Το 2018, σε συνάντησή μου με αμερικανό αξιωματούχο, η έμφαση αποδόθηκε στις ανταλλαγές επιχειρημάτων για τον ρόλο της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή και ειδικότερα στην κατεύθυνση επίτευξης μιας περιφερειακής ισορροπίας ισχύος συμβατής με τα γεωπολιτικά συμφέροντα των ΗΠΑ. Ο ένας απαριθμούσε ζητήματα εξαιτίας των οποίων η Τουρκία θα βρεθεί υποχρεωμένη να αναζητήσει συνεννόηση και συνεργασία με τις ΗΠΑ και ο άλλος λόγους για τους οποίους οι Αμερικανοί θα προχωρήσουν σε παραχωρήσεις προκειμένου να κρατήσουν τους Τούρκους σε δυτική τροχιά.

Το καλοκαίρι που μας πέρασε, ο τούρκος πρόεδρος απέτυχε να αποκωδικοποιήσει τις προθέσεις της αμερικανικής κυβέρνησης και πλήρωσε βαρύ τίμημα για την εσφαλμένη διάγνωση. Για να φτάσουμε στον Δεκέμβριο, οπότε και ο αμερικανός πρόεδρος λαμβάνει μια παρορμητική, βεβιασμένη και ανόητη απόφαση για την απόσυρση των 2.000 αμερικανών στρατιωτών από τη Συρία. Πρόκειται για μια δύναμη που δεν πολεμούσε αλλά διαδραμάτιζε κομβικό ρόλο ως «σύνορο». Θέτοντας, μεταξύ άλλων, τις κόκκινες γραμμές μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών και προσφέροντας τις συντεταγμένες στα μέτωπα των επιχειρήσεων.

Σε κάθε περίπτωση, η ενέργεια του Donald Trump επιβεβαιώνει την προβληματική και ασταθή του προσωπικότητα. Εν προκειμένω, πρόκειται για μια απόφαση εσωτερικής κατανάλωσης με σημείο αναφοράς τον σκληρό πυρήνα της εκλογικής του βάσης. Οχι μόνο δεν προάγει αλλά αντίθετα υπονομεύει τα συμφέροντα της Αμερικής στη Μέση Ανατολή. Το μπαράζ παραιτήσεων δημιουργεί εύλογα ερωτήματα για το εάν και κατά πόσο και κυρίως τι είδους ανταλλάγματα προσφέρθηκαν εκ μέρους της Τουρκίας. Το βέβαιο είναι πως κατά τη διάρκεια του 2019, οι πολιτικές εξελίξεις στις ΗΠΑ θα είναι πυκνές.

Τι σηματοδοτούν τα παραπάνω για την Ελλάδα; Πλέον, οφείλουμε να συζητήσουμε συντεταγμένα για το μείζον ζήτημα εθνικής ασφάλειας που αντιμετωπίζει η χώρα μας και στη βάση των περιορισμένων στρατηγικών μας επιλογών. Ενα μεγάλο κομμάτι της αμερικανικής γραφειοκρατίας και του κατεστημένου στην Ουάσιγκτον έχει αντιληφθεί πως είτε η Τουρκία είναι σύμμαχός των ΗΠΑ 100%, είτε 50%, αύριο μπορεί να μην είναι. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να ενώσουμε δυνάμεις με εταίρους και συμμάχους προκειμένου να διαμορφωθεί ένας κρίσιμος πολλαπλασιαστής αποτρεπτικής ισχύος για την εξωτερική εξισορρόπηση της υπαρκτής τουρκικής απειλής. Ενα ισχυρό ανάχωμα στην προσπάθεια της Αγκυρας να συνδέσει το παζάρι στη Μέση Ανατολή με συγκυριαρχία και συνεκμετάλλευση στην υπό διαμόρφωση ενεργειακή αρχιτεκτονική της Ανατολικής Μεσογείου από κοινού με στρατιωτική έξοδο και προβολή της ισχύος της.

Το Κυπριακό έχει διεθνοποιηθεί εκ νέου με πολύ πιο ουσιαστικό τρόπο και με ισχυρό γεωπολιτικό πρόσημο για τη Δύση. Η επίλυσή του θα αποτελέσει «crashtest» αναφορικά με το «πόση» Τουρκία είναι διατεθειμένοι να αποδεχθούν Αμερικανοί και Ευρωπαίοι. Η Ελλάδα θα πρέπει να είναι παρούσα σε αυτό το τραπέζι, προάγοντας τη διεθνή υποστήριξη στην ουσία των θέσεών μας.  Προκειμένου να μην επιτρέψει στην Τουρκία να καθορίσει την ατζέντα και να ληφθούν αποφάσεις για εμάς χωρίς εμάς. Εν κατακλείδι, το δεύτερο εξάμηνο του 2019 θα είναι κρίσιμο για την ελληνική εξωτερική πολιτική και ενδέχεται να απαιτηθούν ιστορικές αποφάσεις που θα δοκιμάσουν τις πολιτικές ηγεσίες τόσο στη Λευκωσία όσο και στην Αθήνα.

Αρκετά νωρίτερα, η συζήτηση στη Βουλή των Ελλήνων για την κύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών θα αποτελέσει ένα πρώτο δείγμα γραφής για την ικανότητα της χώρας να αποτελέσει έναν αξιόπιστο εταίρο πρώτης γραμμής. Εκείνον που κεφαλαιοποιεί το γεωπολιτικό παράθυρο ευκαιρίας προκειμένου να ενδυναμώσει την εθνική του στρατηγική τόσο στα Δυτικά Βαλκάνια όσο και έναντι της Τουρκίας. Αυτή τη φορά, ο βασιλιάς δεν θα πρέπει να αφεθεί γυμνός!

Ο Σωτήρης Σέρμπος είναι επίκουρος καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.