Το 2023, η Φλόριντα έγινε η πρώτη πολιτεία που θέσπισε νομοθεσία που ρυθμίζει τη χρήση κινητών τηλεφώνων από τους μαθητές στα σχολεία. Το κίνημα «Όχι τηλέφωνα στα σχολεία» έχει αποκτήσει τεράστια απήχηση δύο χρόνια αργότερα. Από τις Ηνωμένες Πολιτείες μέχρι τις Ευρωπαϊκές χώρες και φυσικά στην Ελλάδα με το σύνθημα: «κινητό στην τσάντα».
Της Ελευθερίας Νταβατζή
Αδιαμφισβήτητα είναι μια καλή αρχή για να περιοριστεί η χρήση του κινητού από τα παιδιά και οι επιπτώσεις τους σε αυτά. Όμως πόσο εφαρμόσιμες είναι οι απαγορεύσεις και πόσο αποτελεσματικές;
ΗΠΑ: Λύσεις μέχρι τον Αύγουστο
Ένα παράδειγμα είναι αυτό της Νέας Υόρκης. Από την Φλόριντα που ξεκίνησε με την θεσμοθέτηση κανόνων το 2023, ακλούθησαν αρκετές άλλες πολιτείες όπως οι Αλαμπάμα, Αρκάνσας, Νεμπράσκα, Βόρεια Ντακότα, Οκλαχόμα και Δυτική Βιρτζίνια. Τελευταία ήρθε η Νέα Υόρκη. Στην πολυπληθέστερη πολιτεία των ΗΠΑ αποφασίστηκε μόλις πριν μερικούς μήνες η απαγόρευση των κινητών στα σχολεία. Ο κανόνας πήρε το όνομα «bell to bell » δηλαδή από το πρώτο έως το τελευταίο κουδούνι.
Οι περιφέρειες λοιπόν έχουν προθεσμία μέχρι τον Αύγουστο για να καταρτίσουν τα δικά τους σχέδια για το πώς να αποθηκεύουν τηλέφωνα, να επιβάλλουν την απαγόρευση αλλά και να πληρώσουν για τους τρόπους που θα πρέπει να επιβάλουν την απαγόρευση. Πέραν τον ερωτημάτων αν θα μπορούν τα παιδιά να ανοίγουν τα κινητά τους κατά την διάρκεια των διαλειμμάτων υπάρχουν και πολλά άλλα πρακτικά ζητήματα:
Πως θα «μαζεύουν» τα τηλέφωνα;
Πολλά σχολεία της Νέας Υόρκης έχουν στραφεί σε μια συγκεκριμένη εταιρεία που παράγει μαγνητικές θήκες που θα κουβαλούν οι μαθητές για να αποθηκεύουν τα τηλέφωνά τους κατά τη διάρκεια της σχολικής ημέρας, και τις οποίες τα σχολεία μπορούν να ξεκλειδώσουν όταν τελειώνει το σχολείο. Το πρόβλημα; Αρκετοί έφηβοι έχουν βρει πώς να ανοίγουν τις θήκες. Άλλα, πιο συνηθισμένα συστήματα αποθήκευσης περιλαμβάνουν τα ειδικά ντουλάπια και κάδους. Το πρόβλημα; Αν έχουν βρει πως ανοίγουν τις ειδικές θήκες φανταστείτε τι γίνεται με τους πιο παραδοσιακούς τρόπους.
Ποιος θα το κάνει;
Στο ήδη ελλιπές προσωπικό, το να βρεθεί κάποιος ο οποίος να έχει την ευθύνη της συλλογής και της αναδιανομής των τηλεφώνων φαντάζει δύσκολο. Όσον αφορά στις Ηνωμένες Πολιτείες μάλιστα οι πολιτικές βάσει των οποίων οι μεμονωμένοι δάσκαλοι της τάξης συλλέγουν τηλέφωνα στην αρχή της σχολικής ώρας και τα επιστρέφουν στο τέλος φαίνεται να παραβιάζουν συγκεκριμένα πολιτειακά δικαιώματα.
Μεγάλος ο προϋπολογισμός! Ποιος θα πληρώσει;
Σε έγγραφα προϋπολογισμού που δημοσιεύθηκαν τον προηγούμενο μήνα στη Νέα Υόρκη, το Γραφείο Διαχείρισης και Προϋπολογισμού της πόλης προέβλεψε ότι η εφαρμογή της απαγόρευσης θα κοστίσει 25 εκατομμύρια δολάρια. Τα δημόσια σχολεία μάλιστα στις πέντε δημοτικές περιφέρειες θα πρέπει να κάνουν τους δικούς τους προϋπολογισμούς για την αγορά συστημάτων αποθήκευσης κινητών τηλεφώνων, τα οποία μπορεί να κοστίσουν έως και 30 δολάρια ανά μαθητή. Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις διευθυντές έχουν υπολογίσει ότι θα πρέπει να δαπανήσουν περισσότερα χρήματα σε έξοδα προσωπικού για την εφαρμογή των συστημάτων συλλογής τους. Αυτά τα προβλήματα φυσικά δεν αφορούν μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Νέα Υόρκη. Καθώς σε μια τέτοια αντιπαράθεση έχει μπει και η Γαλλίδα Υπουργός Παιδείας με τα εκπαιδευτικά συνδικάτα.
Η Γαλλία έχει επιλέξει για τον περιορισμό της χρήσης των κινητών στα σχολεία την αναγκαστική «ψηφιακή παύση» -όπως αποκαλεί η χώρα τον σχεδιασμός της. Έχει δοκιμαστεί σε ένα πιλοτικό πρόγραμμα σε περίπου 100 γυμνάσια τους τελευταίους έξι μήνες, με τα παιδιά να παραδίδουν τα τηλέφωνά τους κατά την άφιξή τους – τοποθετώντας τα σε ένα ντουλάπι ή κουτί ή σε μια ειδική κλειδωμένη θήκη που μπορεί να ξεκλειδωθεί μόνο από ένα ηλεκτρονικό σύστημα στις πύλες του σχολείου καθώς επιστρέφουν στο σπίτι. Ο έντονος διάλογος των συνδικάτων με την υπουργό παιδείας αφορά και εδώ στο κόστος και την υλικοτεχνική υποδομή του συστήματος παιδείας.
Η εφαρμογή λοιπόν μιας ολικής απαγόρευσης των κινητών τηλεφώνων στα σχολεία είναι σύνθετη και αντιμετωπίζει διάφορες προκλήσεις. Παρόλο που υπάρχουν οφέλη όπως η μείωση των περισπασμών και η βελτίωση της συγκέντρωσης, οι δυσκολίες εντοπίζονται και πέρα από τις αντιδράσεις μαθητών και γονέων. Σε πρακτικά και λειτουργικά ζητήματα. Και θα φέρει άραγε η σχολική απαγόρευση τα επιθυμητά αποτελέσματα;
Ο περιορισμός στο σχολείο δεν είναι «μαγικό ραβδί»!
Αυτό τουλάχιστον δείχνει μελέτη που έγινε στη Βρετανία. Έρευνα που χρηματοδοτήθηκε από το Εθνικό Ινστιτούτο για την Ερευνα στην Υγεία και στη Φροντίδα (NIHR) της χώρας, και δημοσιεύθηκε στο ιατρικό περιοδικό «The Lancet Regional Health Europe» δείχνει ότι ο περιορισμός της χρήσης των κινητών στα σχολεία δεν προσέφερε καμία διαφορά στην ψυχική υγεία στη φυσική δραστηριότητα, στις ακαδημαϊκές επιδόσεις των μαθητών.
Στην μελέτη συμμετείχαν 1.227 μαθητές από 30 βρετανικά σχολεία. Μεταξύ των σχολείων που έλαβαν μέρος στη μελέτη τα 20 είχαν υιοθετήσει πολιτικές περιορισμού ή απαγόρευσης της χρήσης κινητών τηλεφώνων ενώ τα υπόλοιπα δεν είχαν υιοθετήσει τέτοιου είδους περιορισμούς ή απαγορεύσεις. Το σημαντικότερο ίσως εύρημα όλων ήταν ότι δεν μειώθηκε και γενικά η χρήση του κινητού ημερησίως από τους μαθητές παρά μόνο η χρήση του κατά τις σχολικές ώρες. Η μείωση ήταν κατά περίπου 40 λεπτά ενώ η μείωση της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης δεν υπερέβαινε τα 30λεπτά.
Από την άλλη πλευρά, για να μην τα βλέπουμε και όλα μαύρα, το πείραμα που έγινε σε Ολλανδικό σχολείο πριν μερικά χρόνια είχε μόνο θετικά αποτελέσματα. Σύμφωνα με τον διευθυντή του Calvijn College η αλλαγή ήταν τουλάχιστον εντυπωσιακή: «Οι μαθητές έχουν επιστρέψει στο παιχνίδι και στις συζητήσεις. Και δεν αποσπάται η προσοχή τους στο μάθημα» είχε αναφέρει μετά το πέρας της έρευνας. Πιο συγκεκριμένα και όσον αφορά στα αποτελέσματα του συγκεκριμένου πειράματος, περίπου 20% των μαθητών ανέφεραν αυξημένη συγκέντρωση στο μάθημα χωρίς τα κινητά, γεγονός που επιβεβαίωσαν και οι εκπαιδευτικοί.
Το σίγουρο είναι, με όποια προβλήματα κρύβονται πίσω από την απαγόρευση των κινητών, ελλείψεις προσωπικού, ζητήματα δικαιωμάτων και προσωπικών δεδομένων, μειωμένοι προϋπολογισμοί και τεχνικά προβλήματα, και όσο καλή και αν είναι η κατεύθυνση των μέτρων, ο περιορισμός των επιπτώσεων της τεχνολογίας και των κινητών στα παιδιά δεν μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω της σχολικής απαγόρευσης όσο οργανωμένη και οριοθετημένη και αν είναι αυτή. Από την άλλη παραμένει ένα βήμα προς την σωστή κατεύθυνση.
