Μήνυμα συνεργασίας και σεβασμού του διεθνούς δικαίου προς κάθε κατεύθυνση και ιδιαίτερα στην Τουρκία επιχειρεί να στείλει η Κυπριακή Δημοκρατία μέσω της Συνόδου των MED 7 – των μεσογειακών κρατών – μελών της ΕΕ – που συνέρχεται στη Λευκωσία στις 29 Ιανουαρίου. Ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης υπογραμμίζει στα «ΝΕΑ» ότι στην ατζέντα της Συνόδου συγκαταλέγεται και η ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ, τονίζοντας ότι αναμένονται ειδικότερες αναφορές στα όσα εξελίσσονται στην περιοχή. Εκφράζει ακόμα την ελπίδα η Σύνοδος να καταφέρει να αναζωπυρώσει το ενδιαφέρον για τη μεσογειακή Ευρώπη και για τον «ακριτικό» ρόλο της. Αναφερόμενος στην Τουρκία ο Νίκος Αναστασιάδης ξεκαθαρίζει ότι η Κύπρος δεν θα ακολουθήσει τη ρητορική αντιπαράθεση που επιδιώκει, διαμηνύοντας παράλληλα ότι για να υπάρξει λύση του Κυπριακού πρέπει να τερματιστούν οι απαιτήσεις της Αγκυρας για εγγυήσεις και επεμβατικά δικαιώματα.

Η Σύνοδος MED 7, που θα συγκεντρώσει στην Κύπρο τις μεσογειακές χώρες της ΕΕ είναι ένα σημαντικό γεγονός. Ποιες είναι οι προσδοκίες σας και ποια θα είναι η ατζέντα της Συνόδου;

Πρόκειται για την πέμπτη σύνοδο των μεσογειακών κρατών – μελών της ΕE. Η Λευκωσία θα φιλοξενήσει τους ηγέτες των επτά μεσογειακών χωρών της ΕΕ προκειμένου μαζί να προβληματιστούμε για τα κοινά μεγάλα ζητήματα.

Πάντοτε βέβαια μέσα στο πλαίσιο της ευρύτερης ευρωπαϊκής οικογένειας και των κοινών πολιτικών. Πρόκειται για σημαντικό γεγονός γιατί αφορά ένα μεγάλο τμήμα της ενωμένης Ευρώπης με την ιδιαίτερη γεωπολιτική, ενεργειακή και περιβαλλοντική σημασία που έχει η Μεσόγειος. Ταυτόχρονα, ειδικότερη σημασία έχει η συνάντηση στην Κύπρο, διότι εδώ είμαστε στα σύνορα της Ευρώπης με την Εγγύς και Μέση Ανατολή, σε μια περιοχή όπου κρίνονται μεγάλα ευρωπαϊκά θέματα όπως εκείνα της ασφάλειας και της μετανάστευσης. Πιστεύω ότι η Σύνοδος θα σημειώσει επιτυχία, αναζωπυρώνοντας το ενδιαφέρον για τη μεσογειακή Ευρώπη και τον «ακριτικό» ρόλο της.

Δεν θα παραλείψουμε βέβαια να στείλουμε και κάποια καθαρά πολιτικά μηνύματα για τα σημερινά μεγάλα ευρωπαϊκά ζητήματα και για το μέλλον της Ευρωζώνης και της Ενωσης γενικά ενόψει και των επικείμενων πανευρωπαϊκών εκλογών. Θέλω να υπογραμμίσω ότι στο πλαίσιο αυτής της συνάντησης θα πραγματοποιηθούν και διμερείς συναντήσεις και συνεργασίες. Η Σύνοδος συμπίπτει χρονικά με την επίσημη επίσκεψη του Πρωθυπουργού της Πορτογαλίας στην Κύπρο και με διμερείς Κύπρου – Γαλλίας και Κύπρου – Ιταλίας.

H Κύπρος έχει βγει από το Μνημόνιο, κατά πόσον η οικονομία έχει μπει σε σταθερή τροχιά; Μπορεί

να χαρακτηριστεί βιώσιμη, με ισχυρές βάσεις;

Η κυπριακή οικονομία έχει μπει πράγματι σε σταθερή τροχιά ανάκαμψης εδώ και μερικά χρόνια. Πριν καλά καλά ολοκληρωθεί το Μνημόνιο είχαμε καταφέρει να καταγράφει η οικονομία μας θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης.

Τα τελευταία δύο χρόνια η οικονομία τρέχει με ρυθμό γύρω στο 4% και κάτι ανάλογο προβλέπεται για φέτος και για τα αμέσως επόμενα χρόνια. Αποκαθιστώντας συνθήκες ομαλότητας στο σύστημα έχουμε τα τελευταία τέσσερα χρόνια όχι μόνο ισορροπημένο, αλλά άνετα πλεονασματικό προϋπολογισμό. Το δημοσιονομικό πλεόνασμα του 2018 υπολογίζεται σε 3% του ΑΕΠ.

Σε αυτή την πορεία η ανεργία έχει μειωθεί σε λιγότερο από το μισό του μέγιστου που είχε φτάσει στα χρόνια της κρίσης και σήμερα εκτιμάται σε ύψος περίπου 7%, ενώ αναμένουμε ότι στα επόμενα δύο χρόνια θα έχουμε συνθήκες πλήρους απασχόλησης.

Ισως όμως η πιο εμφαντική ένδειξη για το ότι η οικονομία έχει πια μια ισχυρή βάση και κρίνεται μακροπρόθεσμα βιώσιμη δίνεται από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης.

Ενώ από το 2011 είχαμε δεχτεί 22 διαδοχικές υποβαθμίσεις που οδήγησαν τα κυπριακά κρατικά ομόλογα στην κατηγορία «σκουπίδια», τα τελευταία χρόνια με μια σειρά αναβαθμίσεων αντιστράφηκε ολοσχερώς η εικόνα και πρόσφατα η Κύπρος κέρδισε ξανά την επενδυτική βαθμίδα.

Είναι πολύ σημαντικό ότι τώρα η οικονομία μας χαίρει της εμπιστοσύνης των επενδυτών τόσο εγχώρια όσο και διεθνώς.

Ωστόσο δεν επαναπαυόμαστε με τα όσα έχουμε πετύχει, γιατί υπάρχουν ακόμα προβλήματα λόγω της κρίσης, όπως το ζήτημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων του ιδιωτικού τομέα και γενικότερα μπορεί πάντα στο πλαίσιο της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας να εμφανίζονται προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπίσουμε.

Αυτό που θα ήθελα να τονίσω είναι η αποφασιστικότητα να συνεχίσουμε με την ίδια συνετή δημοσιονομική διαχείριση για διατήρηση της βιώσιμης ανάπτυξης και για αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των όποιων προβλημάτων κληρονομήθηκαν από τη μεγάλη κρίση, καθώς και για τη δημιουργία περιθωρίων για την ταχεία μείωση του δημόσιου χρέους.

Είναι μέσα σε αυτά τα πλαίσια που φέρνουμε πρόσθετες καινοτομίες προχωρώντας σε μεταρρυθμίσεις στους τομείς της έρευνας και καινοτομίας, του ψηφιακού μετασχηματισμού και της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης ή ακόμα στην υγεία, την Τοπική Αυτοδιοίκηση και αλλού.

Πώς βλέπετε την πορεία της κυπριακής οικονομίας στο πλαίσιο της ΕΕ, ποια βήματα πρέπει να γίνουν για την προστασία των αδύνατων οικονομιών και πόσο βοηθούν σύνοδοι σαν αυτή των MED 7;

Φροντίζουμε γενικά να έχουμε τη σωστή πορεία, να συμμετέχουμε και να είμαστε δραστήριοι στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η κυπριακή οικονομία αναφέρεται πλέον στις ευρωπαϊκές συσκέψεις ως υπόδειγμα επιτυχούς αντιμετώπισης της κρίσης και σχολιάζεται ως ιστορία κοινωνικής συναίνεσης και επιτυχημένων πολιτικών.

Δεν έχουν εκλείψει βέβαια τα προβλήματα στη χώρα και την κοινωνία μας. Κάποια από αυτά προέκυψαν ή οξύνθηκαν από την κρίση και τις θεραπείες που δόθηκαν. Το ίδιο ισχύει και για άλλα κράτη – μέλη, ειδικά του μεσογειακού χώρου. Είναι γι’ αυτόν τον λόγο που αποσκοπούμε σε στενή συνεργασία με τις ευρωπαϊκές Αρχές, ιδιαίτερα όσον αφορά την εξέλιξη της ευρωζώνης και της τραπεζικής ένωσης κ.λπ.

Πρέπει όμως να διευκρινίσω ότι δεν είναι θέμα μόνο λιγότερο ή περισσότερο δυνατών οικονομιών, αλλά υπάρχουν και ζητήματα με ένα ιδιαίτερα μεσογειακό χρώμα. Οπως είναι η μεγάλη πίεση που ασκείται από μεταναστευτικές ροές ειδικά στα μεσογειακά κράτη. Είναι γνωστό ότι το μεγαλύτερο βάρος έχουν υποστεί η Ελλάδα και η Ιταλία, ενώ σήμερα αναλογικά τη μεγαλύτερη πίεση δέχεται η Κύπρος.

Το Μεταναστευτικό απειλεί την Ευρώπη; Ποια μέτρα πρέπει να ληφθούν στις χώρες υποδοχής «πρώτης γραμμής», με δεδομένο ότι υπάρχουν κράτη – μέλη που αρνούνται να δεχτούν μετανάστες;

Αν τηρηθούν οι αρχές της αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών – μελών, σε συνδυασμό με πολιτικές για την αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών στη ρίζα του προβλήματος, είμαι βέβαιος ότι μπορεί να αντιμετωπίσουμε το Μεταναστευτικό χωρίς να αποτελεί απειλή για την Ευρώπη. Οπως ορθά επισημαίνετε, η άρνηση κρατών – μελών να δεχτούν μετανάστες παραβιάζει την αρχή της αλληλεγγύης και συνεπώς θέτει σε δοκιμασία την ίδια τη συνοχή μεταξύ των κρατών – μελών. Γι’ αυτό και πιστεύουμε πως προκειμένου να αποφευχθούν χειρότεροι κλυδωνισμοί από όσους η ΕΕ σήμερα αντιμετωπίζει, απαιτείται μεγαλύτερη αποφασιστική δράση και η συνδρομή όλων των κρατών – μελών.

Διανύουμε μια περίοδο έντονης προκλητικότητας εκ μέρους της Τουρκίας προς την Κυπριακή Δημοκρατία. Το θέμα θα τεθεί στην ατζέντα της Συνόδου;

Στην ημερήσια διάταξη της Συνόδου, μαζί με τη Μετανάστευση, τις μεταρρυθμίσεις στην ευρωζώνη, την απειλή της κλιματικής αλλαγής κ.ά. συγκαταλέγεται και η ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ. Ειδικότερες αναφορές στα όσα ζούμε στην περιοχή μας θα γίνουν οπωσδήποτε και στις διμερείς επαφές, αλλά και στο πλαίσιο της Συνόδου.

Η διεξαγωγή της Συνόδου στην Κύπρο εν μέσω τουρκικών προκλήσεων θεωρείτε ότι στέλνει μήνυμα στην Τουρκία;

Στέλνει γενικά ένα μήνυμα συνεργασίας στη βάση του διεθνούς δικαίου και των ευρωπαϊκών πολιτικών. Ο ενεργειακός πλούτος και το φυσικό αέριο μπορεί να δώσουν τη δυνατότητα για τη συνεργασία ολόκληρης της περιοχής με αμοιβαίο όφελος.

Στόχος εξάλλου των τριμερών συνεργασιών που έχουμε αναπτύξει με τις γειτονικές χώρες, όπως το Ισραήλ, η Αίγυπτος, η Ιορδανία, ο Λίβανος, η Παλαιστίνη και άλλες, δεν στρέφεται εναντίον όποιας άλλης χώρας και δεν αποσκοπεί σε αποκλεισμό όποιας χώρας σέβεται τη διεθνή νομιμότητα. Είμαι της άποψης πως η επίλυση του Κυπριακού στη βάση των ψηφισμάτων και των αποφάσεων των ΗΕ και των ευρωπαϊκών αρχών και αξιών θα συμβάλει τα μέγιστα στη διεύρυνση των συνεργασιών επ’ ωφελεία πάντα όχι μόνο της ευρύτερης περιοχής, αλλά και των σχέσεων EE – Τουρκίας.

Το Κυπριακό βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή; Πόσο κοντά είμαστε σε λύση και πόσο σε διχοτόμηση;

Στην τελευταία προσπάθεια που έγινε πέρυσι και στη Σύνοδο των Ηνωμένων Εθνών στο Κραν Μοντανά υπήρχε πράγματι η δυνατότητα μιας στρατηγικής συμφωνίας. Δυστυχώς η Τουρκία δεν ήταν έτοιμη να συζητήσει και να δεχτεί εκείνο που και ο γενικός γραμματέας κ. Γκουτέρες υπέδειξε, ότι η λύση θα πρέπει να οδηγήσει σε ένα κανονικό κράτος χωρίς τουρκικές εγγυήσεις και επεμβατικά δικαιώματα ή μόνιμη παραμονή κατοχικού στρατού.

Εκτοτε δεν σημειώθηκε κάποια αλλαγή και αυτή η παράταση της στασιμότητας μάς ανησυχεί. Συμφωνούμε όμως και με την προσέγγιση του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ ότι δηλαδή η επανέναρξη της διαπραγμάτευσης προϋποθέτει την κατάλληλη προετοιμασία. Αυτή είναι η προσπάθεια που γίνεται τώρα με την ειδική σύμβουλό του, κυρία Λουτ, για τη διαμόρφωση των «όρων αναφοράς».

Αυτό που θέλω να δηλώσω είναι την αποφασιστικότητα μας για εμπλοκή σε έναν δημιουργικό διάλογο που θα στοχεύει σε μια λύση που θα είναι λειτουργική και βιώσιμη, μια λύση που θα σέβεται τις αρχές και τις αξίες της ΕΕ, θα διασφαλίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα του συνόλου των πολιτών και θα δημιουργεί συνθήκες μόνιμης ειρήνης και σταθερότητας σε ένα κράτος – μέλος της ΕΕ.

Αφήσατε πρόσφατα ανοιχτό το ενδεχόμενο νατοϊκών εγγυήσεων στο Κυπριακό. Πώς θα μπορούσε να προχωρήσει κάτι τέτοιο, με δεδομένη και την αναβάθμιση των σχέσεων Κύπρου – ΗΠΑ; Μπορούν να προχωρήσουν  οι συνομιλίες για λύση όσο η Τουρκία δηλώνει ότι δεν υποχωρεί στο ζήτημα τουρκικών εγγυήσεων στο νησί;

Δεν μπορεί να υπάρξει λύση του Κυπριακού με τουρκικές εγγυήσεις και επεμβατικά δικαιώματα. Είναι εκείνο το σύστημα των εγγυήσεων που οδήγησε στην εισβολή, τον πόλεμο, την κατοχή. Η φιλοσοφία που πρέπει να διέπει τη λύση είναι ότι η ασφάλεια της μιας πλευράς δεν πρέπει να είναι πηγή ανασφάλειας για την άλλη.

Στις διαπραγματεύσεις του Κραν Μοντανά, ανταποκρινόμενος στην έκκληση του γενικού γραμματέα, είχα καταθέσει εκ μέρους της ελληνικής κυπριακής πλευράς μια συγκεκριμένη πρόταση για ένα διαφορετικό, σύγχρονο σύστημα ασφάλειας που δεν θα αποτελούσε απειλή για καμία από τις δυο πλευρές. Η προσπάθεια ήταν να αξιοποιήσουμε τα ίδια τα Ηνωμένα Εθνη, την Ευρωπαϊκή Ενωση και την ιδιότητα της Κύπρου ως κράτους – μέλους και να προβλέπεται κάποια πολυεθνική δύναμη στην οποία θα συμμετείχαν φιλικές χώρες. Δεν έγινε κάποια αναφορά για ΝΑΤΟ. Απλώς σε δημοσιογραφική ερώτηση που μου είχε υποβληθεί πρόσφατα ανέφερα ότι τίποτα δεν αποκλείω προκειμένου να εξευρεθεί ένα κοινώς αποδεκτό σύστημα ασφάλειας που θα τερματίζει την κατοχή και θα αποτρέπει μελλοντικές περιπέτειες.

Το ζήτημα των υδρογονανθράκων που πυροδοτεί την εμπρηστική ρητορική της Τουρκίας μπορεί να οδηγήσει σε κάποιο «ατύχημα» προκαλώντας θερμό επεισόδιο ή τελικά λειτουργεί ως ασπίδα προστασίας της Κύπρου απέναντι στις τουρκικές απειλές;

Η πολιτική που ακολουθούμε δεν είναι πολιτική προκλήσεων προς οποιονδήποτε. Και περιορίζεται στην άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας στη δική της Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, μην παραγνωρίζοντας ως νόμιμη κυβέρνηση του κράτους τα δικαιώματα του συνόλου του κυπριακού λαού, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Αυτό που θέλω να τονίσω είναι πως δεν θα ακολουθήσουμε τη ρητορική αντιπαράθεση την οποία η Τουρκία επιδιώκει.