ο υποψήφιος Μάθημα που χρειάζεται μελέτη, με χαρτί και μολύβι…

Πληθωρισμός, Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν, χρηματιστήριο, δανεισμός. Βασικές

έννοιες που όλοι πρέπει να γνωρίζουμε εφόσον ζούμε σε μια κοινωνία που

διέπεται από οικονομικούς όρους. Γι’ αυτό το μάθημα των Αρχών Οικονομικής

Θεωρίας είναι από τα πλέον ενδιαφέροντα για τον μαθητικό πληθυσμό. Τους λόγους

μάς τους αναλύει ο σχολικός σύμβουλος οικονομολόγων και συγγραφέας κ. Ηρακλής

Μοσχονάς:

«Πρόκειται για μοντέρνο μάθημα που απαντά σε ερωτήματα της καθημερινής ζωής

και ανοίγει νέους ορίζοντες στους μαθητές για πιθανότητες σταδιοδρομίας σε

επαγγέλματα που έχουν μεγάλη ζήτηση στην αγορά εργασίας. Έτσι, ως μάθημα

επιλογής έχει την προτίμηση του 75% περίπου των μαθητών! Στην προετοιμασία του

για τις εξετάσεις ο μαθητής πρέπει να προσέξει:

* Την παρακολούθηση των παραδόσεων στο σχολείο από τον καθηγητή.

* Την προσεκτική μελέτη της θεωρίας από το σχολικό βιβλίο και την κατανόηση

των διαγραμμάτων.

* Την επίλυση των ασκήσεων και ερωτήσεων του βιβλίου και των ασκήσεων που

προτείνει ο καθηγητής.

* Την παρακολούθηση και μελέτη των προτεινομένων οδηγιών και τη λύση των

υποδειγματικών ασκήσεων που δημοσιεύονται στο site του Παιδαγωγικού

Ινστιτούτου (www.pi-schools.gr).

* Τη μελέτη των θεμάτων των εξετάσεων του μαθήματος που τέθηκαν τα

προηγούμενα χρόνια, ώστε ο μαθητής να αντιληφθεί τη φιλοσοφία της εξέτασης του μαθήματος.

Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

Ο σωστός τρόπος διαβάσματος βήμα – βήμα

Ο πανεπιστημιακός καθηγητής και πρόεδρος του ΔΙΚΑΤΣΑ κ. Θεόδωρος Λιανός

είναι εκ των συγγραφέων του βιβλίου, μαζί με τους κ.κ. Α. Παπαβασιλείου και Α.

Χατζηανδρέου. Οι οδηγίες του για αποτελεσματική μελέτη:

«Το μάθημα της Οικονομικής Θεωρίας ή, κατ’ άλλο όνομα, της Πολιτικής

Οικονομίας, είναι περίεργο ως προς την αφομοίωση του περιεχομένου του. Ενώ

αρχικά φαίνεται εύκολο και άμεσα κατανοητό, ξαφνικά γίνεται εξαιρετικά

περίπλοκο. Αυτό σημαίνει ότι η μελέτη της Οικονομικής Θεωρίας πρέπει να

γίνεται αργά, προσεκτικά και συστηματικά. Το μάθημα αυτό δεν διαβάζεται στα

διαλείμματα, στο καφενείο, στην παραλία ή στο κρεβάτι. Απαιτεί προσοχή, χαρτί

και μολύβι. Βέβαια, κάθε μαθητής έχει τον δικό του τρόπο μελέτης. Όμως,

ανεξαρτήτως αυτού, θα συνιστούσα την εξής μέθοδο για το μάθημα της Οικονομικής

Θεωρίας: Πρώτον, διαβάζουμε κάθε ενότητα του κεφαλαίου παράγραφο-παράγραφο. Αν

η ενότητα περιλαμβάνει αριθμητικό παράδειγμα, ή διάγραμμα ή μαθηματικό τύπο,

το επαναλαμβάνουμε σε δικό μας χαρτί. Δεύτερον, όταν μελετήσουμε μια ενότητα

και είμαστε σίγουροι για την κατανόησή της, κάνουμε μια σύντομη περίληψη αυτού

που νομίζουμε ότι είναι η ουσία της.

Η προσπάθεια να κάνουμε περίληψη θα μας δείξει αν πράγματι έχουμε καταλάβει το

νόημά της. Τρίτον, όταν με τον τρόπο αυτό έχουμε καλύψει όλο το κεφάλαιο,

διαβάζουμε από την αρχή ολόκληρο το κεφάλαιο για να δούμε πώς ενώνονται

εννοιολογικά τα διάφορα μέρη του. Τέταρτον, όταν έχουμε μελετήσει και

κατανοήσει ολόκληρο το κεφάλαιο, προχωρούμε στη λύση των ασκήσεων που είναι

στο τέλος του κεφαλαίου. Με τον τρόπο αυτό επαναλαμβάνουμε την ύλη του

κεφαλαίου και βλέπουμε αν υπάρχουν σημεία που δεν καταλάβαμε. Πέμπτον, μην

προσπαθείτε να αποστηθίσετε. Είναι μεγάλο λάθος που σας εμποδίζει να

αντιληφθείτε την ουσία. Έκτον, αν έχετε την ευκαιρία να συζητήσετε με τον

καθηγητή σας ή ένα φίλο ή κάποιο γνωστό ένα οικονομικό θέμα ή ένα πρόβλημα,

μην τη χάσετε. Το όφελος από μια συζήτηση είναι μεγάλο. Ο κόπος για την

κατανόηση της Πολιτικής Οικονομίας αποφέρει πλούσιους καρπούς, διότι σας

αποκαλύπτει μια καινούργια πλευρά του κόσμου και σας επιτρέπει να καταλάβετε

καλύτερα τους μηχανισμούς με τους οποίους κινείται η κοινωνία».

Η ΕΝΩΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΩΝ-ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ

Θα έπρεπε να εξετάζεται ως πρώτο μάθημα αυξημένης βαρύτητας

Ο πρόεδρος της Ένωσης Οικονομολόγων – Εκπαιδευτικών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης

κ. Παντελής Τέντες, εξηγεί γιατί αξίζει κάποιος να δώσει έμφαση στην

Οικονομία:

Στην οθόνη της Οικονομίας ποτέ δεν είμαστε στο ίδιο έργο θεατές. Πολλά

στοιχεία του οικονομικού περιβάλλοντος αλλάζουν ραγδαία σε εθνικό και διεθνές

επίπεδο. Για να συμμετέχουμε, να επηρεάζουμε και να διαμορφώνουμε τις

εξελίξεις θα πρέπει να δαμάσουμε την ατίθαση δύναμη της γνώσης, γιατί χωρίς

γνώση δεν μπορούμε να ερμηνεύσουμε και να κατανοήσουμε τα πολυσύνθετα

οικονομικά φαινόμενα. Το εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να παρέχει θεμελιώδεις

οικονομικές γνώσεις σε όλους τους μαθητές και γι’ αυτό η Οικονομική Θεωρία θα

έπρεπε να διδάσκεται ως μάθημα Γενικής Παιδείας στην Γ’ Λυκείου και να

εξετάζεται σε πανελλήνιο επίπεδο για τους υποψήφιους του 5ου Επιστημονικού

Πεδίου, ως πρώτο μάθημα αυξημένης βαρύτητας. Αυτό, καθώς:

– Ενδιαφέρει όλους τους μαθητές, γιατί προσφέρει γνώσεις γενικής παιδείας πολύ

χρήσιμες στον αυριανό πολίτη και αναπτύσσει την κριτική σκέψη.

– Προσφέρει στους μαθητές γνώσεις που θα τους βοηθήσουν να κατανοήσουν το

οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον, να εξοικειωθούν με τους θεσμούς και τις

λειτουργίες της οικονομίας.

– Συμβάλλει στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και παρέχει γνώσεις που

βοηθούν το άτομο να έχει υπεύθυνη οικονομική συμπεριφορά.

– Διευκολύνει τον μαθητή να αποκωδικοποιεί πληροφορίες και να ερμηνεύει

οικονομικούς όρους, όπως Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν, πληθωρισμός, κ.λπ.

– Δίνει τη δυνατότητα στο άτομο να κατανοεί και να αντιδρά σωστά σε κάθε

είδους οικονομικές αποφάσεις που αφορούν το κοινωνικό σύνολο.

– Διαμορφώνει πολίτες με υψηλό αίσθημα οικονομικής και κοινωνικής ευθύνης,

κάτι που αποτελεί έναν από τους θεμέλιους λίθους της οικονομικής και

κοινωνικής ανάπτυξης κάθε χώρας.

Η ΜΑΘΗΤΡΙΑ

Λύστε αμέσως τις απορίες σας

Η Μαρία Παλόγου, φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο Αθήνας σήμερα, έγραψε

πέρυσι άριστα στο μάθημα αυτό. Οι συμβουλές της για τους επόμενους:

«Το μάθημα της Πολιτικής Οικονομίας είναι πιθανόν αρχικά να προκαλέσει

ανασφάλεια σε όσους μαθητές το επιλέξουν. Αν όμως ο μαθητής δώσει εξ αρχής

προσοχή, σύντομα θα εξοικειωθεί με το πνεύμα του. Κατά την παράδοση του

μαθήματος στο σχολείο, καλό είναι να παρακολουθεί με προσοχή, για να

κατανοήσει όσο γίνεται πληρέστερα την ύλη, ώστε να μη χρειαστεί να καταβάλει

ιδιαίτερη προσπάθεια για τις εργασίες στο σπίτι. Αρκετά πρακτικό είναι να

κάνει αυτές τις εργασίες την ημέρα που έγινε η παράδοση, καθώς έχει πρόσφατα

στη μνήμη του όσα άκουσε στο μάθημα κι έτσι θα διευκολυνθεί να ανταποκριθεί

στις υποχρεώσεις του. Όπως και σε άλλα μαθήματα, έτσι και στην Πολιτική

Οικονομία θα πρέπει, κατά το διάβασμα στο σπίτι, να δίνουμε βάση στην καλή

γνώση της θεωρίας. Η πλήρης κατανόηση της θεωρίας είναι απαραίτητη για να

μπορέσουμε να λύσουμε τις ασκήσεις με σιγουριά, χωρίς να έχουμε την ανάγκη να

κοιτάμε διαρκώς τη θεωρία για να επαληθεύσουμε την ορθότητα των συλλογισμών

μας. Πρέπει να τονιστεί ότι δεν αρκεί η απλή αποστήθιση της θεωρίας για να πει

κάποιος ότι την κατέχει. Πρέπει να κατανοεί πλήρως κάθε σημείο της. Είτε κατά

τη διάρκεια της παράδοσης είτε κατά τη μελέτη, ό,τι τυχόν απορίες προκύψουν ο

μαθητής θα πρέπει να τις λύνει ρωτώντας τον καθηγητή, ο οποίος μπορεί να του

δώσει σίγουρη και ασφαλή απάντηση. Τέλος, πέρα από το σχολικό βιβλίο, αξίζει

κανείς να προμηθευτεί κατάλληλη βιβλιογραφία, ώστε να εξασκηθεί σε

περισσότερες και διαφορετικού είδους ασκήσεις».

Η ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΤΡΙΑ

Εξοικειωθείτε με την ορολογία

Η κ. Αφροδίτη Αμβροσίου, καθηγήτρια-οικονομολόγος στο 2ο Λύκειο Κερατσινίου,

βαθμολογεί εδώ και χρόνια γραπτά μαθητών. Οι παρατηρήσεις της:

«Η εξέταση του μαθήματος περιλαμβάνει τέσσερις ομάδες ερωτήσεων. Κάθε θέμα

μπορεί να περιλαμβάνει επί μέρους ερωτήματα διαφόρων τύπων (κλειστού τύπου /

σύντομης απάντησης / ανάπτυξης). Στην περίπτωση αυτή οι 25 μονάδες

κατανέμονται στις επί μέρους ερωτήσεις. Αναλυτικά:

Οι ερωτήσεις αντικειμενικού (κλειστού) τύπου, δηλαδή σωστό / λάθος,

αντιστοίχηση, πολλαπλή επιλογή, είναι τυποποιημένες και επομένως η βαθμολόγησή

τους δεν παρουσιάζει ιδιαίτερες δυσκολίες.

Κατά τη βαθμολόγηση των ερωτήσεων ανοικτού τύπου, δηλαδή, σύντομης απάντησης,

ανάπτυξης συναντούμε συχνά λάθη στη διατύπωση, ως προς τη σαφήνεια και την

επιστημονική ακρίβεια. Γι’ αυτό συνιστούμε στους μαθητές αντί να αποστηθίζουν

τις έννοιες, να είναι σίγουροι ότι τις έχουν κατανοήσει πλήρως. Σημαντική

δυσκολία του μαθήματος (εκτός από το ότι είναι μάθημα ασκήσεων) είναι ότι

γίνεται εισαγωγή στην ορολογία και στις βασικές έννοιες της οικονομικής

επιστήμης και πρέπει ο μαθητής να εξοικειωθεί με αυτές. Παρ’ όλα αυτά και παρά

την αυξημένη του βαρύτητα το μάθημα διδάσκεται αποκλειστικά τις τελευταίες

διδακτικές ώρες, 6η ή 7η. Ζητούμε από το ΥΠΕΠΘ να βρεθεί λύση. Θα μπορούσαν

ίσως τα τμήματα επιλογής να είναι ταυτόχρονα και τμήματα Γενικής Παιδείας και

να διδάσκεται αμέσως μετά τις ώρες των μαθημάτων κατεύθυνσης.

Το τελευταίο από τα τέσσερα θέματα είναι άσκηση ή πρόβλημα στο οποίο οι

μαθητές πρέπει να προσέξουν ώστε: α) Να δικαιολογούν την πορεία της επίλυσης.

β) Να φαίνεται η επεξεργασία των δεδομένων (πράξεις). γ) Να αποφεύγουν

υπολογιστικά λάθη, διότι απαιτούν μεν απλές μαθηματικές γνώσεις, αλλά

ενδεχομένως αυτά να έχουν ουσιαστική επίδραση στην επεξεργασία της άσκησης. δ)

Να κάνουν χρήση σωστών και ολοκληρωμένων διαγραμμάτων στις ασκήσεις (αν

ζητηθεί), αλλά και στις απαντήσεις ανάπτυξης ή σύντομης απάντησης».

Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ

Μεγάλη προσοχή χρειάζεται στην ακριβή διατύπωση εννοιών

Ιδιαίτερα έμπειρος καθηγητής, ο οικονομολόγος κ. Σπύρος Σκαλκώτος, που

διδάσκει στο Πειραματικό Λύκειο Αναβρύτων, δίνει τις δικές του συμβουλές:

«Η Πολιτική Οικονομία είναι μια κοινωνική επιστήμη, που σκοπό έχει την ανάλυση

των οικονομικών και κοινωνικών φαινομένων. Στην ανάπτυξή της βοήθησαν

σημαντικά τα μαθηματικά και η στατιστική. Έμφαση όμως πρέπει να δίνεται στην

ερμηνεία των οικονομικών φαινομένων και όχι στα τεχνικά μέρη της ανάλυσης. Για

την καλή γνώση της οικονομικής επιστήμης, δεν αρκεί η απλή αποστήθιση των

εννοιών, αλλά η εμπέδωση της ύλης με έναν τρόπο που κινεί τη σκέψη και αυξάνει

την κριτική ικανότητα. Άλλωστε είναι γνωστό σε μαθητές και καθηγητές ότι η ύλη

της Οικονομίας δεν απομνημονεύεται και οποιαδήποτε προσπάθεια στεγνής

απομνημόνευσης των κειμένων και των διαγραμμάτων θα οδηγήσει σε αποτυχία.

Η μελέτη του μαθήματος πρέπει να αποσκοπεί στην κατανόηση των εννοιών, των

οικονομικών μηχανισμών και της λογικής τους ανάλυσης. Οι μαθητές πρέπει να

έχουν απλή σκέψη, να γνωρίζουν πολύ καλά τη θεωρία και τη μεθοδολογία επίλυσης

των ασκήσεων. Δεν πρέπει να ασχολούνται με εξεζητημένη ασκησιολογία και

απίθανα προβλήματα. Να μελετούν σε βάθος το σχολικό εγχειρίδιο και τις

ασκήσεις και εφαρμογές που περιλαμβάνει. Υπάρχουν και αρκετά βοηθητικά βιβλία

που μπορούν να χρησιμοποιούν, χρειάζεται όμως προσοχή γιατί πολλά περιέχουν

εφαρμογές, ασκήσεις και μεθόδους οι οποίες είναι εκτός ύλης.

Η ύλη δεν κατανοείται με την πρώτη ματιά, αλλά με συστηματική δουλειά και

πολλές επαναλήψεις. Μην ξεχνάμε ότι η επανάληψη είναι μητέρα της μάθησης.

Μεγάλη προσοχή χρειάζεται στην ακριβή διατύπωση εννοιών, γιατί η αλλαγή ακόμα

και μιας λέξης μπορεί να δώσει μια λανθασμένη απάντηση. Η κατάλληλη χρήση της

γλώσσας της Οικονομίας και η οργάνωση της απάντησης είναι απαραίτητες για

υψηλή βαθμολογία. Οι απαντήσεις πρέπει να ανταποκρίνονται στα ζητούμενα και να

μην προστίθενται γνώσεις που είναι εκτός θεμάτων. Συστήνουμε στους μαθητές να

μελετούν με νηφαλιότητα και μεθοδικότητα».