Επί χρόνια οι Βουσμάνοι της Ερήμου Καλαχάρι χρησιμοποιούσαν έναν κάκτο για

να ξεχνούν την πείνα τους. Τώρα το φυτό αυτό χρησιμοποιείται για την παρασκευή

ενός χαπιού διαίτης. Και όπως μας πληροφορούν οι «Τάιμς», οι ιθαγενείς

έκλεισαν μια συμφωνία ύψους εκατομμυρίων ευρώ.

«Θαυματουργός» κάκτος. «Τρώω το χόμπα για να ξεχνώ την πείνα και τη δίψα, για

να με κάνει να αισθάνομαι δυνατός», λέει ο 73χρονος Βουσμάνος Πιέτ Ρούι για το

φυτό

«Και γιατί χρησιμοποιείτε το χόμπα;», ρωτάει ο δημοσιογράφος της βρετανικής

εφημερίδας τον Πιέτ Ρούι, ο οποίος χαμογελάει με την ερώτηση. «Επειδή μας

βοηθάει να επιβιώσουμε», απαντάει στα Αφρικάανς. «Τρώω το χόμπα για να ξεχνώ

την πείνα και τη δίψα. Το τρώω όταν αισθάνομαι αδύναμος και με κάνει να

αισθάνομαι δυνατός και περισσότερο άνδρας. Το τρώω όταν πονάει το στομάχι μου

ή έχω γρίπη και αισθάνομαι καλύτερα». Στο απομακρυσμένο τμήμα της Καλαχάρι

όπου ζει ο Ρούι, κοντά στα σύνορα της Νότιας Αφρικής με την Μποτσουάνα, έχει

να βρέξει δέκα μήνες, η θερμοκρασία φτάνει στις 10 το πρωί τους 42 βαθμούς

Κελσίου ακόμη και την άνοιξη και η άμμος είναι ξερή και άγονη. Ωστόσο, ο Ρούι

βρίσκει τον χόμπα έπειτα από ένα περπάτημα μόλις 15 λεπτών. Ο κάκτος αυτός,

που έχει σχήμα αγγουριού και είναι επίσης γνωστός με την ονομασία χούντια,

μοιάζει να υπόσχεται το αδύνατο για τον καλοθρεμμένο αναπτυγμένο κόσμο: την

παραγωγή ενός φαρμάκου που θα βοηθάει τους υπέρβαρους να χάνουν με ασφάλεια

βάρος. Για τους ανθρώπους του Τρίτου Κόσμου, που πρώτοι ανακάλυψαν τις

θαυματουργές του ιδιότητες, η υπόσχεση του κάκτου αυτού είναι εξίσου

δελεαστική: μια επαναστατική συμφωνία βάσει της οποίας θα λαμβάνουν μερίδιο

από τα κέρδη της φαρμακευτικής εταιρείας, η οποία θα παρασκευάσει το φάρμακο.

«Παλιά οι άνδρες έφευγαν τρεις μέρες στο κατακαλόκαιρο χωρίς τροφή ή νερό όταν

κυνηγούσαν και, χάρη στο χόμπα, ουδέποτε ένιωθαν πείνα ή δίψα», λέει η Σουζάνα

Βιτμπούι, γειτόνισσα του Ρούι. «Τώρα θα κάνει τη ζωή καλύτερη για μένα και για

τα παιδιά όπως η Κάιλα», προσθέτει αγκαλιάζοντας την πεντάχρονη θυγατέρα της.

Τα δικαιώματα

Στη δεκαετία του 1980, το νοτιοαφρικανικό κυβερνητικό Συμβούλιο για την Έρευνα

και τη Βιομηχανική Ανάπτυξη (CSIR) απομόνωσε το βιοδραστικό συστατικό του

κάκτου και το κατοχύρωσε ως ευρεσιτεχνία με την ονομασία Ρ57. Τον Ιούνιο του

1997, το CSIR έδωσε άδεια παραγωγής του Ρ57 στη Phytopharm, μια μικρή

φαρμακευτική εταιρεία του Κέμπριτζσιρ που ασχολείται με τα φάρμακα της

παραδοσιακής ιατρικής. Εκείνη επιβεβαίωσε τις ιδιότητές του και υπενοικίασε

την άδεια στην Pfizer, μία από τις μεγαλύτερες φαρμακευτικές εταιρείες του

κόσμου, έναντι 21 εκατομμυρίων δολαρίων.

Κι ενώ συνέβαιναν όλα αυτά, οι 7.000 Βουσμάνοι της Νότιας Αφρικής διεκδικούσαν

έγγειες ιδιοκτησίες και σχημάτιζαν εθνικά και περιφερειακά συμβούλια για να

εκπροσωπήσουν τα συμφέροντά τους. Φέτος τον Φεβρουάριο αναγνωρίσθηκαν τα

δικαιώματά τους στον κάκτο χόμπα. Και υπολογίζεται πως, αν η Pfizer πετύχει

τον στόχο της να βγάλει στην αγορά το Ρ57 το 2007-2008, οι Βουσμάνοι θα

λαμβάνουν κάθε χρόνο 100 εκατομμύρια ραντ (πάνω από 10,3 εκατομμύρια ευρώ), τα

οποία θα μοιράζονται οι κοινότητές τους στη νότια περιοχή της Αφρικής.