Περίπου 18 χρόνια μετά την ένταξή του στη λίστα με τα Νέα 7 Θαύματα του Κόσμου, το Μάτσου Πίτσου, το διασημότερο μνημείο του Περού και σύμβολο του πολιτισμού των Ίνκας, βρίσκεται αντιμέτωπο με μια σοβαρή κρίση κύρους.
Ο οργανισμός New7Wonders, που διοργάνωσε την παγκόσμια ψηφοφορία το 2007, προειδοποίησε ότι ο αρχαιολογικός χώρος κινδυνεύει να χάσει την «αξιοπιστία» του ως ένα από τα σύγχρονα θαύματα, εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα για την προστασία και τη βιώσιμη διαχείρισή του.
Σε ανακοίνωσή του, ο οργανισμός τόνισε ότι ο τίτλος του «Θαύματος» συνεπάγεται ευθύνη για εφαρμογή διεθνών προτύπων διατήρησης και διαχείρισης, και έκανε γνωστό ότι έχει ήδη καταθέσει προτάσεις για ένα στρατηγικό σχέδιο μεταρρύθμισης στις αρμόδιες αρχές του Περού.
«Δεν πρόκειται για απειλή, αλλά για μια τελευταία ευκαιρία να μπει το σπίτι του Μάτσου Πίτσου σε τάξη», δήλωσε ο διευθυντής του οργανισμού, Ζαν-Πολ ντε λα Φουέντε, υπογραμμίζοντας ότι υπάρχει ήδη επίσημος σύμβουλος εγκατεστημένος στο Περού για να βοηθήσει στη διαδικασία.
Όταν ρωτήθηκαν από το CNN εάν το Μάτσου Πίτσου θα μπορούσε να αφαιρεθεί από τη λίστα των Νέων 7 Θαυμάτων, οι υπεύθυνοι του οργανισμού είπαν ότι είναι «πολύ νωρίς» για μια τέτοια συζήτηση, αλλά ξεκαθάρισαν ότι αν συνεχιστεί η σημερινή πορεία, το κύρος του μνημείου θα υποστεί σοβαρό πλήγμα.
Η προειδοποίηση ήρθε ενώ ο αρχαιολογικός χώρος βιώνει μια περίοδο έντονων αναταράξεων.
Τα τελευταία 24ωρα, χιλιάδες τουρίστες αποκλείστηκαν στην περιοχή, μετά από διαδηλώσεις κατοίκων του Κούσκο που έκλεισαν τις σιδηροδρομικές γραμμές προς το Μάτσου Πίτσου, διαμαρτυρόμενοι για την παραχώρηση της σύμβασης των λεωφορείων που μεταφέρουν τους επισκέπτες από τον σταθμό του Αγουας Καλιέντες έως τον χώρο του ιερού.
Περίπου 1.400 τουρίστες χρειάστηκε να απομακρυνθούν νύχτα, ενώ άλλοι 900 παρέμειναν αποκλεισμένοι έως ότου οι διαδηλωτές αναστείλουν τις κινητοποιήσεις τους για 72 ώρες.
Δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει αυτό: και το 2023 είχαν ανασταλεί τα δρομολόγια των τρένων λόγω απεργίας κατοίκων, οι οποίοι αντιδρούσαν στην κυβερνητική απόφαση για την online διάθεση των εισιτηρίων.
Η διαρκής κοινωνική ένταση αναδεικνύει ένα βαθύ, διαρθρωτικό πρόβλημα διαχείρισης: το Μάτσου Πίτσου φαίνεται να έχει γίνει θύμα της ίδιας του της δημοφιλίας.
Ο υπουργός Πολιτισμού του Περού, Φαμπρίσιο Βαλένθια, έχει προειδοποιήσει ότι φέτος το Μάτσου Πίτσου ενδέχεται να ξεπεράσει τους 1,5 εκατομμύρια επισκέπτες, αριθμό-ρεκόρ που θα σπάσει το προηγούμενο του 2019. Η μαζική προσέλευση ασκεί τεράστια πίεση στα εύθραυστα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα της πόλης των Ίνκας, που βρίσκεται στα 2.430 μέτρα υψόμετρο, και στο φυσικό της περιβάλλον.
Η New7Wonders επισημαίνει μια σειρά προβλημάτων που έχουν ενταθεί: αυξανόμενες τιμές αγαθών και υπηρεσιών, καταγγελίες για αδιαφανείς πρακτικές στην έκδοση εισιτηρίων, ανεπαρκείς μεταφορικές υποδομές, ελλιπείς πολιτικές συντήρησης και διαχείρισης, έλλειψη συντονισμού μεταξύ κρατικών φορέων και τουριστικών επιχειρήσεων, αλλά και συνεχή παράπονα επισκεπτών για κακή οργάνωση.
Η UNESCO, που έχει ανακηρύξει το Μάτσου Πίτσου Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από το 1983, έσπευσε να ξεκαθαρίσει ότι ο χώρος δεν βρίσκεται στη Λίστα Μνημείων σε Κίνδυνο. Στη συνεδρίαση της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς τον Ιούλιο στο Παρίσι, η UNESCO μάλιστα επαίνεσε το Περού για τη βελτίωση της διαχείρισης επισκεπτών και την εφαρμογή νέων εργαλείων παρακολούθησης και συντήρησης.
Το υπουργείο Πολιτισμού του Περού διαβεβαίωσε ότι «η διατήρηση και προστασία του Ματσού Πίτσου δεν παραβιάζεται», ενώ το υπουργείο Εμπορίου και Τουρισμού ανακοίνωσε ότι θα συγκαλέσει συνάντηση με τουριστικούς φορείς για να βρεθεί κοινή λύση στη «σύνθετη κατάσταση» που έχει δημιουργηθεί.
Η διαχείριση του Μάτσου Πίτσου εξελίσσεται πλέον σε ζήτημα πολιτικής βούλησης. Η New7Wonders καλεί τις αρχές του Περού να προχωρήσουν σε ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις και να ευθυγραμμίσουν τον χώρο με τα διεθνή πρότυπα, ώστε να προστατευτεί το κύρος του.
Προς το παρόν, ο αρχαιολογικός χώρος παραμένει τόσο Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO όσο και ένα από τα Νέα 7 Θαύματα του Κόσμου. Ωστόσο, εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα για βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη και κοινωνική ειρήνευση, το Μάτσου Πίτσου κινδυνεύει να δει το παγκόσμιο κύρος του να καταρρέει — όχι από τη φθορά του χρόνου, αλλά από τη φθορά της αξιοπιστίας.
