ωραίο ιταλικό μυθιστόρημα, που έγινε εξίσου ωραία ταινία, λεγόταν «Ησυχο χάος»: έδειχνε πώς μια εσωτερική έκρηξη, που δεν βρίσκει τρόπο να εκφραστεί, μπορεί να αλλάξει τη ζωή ενός ανθρώπου και των γύρω του. Κάτι παρόμοιο, αλλά στη δημόσια σφαίρα και με επιπτώσεις για όλη την ανθρωπότητα, λαμβάνει χώρα, αυτές τις μέρες, μπροστά στα μάτια […]

Η δημοκρατία δεν δικαιούται να ξεχνά αυτούς που αγωνίζονται στο όνομά της. Ούτε οι δημοκράτες να αρκούνται σε μια διαμαρτυρία και μετά στη σιωπή. Οι «αντικειμενικές δυσκολίες» είναι πραγματικές – αυτοί που κυνηγούν όσους αγωνίζονται για την ελευθερία δεν δεσμεύονται από κανένα κανόνα και καμία ηθική επιταγή -, αλλά δεν δικαιολογούν χαλάρωμα, παραίτηση και λήθη. Τα […]

Για πολλοστή, και συνεχόμενη, φορά, ο κόσμος δείχνει ν’ ασφυκτιά μέσα στα όριά του. Λόγω της πανδημίας, που πιέζει όλο και πιο πολύ, αν δεν έχει ήδη αλλάξει, την όποια αίσθηση «κανονικότητας». Της πληθυσμιακής συμφόρησης, η οποία ξεπερνά τα αποθέματα του πλανήτη και είναι τόσο άνισα κατανεμημένη που απειλεί με κοινωνικές εκρήξεις. Της κλιματικής αλλαγής, […]

Το 2021 ήταν ιδιαίτερη χρονιά για την Ελλάδα, συγκυρίας και Ιστορίας ένεκα. Η στρογγυλή επέτειος της Ελληνικής Επανάστασης έδωσε τη δυνατότητα να φωτιστούν με ειδικό τρόπο οι δύσκολες εξελίξεις αλλά και οι όχι αναγκαστικά σκοτεινές προοπτικές. Αν έπρεπε να το πούμε με μια φράση, θα διάλεγα την ακόλουθη, που περιέχει και ελπίδα και αγωνία: «Η […]

Η ανακήρυξη από το έγκυρο περιοδικό «Time» του επιχειρηματία Ελον Μασκ ως «προσώπου της χρονιάς» είναι ενδεικτική και συγχρόνως θλιβερή. Ενδεικτική, γιατί σε γκρίζους καιρούς αρμόζουν αμφιλεγόμενοι, για να το πούμε κομψά, άνθρωποι. Και θλιβερή, γιατί ο συγκεκριμένος άνθρωπος, τον οποίο το ίδιο το περιοδικό χαρακτηρίζει «κλόουν, ευφυή, οραματιστή, σόουμαν» (σάλα-τραπεζαρία ένα, όπως θα έλεγε […]

Προέχει βέβαια το αποτέλεσμα. Ωστόσο η εσωκομματική αναμέτρηση του ΚΙΝΑΛ, που όλοι πια το (ξανα)λένε ΠΑΣΟΚ, έδειξε, πριν ακόμα ανοίξουν οι κάλπες, κάποια ενδιαφέροντα πράγματα: ¢ Ο προεκλογικός αγώνας ήταν ευπρεπής και σοβαρός, όχι όμως χωρίς αντιθέσεις και γωνίες. Αρκετά χώρισαν τους υποψηφίους, από το ποσοστό «αριστεροσύνης» ως τις Πρέσπες κι από την υπεράσπιση των […]

Η σύγκληση μιας «Συνόδου Κορυφής για τη Δημοκρατία» φαίνεται από πρώτη ματιά λογική, αν όχι και χρήσιμη: η δημοκρατία στον κόσμο διαρκώς υποχωρεί – το 2021 ήταν η πέμπτη στη σειρά χρονιά, με τις χώρες σε δημοκρατική υποχώρηση να είναι τρεις φορές περισσότερες από εκείνες που έκαναν βήματα προόδου -, τα προβλήματα είναι κρίσιμα και κοινά, […]

Ακούω και διαβάζω ότι η εν εξελίξει απογραφή διεξάγεται με εμπόδια, καθώς αρκετοί συμπολίτες μας είτε αρνούνται να παραθέσουν τα στοιχεία που τους ζητούνται, είτε και ασχημονούν έναντι των εκπροσώπων της δημόσιας Αρχής. Η στάση αυτή συνδέεται και εμπεριέχεται σε ένα γενικότερο κύμα «αντίστασης», που έχει σαφώς φουσκώσει εντός της πανδημίας και έχει ως στόχο […]

Ενας από τους λόγους της δημοκρατικής έκπτωσης που βιώνουμε διεθνώς τα τελευταία χρόνια είναι ότι πολιτικά κόμματα και κοινωνίες αδιαφορούν ή υποβαθμίζουν, για τα πρόσωπα στα οποία αναθέτουν την ηγεσία τους, το θεμελιώδες κριτήριο της συγκρότησης. Και δεν αναφέρομαι μόνο στους λεγόμενους λαϊκιστές ή στους αυταρχικούς ηγέτες, για τους οποίους η έλλειψη βασικών γνώσεων και […]

Η Διάσκεψη της Γλασκώβης για το Κλίμα τέλειωσε και αυτό που η παγκόσμια κοινότητα έχει μπροστά της είναι όχι τόσο η αποτίμηση της τελικής συμφωνίας όσο η αποτίμηση της αποτίμησης. Η συμφωνία δεν είναι παρά μια βάση για συγκεκριμένες πράξεις και αποφάσεις, σε επίπεδο κρατών, ηγετών και πολιτών, άρα το μεγάλο ζητούμενο είναι αν ο […]

Μαζεμένοι έπεσαν, για πολλοστή φορά, οι κλυδωνισμοί στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Ενα βαρύ τέταρτο πανδημικό κύμα σε συνδυασμό με μια μίνι, που δεν αποκλείεται να εξελιχτεί σε μάξι, ενεργειακή κρίση. Η διεθνής ταπείνωση της Συμφωνίας AUCUS και η αδυναμία ανάληψης ηγετικού ρόλου στη Διάσκεψη για το Κλίμα, που έδωσαν την εντύπωση ότι η Ενωση λίγο μετρά […]

Τα μάτια και τα αφτιά ολόκληρης της ανθρωπότητας είναι αυτές τις μέρες στραμμένα στη Γλασκώβη. Κι όχι άδικα, μιας και η κλιματική αλλαγή είναι, με διαφορά, το πρωταρχικό ζήτημα και συγχρόνως πρόβλημα, που έχει μπροστά του ο ανθρώπινος πολιτισμός, η δε Διεθνής Διάσκεψη υπό την αιγίδα του ΟΗΕ εμφανίζεται ως τελευταία ευκαιρία και πάντως σίγουρα […]

Η Πολιτική θα μπορούσε, υπό προϋποθέσεις, να είναι σημαντική στη ζωή των ανθρώπων. Είναι όμως, πάντα, μικρή μπροστά στην ίδια τη ζωή, που εμπεριέχει, φυσικά, και τον θάνατο. Ο θάνατος ενός πολιτικού προσώπου, όταν συμβαίνει επί των επάλξεων, έχει κάτι ανοίκειο. Τα πολιτικά πρόσωπα αφιερώνουν τη ζωή τους στην Πόλιν, θέτουν όμως επίσης, οικειοθελώς και […]

Υστερα από ένα ναυάγιο, ή έστω μια τρικυμία, είναι καλό να ρίχνεσαι στη θάλασσα για να σωθείς, αλλά δεν έχει νόημα αν δεν ξέρεις να κολυμπάς. Παρομοίως, στο πολιτικό πεδίο, είναι καλό να συνειδητοποιείς την αλλαγή των συνθηκών και να διακηρύσσεις την ανάγκη αναμόρφωσης μέτρων και δογμάτων, αλλά όχι ερήμην των πρακτικών προβλημάτων και των […]

Η κάθοδος κάθε προσώπου σε εκλογές είναι κέρδος για μια δημοκρατία που τρέφεται από την πολιτική αντιπαράθεση. Πόσο μάλλον όταν το πρόσωπο είναι προβεβλημένο και η υποψηφιότητα έχει πιθανότητες να δημιουργήσει προστιθέμενο ενδιαφέρον και να έλξει περισσότερο κόσμο στην κάλπη. Σημασία έχει, ωστόσο, και το νόημα κάθε υποψηφιότητας, όπως βγαίνει μέσα από την αιτιολόγηση που […]

Η πρόσφατη πρωτοφανής απόφαση του πολωνικού Συνταγματικού Δικαστηρίου που δεν δέχεται την υπεροχή του ενωσιακού δικαίου, ξαναφέρνει στο προσκήνιο το ζήτημα της αντίθεσης ορισμένων χωρών της πρώην «Ανατολικής» Ευρώπης με το ευρωπαϊκό κεκτημένο και γενικώς με την πολιτική πορεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Πέρα από τα αναθέματα και τα (οικονομικά κυρίως) αντίμετρα, χρήσιμο είναι να προσπαθήσουμε […]

Το διάβημα της αξιωματικής αντιπολίτευσης να συγκληθεί Εξεταστική Επιτροπή, βάσει μιας ευτυχούς νέας συνταγματικής διάταξης, είναι νόμιμο και θα μπορούσε να είναι και χρήσιμο. Για δυο, όμως, τουλάχιστον λόγους η αιτιολογία του και η στόχευσή του υποτιμούν τη νοημοσύνη μας: ο πρώτος είναι η σύνδεση με την «υπόθεση Κουρτς» και ο δεύτερος η προσπάθεια να […]

Τις ίδιες ημέρες που στην Ελλάδα ασχολούμαστε, όχι αδικαιολόγητα, αλλά, κατά τη γνώμη μου, υπερβολικά, με το αν η Ακροδεξιά ξανασηκώνει κεφάλι, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού η προσοχή έχει στραφεί σε μια πολύ σημαντικότερη δημοκρατική απειλή: το ρόλο του Facebook και γενικώς των λεγόμενων «μέσων κοινωνικής δικτύωσης» στη διαμόρφωση ατομικών και συλλογικών συμπεριφορών και, […]

Υπάρχουν δυο αναγνώσεις της χθεσινοβραδινής διαγραφής κυβερνητικού βουλευτή από την κοινοβουλευτική του ομάδα: μια πολιτική και μία θεσμική. Η πολιτική ασχολείται με τους εσωκομματικούς συσχετισμούς του κυβερνώντος κόμματος (να που δεν είναι τόσο «κεντρώο» όσο κάποιοι ισχυρίζονται), τα αντανακλαστικά του Πρωθυπουργού (που δεν διστάζει, και δεν είναι η πρώτη φορά, να «σπάσει αβγά»), την επιρροή […]

Παρότι, όχι αδικαιολόγητα, τα φώτα της δημοσιότητας μονοπώλησαν οι γερμανικές εκλογές, δυο «μικρότερες» πολιτικο-θεσμικές εξελίξεις, που έλαβαν χώρα τις ίδιες μέρες, είναι, στα μάτια μου, εξίσου σημαντικές, αν όχι σημαντικότερες. Στην Ελβετία, μια πλειοψηφία 64% του συνόλου των πολιτών, που μεταφράζεται επίσης σε πλειοψηφία σε καθένα από τα 26 καντόνια – αστικά και αγροτικά, γερμανόφωνα, γαλλόφωνα […]

Η αγωνία για το ποιος θα βγει πρώτος δεν ισούται με την πολιτική σημασία μιας εκλογής. Αλλο να κρίνεται το αποτέλεσμα από δημιουργικές συγκρούσεις, άλλο από απουσίες. Απουσία πρώτη: το πάθος. Καλή η σοβαρότητα, σημαντική η διαδοχή της Μέρκελ, κρίσιμο για όλη την Ευρώπη το ποιος κυβερνά τη Γερμανία, παραδειγματική η εξισορρόπηση προς την Κεντροαριστερά… […]

Η ανακοίνωση «στρατηγικής αμυντικής συμμαχίας» μεταξύ Αυστραλίας – Ηνωμένου Βασιλείου – ΗΠΑ (από τα αρχικά των οποίων έλαβε το ακρωνύμιο AUKUS) και η πρώτη άμεση συνέπειά της, η σύναψη συμφωνίας μεταξύ Αυστραλίας και ΗΠΑ για την απόκτηση από την πρώτη πυρηνικών υποβρυχίων παραγωγής της δεύτερης, προετοιμαζόταν κρυφά για μήνες αλλά έπεσε σαν κεραυνός εν αιθρία. […]

Θα ήταν συγχρόνως κοινοτοπία και βίωμα να πούμε ότι στις 11 Σεπτεμβρίου 2001 άλλαξε ο κόσμος. Εξίσου αυτονόητη θα ήταν και η διαπίστωση ότι άλλαξε προς το χειρότερο: το μόνο «κέρδος» είναι η διάλυση μιας σειρά μύθων και ψευδαισθήσεων. Της «υπερδύναμης Αμερικής» και γενικώς της «υπεροχής της Δύσης» – η 9/11 σηματοδοτεί την ανεπίστρεπτη καμπή προς […]

Η «υπόθεση Αποστολάκη» δεν συνιστά μόνο ένα πολιτικό φιάσκο, όπως ορθώς προβλήθηκε. Είναι και μια απόδειξη υποχώρησης των θεσμών, σχεδόν ταπείνωσής τους, μπροστά σε μικροκομματικές και «επικοινωνιακές» σκοπιμότητες. Δεν είναι η πρώτη ασφαλώς φορά, ούτε η πιο σημαντική, αλλά αποκτά σημασία γιατί έρχεται σε μια διπλά ακατάλληλη στιγμή, καθώς η κυβέρνηση επιχειρούσε ένα νέο ξεκίνημα […]

Ο εξαγγελθείς ανασχηματισμός έρχεται ακριβώς στο συνταγματικό μέσο της κυβερνητικής θητείας. Τα δυο πρώτα χρόνια ήταν περίοδος κυβερνητικής κυριαρχίας, ιδίως μέσω κατάληψης του χώρου της λογικής, που πολιτικά αποκαλείται και «μεσαίος χώρος», αν και χαρακτηριστικό του, στις μέρες μας, δεν είναι η ίση απόσταση από τα δύο άκρα (Δεξιά κι Αριστερά), αλλά η αγεφύρωτη αντίθεση […]

Το φθινόπωρο μπαίνει με το τέταρτο, αν δεν έχουμε χάσει το μέτρημα, κύμα της πανδημίας και το αντίστοιχο «πακέτο» μέτρων αντιμετώπισής της εκ μέρους της κυβέρνησης. Το κατέστησε αναγκαίο ο τοξικός, από υγειονομική άποψη, συνδυασμός της μετάλλαξης Δέλτα, του πλήρους ανοίγματος της χώρας στον τουρισμό και της όχι τόσο ικανοποιητικής πορείας του εμβολιασμού, στην Ελλάδα […]

Υπάρχουν – ακόμα – αρνητές του Ολοκαυτώματος, η κλιματική αλλαγή δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση. Σαφώς μειοψηφική αλλά φωνακλάδικη και αποπροσανατολιστική, μια τέτοια άρνηση συγκροτείται από τη σύμπλευση ατόμων και ομάδων που κινούνται για την υπηρέτηση συμφερόντων ή από ιδεοληψία και φανατισμό ή από έναν κακώς νοούμενο αντικομφορμισμό. Στηρίζεται σε ελάχιστα επιστημονικά δημοσιεύματα (έναντι πολλών χιλιάδων […]

Πρέπει μάλλον να συμφιλιωθούμε και με αυτό το στοιχείο της «νέας κανονικότητας»: όσο ο ιός συνεχίζει να μας απειλεί, πόσω μάλλον όταν βρίσκει νέους τρόπους απειλής, τόσο θα συνεχίσουμε, ατομικά και συλλογικά, να τον θέτουμε στην πρώτη γραμμή των σκέψεων και άρα και της επικοινωνίας μας, προφορικής ή γραπτής. Με ένα βασικό δεδομένο, που επίσης […]

Το φετινό καλοκαίρι βάλθηκε να διαψεύσει, για άλλη μια φορά, τον Ουμπέρτο Εκο: κατακλυσμιαίας σημασίας γεγονότα λαμβάνουν χώρα, σε εθνικό και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Δεν είναι μικρό πράγμα να ξεσπά πόλεμος δικαστηρίων, να αμφισβητείται η υπεροχή του ενωσιακού δικαίου, να εμφανίζονται βαθιά ρήγματα στο ευρωπαϊκό κράτος Δικαίου και, έτσι, να τίθεται εκποδών η κοινή πορεία, […]

Οι συνθήκες δεν θα μπορούσαν να είναι πιο δυσοίωνες για την Ολυμπιάδα που έρχεται. Εναν χρόνο μετά την αναβολή της, βρίσκει τον κόσμο και τη διοργανώτρια χώρα σε ίδια αν όχι χειρότερη κατάσταση από εκείνη που είχε επιβάλει την αναβολή. Η πανδημία οδεύει πλησίστια προς το τέταρτο κύμα, η Ιαπωνία βρίσκεται σε αρκετά κακή επιδημιολογική […]

Η αποτίμηση της πρώτης διετίας της παρούσας κυβέρνησης θα μπορούσε, σχεδόν, να χωρέσει σε μία φράση: δεν έλαβε χώρα η πολυδιαφημισμένη «αλλαγή παραδείγματος», αλλά οι επιδόσεις της νέας ομάδας εξουσίας είναι καταφανώς καλύτερες από της προηγούμενης, ο δε Πρωθυπουργός και ο περί αυτόν κύκλος απέδειξαν ότι διαθέτουν ένα μεταρρυθμιστικό προφίλ -όπως θα δούμε πιο κάτω, […]