Έντυπη Έκδοση
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου του tanea.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
Αν είστε συνδρομητής μπορείτε να συνδεθείτε από εδώ:
Αν θέλετε να γίνετε συνδρομητής μπορείτε να αποκτήσετε τη συνδρομή σας εδώ:
Εγγραφή μέλους
Οι ταγοί της χώρας δηλώνουν επανειλημμένως πως η «αποτρεπτική ισχύς» των Ενόπλων Δυνάμεων δεν έχει υποστεί την παραμικρή φθορά παρά τις περικοπές των αμυντικών δαπανών. Οι δηλώσεις αυτές, όμως, κρύβουν δύο ανακρίβειες. Πρώτον, o όρος «αποτρεπτική ισχύ του στρατεύματος» έχει δημιουργήσει εντός της χώρας την εντύπωση πως τα έξυπνα όπλα (π.χ. οι πύραυλοι Scalp) - και όχι, επί το ορθότερον, το αμυντικό δόγμα - εξασφαλίζουν την «αποτροπή» έναντι ενός αριθμητικά υπέρτερου αντιπάλου. Κατά δεύτερον, η έννοια της «αποτροπής» της χώρας έναντι του αναθεωρητικού γείτονα έχει υποστεί ουκ ολίγες «εκπτώσεις» με την πάροδο των ετών: οι υπερπτήσεις άνωθεν των κατοικημένων νήσων του Αιγαίου έχουν υποκαταστήσει τις παραβιάσεις-ρουτίνας του Εθνικού Εναέριου Χώρου. Διερωτώνται φίλοι και εχθροί για τις «κόκκινες γραμμές» της Αθήνας.
Η Ελλάδα πρέπει να δράσει άμεσα και αποφασιστικά ώστε να αποκατασταθεί η έννοια της αποτροπής έναντι του αντιπάλου. Αυτό δεν θα συμβεί με την προμήθεια των τάδε ή δείνα όπλων, αλλά με την αναδιάταξη του αμυντικού δόγματος. Η Ελλάδα από το 1974 και εντεύθεν αμύνεται στο Αιγαίο επειδή ηττήθηκε στην Κύπρο. Οι κυβερνώντες πρέπει να αντιληφθούν επιτέλους πως η άμυνα του Αιγαίου προϋποθέτει την άμυνα της Κύπρου . Ένα δόγμα διευρημένης αποτροπής (extended deterrence) θα σήμαινε πως τυχόν πρόκληση εις βάρος της Κύπρου (όπως συμβαίνει τώρα στην κυπριακή ΑΟΖ) θα σηματοδοτούσε την αποδιοργάνωση της νότιας πτέρυγας του ΝΑΤΟ λόγω ενός - απευκταίου για την Ουάσινγκτον - ελληνοτουρκικού πολέμου. Υπάρχει, βέβαια, ο αντίλογος πως, αφ' ενός το εν λόγω δόγμα υιοθετήθηκε ανεπιτυχώς στο παρελθόν (το Δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου μεταξύ 1994 και 2010) και αφ' ετέρου το δόγμα αυτό θα δοκίμαζε εντόνως την αντοχή των Ενόπλων Δυνάμεων σε ένα διμέτωπο αγώνα. Κανείς δεν διαφωνεί πως το 2020 διαφέρει παρασάγγας από το 1994. Η Άγκυρα έχει ανατρέψει προ πολλού την ισορροπία ισχύος στο Αιγαίο και ήδη απολαμβάνει μια (αδιαμφισβήτητη) υπεροχή στην Κύπρο. Η Τουρκία, μάλιστα, εκστρατεύει ταυτόχρονα σε τρεις χώρες (Συρία, Ιράκ και Λιβύη) με υψηλό ποσοστό επιτυχίας . Οι εκστρατείες αυτές, όμως, ίσως οδηγήσουν την Τουρκία σε υπερεπέκταση. Τα ανοιχτά μέτωπα της Άγκυρας έχουν ήδη συντελέσει αφ' ενός μεν στη διασπορά και κατατριβή των στρατιωτικών δυνάμεών της (π.χ. σε Λιβύη και Συρία έχει απολέσει το ένα τρίτο των μη επανδρωμένων εναέριων οχημάτων της), αφ' ετέρου δε στη συγκρότηση ενός «αντιηγεμονικού συνασπισμού» μεταξύ των θιγόμενων από τον επεκτατισμό της κρατών - Αίγυπτος / Ελλάδα / Κύπρος / Γαλλία και, ενδεχομένως στο εγγύς μέλλον, Ανατολική Λιβύη και Συρία. Η υιοθέτηση ενός δόγματος «διευρημένης αποτροπής» και η ουσιαστική αναβάθμιση της στρατιωτικής παρουσίας της Ελλάδας στην Κύπρο θα όξυνε δραματικά το «σύνδρομο περικύκλωσης» της Τουρκίας.
Υπάρχει, βεβαίως, ο αντίλογος πως η εν λόγω ενέργεια θα οδηγήσει σε ναυάγιο τις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό. Υπάρχει και ο αντίλογος ... στον αντίλογο πως η ενέργεια αυτή θα αποτελέσει στο εγγύς μέλλον το διαπραγματευτικό χαρτί του Ελληνισμού για το Κυπριακό: απόσυρση αμφότερων δυνάμεων και βάσεων ως μια βιώσιμη λύση για την ειρήνη στην Ανατολική Μεσόγειο. Η υπεράσπιση του Αιγαίου και της Θράκης αρχίζει όχι στο Καστελόριζο αλλά στο Ριζοκάρπασο.
Ο Σπύρος Πλακούδας είναι επίκουρος καθηγητής Εθνικής Ασφάλειας στο Rabdan Academy
