Πυρετώδεις διαβουλεύσεις εν όψει της συνάντησης των προέδρων ΗΠΑ και Ρωσίας, Ντόναλντ Τραμπ και Βλαντίμιρ Πούτιν, που έχει προγραμματιστεί για την Παρασκευή στην αμερικανική στρατιωτική βάση του Ανκορατζ στην Αλάσκα, διαμορφώνουν μια κοινή γραμμή προσέγγισης. Στο επίκεντρο των συζητήσεων βρίσκεται η Ουκρανία, με ΗΠΑ, ΕΕ και ΝΑΤΟ να διατυπώνουν ξεκάθαρες θέσεις υπέρ της εκεχειρίας και της προστασίας της κυριαρχίας του Κιέβου. Παρά τις πιέσεις και τις διαβουλεύσεις μέσω χθεσινής τηλεδιάσκεψης μεταξύ Ζελένσκι, Τραμπ και κορυφαίων ευρωπαίων ηγετών, η ρωσική πλευρά παραμένει αμετακίνητη στις απαιτήσεις της, ενώ η συνάντηση στην Αλάσκα προσεγγίζεται ως διερευνητική προσπάθεια για να χαραχθεί ο δρόμος προς μια πιθανή ειρηνευτική λύση. «Είναι ζωτικής σημασίας να διαφυλαχθούν τα θεμελιώδη ευρωπαϊκά και ουκρανικά συμφέροντα ασφαλείας στη συνάντηση Τραμπ – Πούτιν» ήταν το μήνυμα της τηλεδιάσκεψης.
«Η Ουκρανία πρέπει να βρίσκεται στο τραπέζι», «η εκεχειρία να είναι το πρώτο βήμα», «η Ουκρανία είναι έτοιμη να διαπραγματευθεί εδαφικά ζητήματα, αλλά η νομική αναγνώριση των κατεχομένων από τη Ρωσία εδαφών δεν τίθεται σε συζήτηση», «απαιτούνται ισχυρές εγγυήσεις ασφάλειας για το Κίεβο, με τις δυνάμεις ασφαλείας της Ουκρανίας να παραμένουν» και «οι διαπραγματεύσεις να αποτελούν μέρος διατλαντικής στρατηγικής η οποία θα επικεντρώνεται στην ισχυρή υποστήριξη της Ουκρανίας και στην απαραίτητη πίεση σε βάρος της Ρωσίας». Αυτές είναι οι πέντε βασικές αρχές τις οποίες παρουσίασε ο γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς σε συνέντευξη Τύπου μετά τη χθεσινή τηλεδιάσκεψη εν όψει της συνάντησης των προέδρων ΗΠΑ και Ρωσίας στην Αλάσκα. Σύμφωνα με τον καγκελάριο, εάν δεν υπάρξει καμία κίνηση από τη ρωσική πλευρά στην Αλάσκα, ΗΠΑ και Ευρώπη θα πρέπει να «αυξήσουν την πίεση». Στη συνάντηση της Αλάσκας θα μπορούσαν να ληφθούν σημαντικές αποφάσεις, τόνισε ο καγκελάριος και διαβεβαίωσε ότι οι Ευρωπαίοι «θα κάνουν τα πάντα για να χαράξουν την πορεία της συνάντησης προς τη σωστή κατεύθυνση». Είπε ακόμα ότι επιθυμία όλων είναι «ο πρόεδρος Τραμπ να πετύχει στο Ανκορατζ την Παρασκευή», προσθέτοντας ότι «υπάρχει ελπίδα» για πιθανό τερματισμό του πολέμου. Για «σοβαρές συνέπειες» εάν η Ρωσία δεν συμφωνήσει να τερματίσει τον πόλεμο έκανε λόγο ο πρόεδρος Τραμπ.
Ο Τραμπ είπε ότι θα επιδιώξει εκεχειρία και έδωσε διαβεβαιώσεις ότι δεν θα προβεί σε καμία εδαφική παραχώρηση χωρίς πλήρη εμπλοκή του Κιέβου. Αυτή η προσέγγιση στο πλαίσιο της βιντεοδιάσκεψης φάνηκε να καθησυχάζει ορισμένους από τους ηγέτες που είχαν προηγουμένως απευθύνει σχετική συλλογική έκκληση στον απρόβλεπτο αμερικανό πρόεδρο. Δήλωσε επίσης στη συνέχεια ότι θέλει να διοργανώσει συνάντηση Πούτιν – Ζελένσκι και του ιδίου «σχεδόν αμέσως» μετά τη σύνοδο της Αλάσκας. «Αν η πρώτη πάει καλά» είπε, θα ήθελε να συναντηθεί αμέσως μετά με τους Πούτιν και Ζελένσκι, «αν θέλουν να με έχουν εκεί».
Οι ευρωπαίοι ηγέτες συζήτησαν με τον Τραμπ και τον αντιπρόεδρό του, Τζέι Ντι Βανς, σε μια ωριαία τηλεδιάσκεψη με στόχο να επηρεάσουν τη στρατηγική διαπραγμάτευσης του Τραμπ. Τόσο ο ουκρανός πρόεδρος όσο και οι ευρωπαίοι ηγέτες έχουν αποκλειστεί από τη σύνοδο στην Αλάσκα και φοβούνται ότι ο Τραμπ, αποφασισμένος να εκπληρώσει την προεκλογική του δέσμευση ότι μπορεί εύκολα να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία, θα προβεί σε μη αναστρέψιμες παραχωρήσεις. Οι Ευρωπαίοι προσπάθησαν να εξασφαλίσουν εγγυήσεις ότι ο Τραμπ είναι έτοιμος να χρησιμοποιήσει οικονομικά εργαλεία που δεν έχουν αξιοποιηθεί και θα μπορούσαν να πλήξουν τα έσοδα της Ρωσίας επηρεάζοντας τη διαπραγματευτική ισχύ του Πούτιν. ΗΠΑ, Ευρωπαίοι και Κίεβο εξετάζουν εν τω μεταξύ πιθανές τοποθεσίες για επακόλουθη συνάντηση.
Η Ουκρανία πρέπει να έχει ισχυρές και αξιόπιστες εγγυήσεις ασφάλειας για να υπερασπιστεί αποτελεσματικά την κυριαρχία και την εδαφική της ακεραιότητα και γενικότερα κοινή ήταν η γραμμή και στην τηλεδιάσκεψη της «συμμαχίας των προθύμων» με Ζελένσκι και Τζέι Ντι Βανς που επίσης πραγματοποιήθηκε χθες. Στην κοινή δήλωσή τους Μακρόν, Στάρμερ και Μερτς αναφέρουν επίσης ότι «δεν πρέπει να επιβληθούν περιορισμοί στις ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας ούτε στη συνεργασία της με τρίτες χώρες. Η Ρωσία δεν μπορεί να έχει βέτο στην πορεία της Ουκρανίας προς την ΕΕ και το ΝΑΤΟ».
Με τα νέα για σημαντικές ρωσικές στρατιωτικές προόδους να προκύπτουν από το πεδίο της μάχης, ο Ζελένσκι ταξίδεψε στο Βερολίνο για να βρεθεί στο πλευρό του Μερτς κατά τη συνάντηση – ως έκφραση αλληλεγγύης όσο και ως μέσο μείωσης του κινδύνου σύγκρουσης με τον Τραμπ. Επανέλαβε ότι δεν βλέπει ενδείξεις πως η Ρωσία ετοιμάζεται να δώσει τέλος στον πόλεμο, ενώ στο πλαίσιο της τηλεδιάσκεψης προειδοποίησε ότι ο πρόεδρος Πούτιν μπορεί να «μπλοφάρει».
Πριν από τη συνάντηση, ο Τραμπ επαίνεσε τους ευρωπαίους ηγέτες ως σπουδαίους ανθρώπους που ήθελαν να επιτευχθεί συμφωνία, αλλά παρέμεινε ασαφής σχετικά με τη στρατηγική του.
Για ενίσχυση του κοινού εδάφους Ευρώπης, ΗΠΑ και ΝΑΤΟ για την Ουκρανία έκανε λόγο η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Εξίσου ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, υπογράμμισε ότι η διατλαντική συμμαχία είναι ενωμένη και «η μπάλα είναι τώρα στο γήπεδο της Ρωσίας».
Μοναδική παραφωνία, πριν από τη συνάντηση, ο ούγγρος πρωθυπουργός, Βίκτορ Ορμπαν, ο οποίος προσπάθησε να ρίξει αλάτι στις πληγές λέγοντας ότι η Ρωσία έχει κερδίσει αυτόν τον πόλεμο.
Χθες, ο εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, Αλεξέι Φαντέγεφ, τόνισε ότι η θέση της Ρωσίας για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία ορίστηκε από τον πρόεδρο Πούτιν τον Ιούνιο του 2024 και δεν έχει αλλάξει. Επίσης η Ρωσία λέει ότι η συνάντηση στην Αλάσκα πιθανότατα θα αφορά ολόκληρο το φάσμα των διμερών σχέσεων ΗΠΑ – Ρωσίας και όχι μόνο την Ουκρανία. Ο έμπειρος ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, θα παρευρεθεί στις συνομιλίες στην Αλάσκα.
