Αποδομηση

Το αρνητικό εμπορικό ισοζύγιο, η εξάρτηση από τον τουρισμό, η βαριά φορολόγηση στην κατανάλωση και στην ακίνητη περιουσία, συνθέτουν ένα εύθραυστο οικοδόμημα απέναντι στις εξωτερικές πιέσεις. Οταν οι διεθνείς εντάσεις ανεβάζουν τις τιμές ενέργειας ή διαταράσσουν τις μεταφορές, η ελληνική οικονομία δεν διαθέτει επαρκείς εναλλακτικούς πυλώνες για να απορροφήσει τους κραδασμούς. Η ανατίμηση του ευρώ, […]

Το βασικό πρόβλημα δεν είναι πια πόσο θα ζούμε. Είναι το τι κάνουμε με το αυξανόμενο προσδόκιμο ζωής σε έναν κόσμο που στήθηκε για μικρότερο. Αν οι μισοί από όσους γεννιούνται σήμερα στις ανεπτυγμένες χώρες φτάσουν τα 100, όπως είπε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης, τότε δεν μιλάμε για πρόβλεψη – αλλά […]

Η νέα έκθεση της ΕΚΤ για τους κινδύνους από τη λειψυδρία δεν φέρνει ευχάριστα νέα – ειδικά για τον ευρωπαϊκό Νότο, και δη για την Ελλάδα. Με εργαλείο το πρωτοποριακό πλαίσιο «Nature Value at Risk», η Τράπεζα καταγράφει με αριθμούς μια πραγματικότητα που ήδη φωνάζει από τα χωράφια: όταν στερεύει το νερό, στερεύει και η […]

Η Εκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της Τράπεζας της Ελλάδος αποτυπώνει μια εικόνα σταθερότητας που, ωστόσο, δοκιμάζεται διακριτικά. Οι εποπτικοί δείκτες των τραπεζών έχουν συγκλίνει προς τα ευρωπαϊκά επίπεδα και η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας ενισχύει τη μακροοικονομική εμπιστοσύνη. Ωστόσο, το 38,6% των εποπτικών κεφαλαίων εξακολουθεί να βασίζεται σε αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις. Την ίδια στιγμή, η αγορά […]

Η μεγάλη αφωνία της πολιτικής οικονομίας απέναντι στην ηθική δεν ήταν πάντα ο κανόνας. Από τον Aνταμ Σμιθ μέχρι τον Μαρξ, η ηθική ήταν οργανικό στοιχείο της οικονομικής σκέψης. Σήμερα, σε έναν κόσμο βαθιά πολωμένο και θεσμικά εξουθενωμένο, η αποσύνδεση αυτή μοιάζει λιγότερο επιστημονική ουδετερότητα και περισσότερο ιδεολογική συγκάλυψη. Το πρόσφατο άρθρο του Benjamin Enke […]

Η ομιλία του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα στο CEO Clubs ανέδειξε μια ιστορική και παγκόσμια ασυνέχεια: η μεταπολεμική αρχιτεκτονική του ελεύθερου εμπορίου υποχωρεί υπό το βάρος των αμερικανικών δασμών, αναβιώνοντας έναν «ψυχρό» οικονομικό πόλεμο, με θύματα την εμπιστοσύνη, την ανάπτυξη και τη νομισματική σταθερότητα. Το παράδοξο; Η «φυγή προς την ασφάλεια» παραμένει […]

Η εμπορική πολιτική των ΗΠΑ εισέρχεται σε φάση επιθετικού προστατευτισμού, με δραστική αύξηση δασμών και απόσυρση από τους θεσμούς πολυμερούς συνεργασίας. Οι εξελίξεις επηρεάζουν την παγκόσμια αρχιτεκτονική του εμπορίου, διαρρηγνύοντας την ενιαία αγορά εφοδιαστικών αλυσίδων που στήριξε την παγκοσμιοποίηση επί τέσσερις δεκαετίες. Οι επενδύσεις παγώνουν, το κόστος παραγωγής αυξάνεται, οι πληθωριστικές πιέσεις αναθερμαίνονται και οι […]

Η ελληνική οικονομία δεν χρειάζεται απλώς μεταρρυθμίσεις· χρειάζεται αναθεώρηση των ίδιων των αξιωμάτων της οικονομικής της πολιτικής. Η πρόσφατη μελέτη του ΚΕΠΕ, την οποία υπογράφει η δρ. Αιμιλία Μαρσέλλου, που καλύπτει την περίοδο 1960-2017, αναδεικνύει ένα συμπέρασμα που πρέπει να συζητηθεί κεντρικά: η ελληνική ζήτηση είναι σαφώς wage-led – δηλαδή εξαρτάται κυρίως από τα εισοδήματα […]

Οπως ανέφερε σε πρόσφατη ομιλία του ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, η ανακοίνωση της νέας κυβέρνησης των ΗΠΑ για επιβολή υψηλών δασμών στις εισαγωγές από το Μεξικό, τον Καναδά, την Κίνα και την Ευρωπαϊκή Ενωση, σηματοδοτεί μια σαφή αλλαγή πολιτικής που οδηγεί σε αυξημένο εμπορικό προστατευτισμό. Οι δασμοί ύψους 25% στις εισαγωγές […]

Η νέα δασμολογική πολιτική των ΗΠΑ και η αύξηση των αμυντικών δαπανών στην Ευρώπη δημιουργούν νέες συνθήκες για τη δυναμική της ελληνικής οικονομίας. Σύμφωνα με την έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής, με την επιβολή δασμών 25% στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου από την ΕΕ δημιουργούνται αλυσιδωτές επιπτώσεις για τις ελληνικές εξαγωγές. Οι επιπτώσεις δεν […]

Η παγκόσμια πρόοδος βασίστηκε πάντα σε ιδέες. Από την τυπογραφία μέχρι την τεχνητή νοημοσύνη, η καινοτομία έχει αλλάξει ριζικά τις οικονομίες και τις κοινωνίες. Ομως, ποιος πραγματικά έχει την ευκαιρία να καινοτομήσει; Σύμφωνα με το ΔΝΤ, το ταλέντο είναι πολύτιμο αλλά άνισα κατανεμημένο, καθώς κοινωνικοί και οικονομικοί φραγμοί εμποδίζουν την ανάδειξή του. Κάθε ανεκμετάλλευτο ταλέντο […]

Η έμφαση στην αύξηση της παραγωγικότητας γίνεται ακόμα πιο επιτακτική στο σημερινό περιβάλλον αβεβαιότητας. Με την παραγωγικότητα θα προστατευθεί η διατήρηση της ανάπτυξης, η οποία απειλείται από τον εμπορικό πόλεμο μέσω της επιβολής δασμών και της αύξησης του κόστους δανεισμού, λόγω του νέου πλαισίου για υψηλότερες αμυντικές δαπάνες. Η επιβολή δασμών κάνει τις εξαγωγές ακριβότερες […]

Η ανασυγκρότηση της μεσαίας τάξης δεν επιτυγχάνεται με αποσπασματικά μέτρα. Απαιτείται μια συνεκτική πολιτική που θα ωθεί κοινωνικά στρώματα να δίνουν «μάχες προς τα πάνω» και όχι «προς τα κάτω», ίσα ίσα, π.χ., να πιάσουν το αφορολόγητο όριο ή να πάρουν την επιδότηση. Απαιτείται στρατηγική που να εξασφαλίζει μακροπρόθεσμη οικονομική σταθερότητα, εργασιακή προοπτική και κοινωνική […]

Οταν η τσέπη μας δεν έχει αρκετά χρήματα για να αγοράσουμε όσα αγοράζαμε παλαιότερα, σημαίνει ότι έχει μεσολαβήσει πληθωρισμός. Αυτός εξηγείται, στην περίπτωση της Ελλάδας, από το γεγονός ότι δεν υπάρχει επαρκής παραγωγή. Κάτι το οποίο φαίνεται έκδηλα από το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Το ισοζύγιο παρουσίασε έλλειμμα 15,1 δισ. ευρώ το 2024, δηλαδή αυξήθηκε κατά […]

Η επιβολή ή η αύξηση των δασμών από τις ΗΠΑ στα ευρωπαϊκά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων των ελληνικών, τα καθιστά ακριβότερα, μειώνοντας έτσι την ανταγωνιστικότητά τους στις διεθνείς αγορές. Οι δασμοί λειτουργούν με τρόπο ανάλογο της ενίσχυσης της ισοτιμίας του ευρώ έναντι του δολαρίου. Σε αμφότερες τις περιπτώσεις, οι ευρωπαϊκές εξαγωγές καθίστανται ακριβότερες και, συνεπώς, λιγότερο ανταγωνιστικές, […]

Η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) μεταμορφώνει την παγκόσμια οικονομία, επηρεάζοντας δραστικά την αγορά εργασίας. Ενώ η αυτοματοποίηση καταργεί κάποιες θέσεις, ταυτόχρονα δημιουργεί νέες ευκαιρίες, προσφέροντας προοπτικές για αύξηση της απασχόλησης και ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων στην Ελλάδα. Το ερώτημα είναι αν η χώρα θα καταφέρει να αξιοποιήσει αυτές τις αλλαγές προς όφελός της. Ερευνα του […]

To πρόγραμμα χαμηλότοκων – επιδοτούμενων στεγαστικών δανείων, γνωστό ως «Σπίτι μου», αποτελεί μια θετική παρέμβαση από την πλευρά της πολιτείας για την επίλυση του προβλήματος στέγης, ειδικά στα νέα ζευγάρια. Τα θετικά του προγράμματος έχουν αναφερθεί πολλές φορές και επιβεβαιώνονται, άλλωστε, στην πράξη από το μεγάλο ενδιαφέρον και τον υψηλό αριθμό αιτήσεων, που οδήγησαν την […]

Η ελληνική αγορά εργασίας παρουσιάζει μια παράδοξη εικόνα: αυξανόμενες κενές θέσεις εργασίας και υψηλή ανεργία, ενώ οι επιχειρήσεις αδυνατούν να βρουν προσωπικό με τις απαιτούμενες δεξιότητες. Σε προηγούμενες σελίδες αναλύεται το πρόβλημα των κενών θέσεων εργασίας και το τεράστιο οικονομικό κόστος που συνεπάγεται για την Ελλάδα. Το θέμα, όμως, δεν αφορά μόνο αριθμούς. Απαιτείται ριζικός […]

Η διακοπή της ροής ρωσικού φυσικού αερίου μέσω Ουκρανίας φέρνει στο προσκήνιο ερωτήματα για την ενεργειακή ασφάλεια της Ελλάδας, σε μια περίοδο γεωπολιτικών ανακατατάξεων και αβεβαιότητας. Παρότι η χώρα μας δεν επηρεάζεται άμεσα, καθώς ο εφοδιασμός της γίνεται μέσω του αγωγού TurkStream, η εξάρτηση από το ρωσικό αέριο παραμένει σημαντική. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, […]

Η θετική πορεία του προϋπολογισμού και τα εντυπωσιακά πρωτογενή πλεονάσματα συνοδεύονται από έναν ουσιαστικό προβληματισμό: υπέρμετρη εξάρτηση από έμμεση φορολογία. Τα στοιχεία μιλούν από μόνα τους. Τους πρώτους έντεκα μήνες του έτους, τα έσοδα από ΦΠΑ έφτασαν τα 23,6 δισ. ευρώ, ενώ οι άμεσοι φόροι περιορίστηκαν στα 21,6 δισ. ευρώ. Αυτή η ανατροπή της φορολογικής […]

Ορθώς έγιναν περικοπές τραπεζικών χρεώσεων με κρατική και νομοθετική παρέμβαση. Οπως ορθώς έγιναν κι άλλες παρεμβάσεις. Ας θυμηθούμε μερικές: πλαφόν στο μεικτό περιθώριο αγαθών για συγκράτηση των τιμών λόγω υψηλού πληθωρισμού, επιδοτήσεις στο ρεύμα, έκτακτη φορολόγηση ενεργειακών εταιρειών και διυλιστηρίων. Προφανώς όλα αυτά λειτουργούν προς όφελος της τσέπης των φορολογουμένων και καταναλωτών – πολιτών. Ομως, […]

Οι αριθμοί είναι αντικειμενικοί. Αυτό δεν σημαίνει ότι λένε την αλήθεια, όταν πρόκειται για συνολικά μεγέθη ή για μέσους όρους. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει με τα έσοδα των τραπεζών από τόκους και προμήθειες. Οι ελληνικές τράπεζες εμφανίζουν μικρότερο δείκτη εσόδων από προμήθειες προς τα συνολικά τους έσοδα, σε σύγκριση με τις ευρωπαϊκές. Συγκεκριμένα, βρίσκονται γύρω στο […]

Ο ΟΟΣΑ συστήνει στην κυβέρνηση να λάβει περαιτέρω δράσεις, διαρθρωτικού χαρακτήρα, ώστε να συνεχιστεί η ισχυρή ανάπτυξη και η δημοσιονομική βιωσιμότητα. Ο Οργανισμός επιβεβαιώνει τις προβλέψεις για ανάπτυξη άνω του 2%, για πρωτογενή πλεονάσματα και μείωση του δημοσίου χρέους. Ωστόσο, όπως προκύπτει από προσεκτική ανάγνωση της έκθεσης για την Ελλάδα, όλα αυτά απαιτούν σταθερότερα θεμέλια […]

Κάποιοι οικονομικοί όροι, όπως έλλειμμα ισοζυγίου, παραγωγικότητα, ανταγωνιστικότητα, είναι θεωρητικοί. Και, όμως, δεν είναι. Η μεγάλη εξάρτηση από τις εξαγωγές, η χαμηλή παραγωγικότητα και ανταγωνιστικότητα αποτελούν τις αιτίες που ανεβαίνουν οι τιμές και όχι τα εισοδήματα – τουλάχιστον με τον ίδιο ρυθμό. Ετσι, στην ερώτηση αν είμαστε φτωχοί ή οι τιμές είναι υψηλές, η απάντηση […]

Οι χειρότερες διαγνώσεις και θεραπείες γίνονται όταν δεν λαμβάνεται η συνολική εικόνα, αλλά ο επιστήμονας επικεντρώνεται στην ερμηνεία των συμπτωμάτων βάσει της δικής του «ειδικότητας». Αυτό δεν ισχύει μόνο για τους γιατρούς. Ισχύει και για τους οικονομολόγους. Για παράδειγμα, οι οικονομολόγοι που ασχολούνται με τα ασφαλιστικά, διαπιστώνουν ότι το δημογραφικό αποτελεί τη βασική πηγή του […]

Η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) ανακοίνωσε ότι η ανεργία τον Σεπτέμβριο του 2024 υποχώρησε στο 9,3% από 10,7% τον ίδιο μήνα πέρυσι και 9,5% τον Αύγουστο. Μια τέτοια μείωση φαίνεται αισιόδοξη και ίσως δείχνει μια τάση ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας, αλλά αν κοιτάξουμε προσεκτικότερα, τα δεδομένα κρύβουν ανησυχητικά κενά που δεν πρέπει να αγνοούμε. Το […]

Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας είχε δηλώσει το 2023 ότι, με απλούς υπολογισμούς, η φοροδιαφυγή υπολογίζεται στα 60 δισ. ευρώ. Διότι, δηλώνονται εισοδήματα 80 δισ. ευρώ, δαπανώνται 140 δισ. ευρώ και παράλληλα αυξάνονται οι καταθέσεις. Οι ηλεκτρονικές συναλλαγές, τα τεκμήρια και άλλα μέτρα κατά της φοροδιαφυγής έχουν περιορίσει τη φοροαποφυγή και τη […]

«Αν θέλετε να φτιάξετε την οικονομία σας, θα πρέπει πρώτα να φτιάξετε τους θεσμούς», ανέφερε ο γνωστός οικονομολόγος, καθηγητής του ΜΙΤ Νταρόν Ατζέμογλου, σε συνέντευξη που παραχώρησε στα «ΝΕΑ» την περασμένη Δευτέρα. Μάλιστα, λίγα λεπτά αφότου έδωσε τη συνέντευξη ανακοινώθηκε η βράβευσή του με το Νομπέλ Οικονομίας. Κι όταν μιλάει για θεσμούς, εννοεί τη Δικαιοσύνη, […]

Τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το εμπορικό ισοζύγιο και τον πληθωρισμό καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα. Οι εισαγωγές είναι σχεδόν διπλάσιες από τις εξαγωγές, με αποτέλεσμα το έλλειμμα του ισοζυγίου να αυξάνεται και η ελληνική οικονομία να γίνεται πιο ευάλωτη στον λεγόμενο εισαγόμενο πληθωρισμό. Το έλλειμμα του ισοζυγίου δείχνει έλλειμμα ανταγωνιστικότητας που προέρχεται από δομικά […]

Ο πληθωρισμός που δημιουργεί υψηλότερα επίπεδα τιμών, δηλαδή ακρίβεια, δεν είναι μόνο νομισματικό μέγεθος, αλλά και δημοσιονομικό που επηρεάζεται από το δημογραφικό και την υγιή λειτουργία της αγοράς. Με άλλα λόγια, η διόρθωση του υψηλού κόστους ζωής, σε σχέση με την αγοραστική δύναμη του καταναλωτή, βασίζεται κυρίως σε πολιτικές και στρατηγικές, όπου μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται […]

Μπορεί ο ετήσιος πληθωρισμός να πέφτει, αλλά η πολύμηνη άνοδος που προηγήθηκε δημιούργησε ένα νέο υψηλότερο επίπεδο τιμών. Η ακρίβεια αντιμετωπίζεται με δύο τρόπους. Είτε με μείωση τιμών είτε με αύξηση των εισοδημάτων, αλλά υπό μία σημαντική προϋπόθεση. Η αύξηση των εισοδημάτων να είναι ανάλογη με την ενίσχυση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας. Αλλιώς, εισερχόμαστε […]

Είναι τραγικό να συνδέεται το ελληνικό καλοκαίρι με τις πυρκαγιές και την καταστροφή. Και οι μελέτες δείχνουν ότι η κλιματική κρίση βρίσκεται σε εξέλιξη, ενώ προβλέπουν χειρότερες συνθήκες που θα αυξήσουν τον αριθμό των πυρκαγιών τα επόμενα χρόνια. Σχεδόν, εκτιμάται, ότι θα διπλασιαστούν στις αμέσως επόμενες δεκαετίες. Οι διαπιστώσεις δεν αρκούν για να αντιμετωπιστεί ένα […]

Το Aσφαλιστικό, όσο περίπλοκο κι αν φαίνεται, στηρίζεται στην κοινή λογική και την πραγματικότητα. Χρειάζεται εισροές για να μπορεί να πληρώνει τις συντάξεις του αύριο. Οι εισροές προέρχονται από τις εισφορές, δηλαδή από τους εργαζόμενους και τους εργοδότες. Οι απαιτήσεις αφορούν στους συνταξιούχους. Οταν οι εισροές είναι μικρότερες από τις απαιτήσεις του μέλλοντος, τότε υπάρχουν […]

Χωρίς πληθυσμό, δεν υπάρχει μόνο πρόβλημα στο Ασφαλιστικό, αλλά δεν υπάρχει και οικονομία. Ορθώς, το δημογραφικό πρόβλημα, δηλαδή οι λιγότερες γεννήσεις σε σχέση με τους θανάτους, μαζί με τη γήρανση του πληθυσμού, έχει ενεργοποιήσει την πολιτεία, με την κυβέρνηση να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες. Μία από αυτές είναι η αύξηση του εργατικού δυναμικού, όπως ανέπτυξε ο σύμβουλος […]

Μπορεί να δαγκώνει η τσέπη μας όταν πάμε να αγοράσουμε τρόφιμα, να φάμε σε εστιατόρια, να πιούμε καφέ έξω ή να κάνουμε διακοπές σε ξενοδοχεία, εντούτοις η Ελλάδα είναι η δεύτερη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ενωση, με τη μεγαλύτερη καταναλωτική δαπάνη σε όλους τους παραπάνω κλάδους. Στην πρώτη θέση βρίσκεται η Ιρλανδία, με υπερδιπλάσιο ΑΕΠ και […]

Ολα όσα καθορίζουν το βιοτικό μας επίπεδο και την καθημερινότητα, από την κίνηση στους δρόμους μέχρι την ακρίβεια και από το επίπεδο εκπαίδευσης μέχρι την αξιοκρατία, σχετίζονται με τον οικονομικό όρο «ανταγωνιστικότητα», ο οποίος ακούγεται τόσο ξύλινος. Και όμως, για να υπολογιστεί η ανταγωνιστικότητα μιας οικονομίας λαμβάνονται πολλοί επιμέρους δείκτες από πτυχές της καθημερινότητάς μας. […]