Η αποφασιστική νίκη του Εμανουέλ Μακρόν στις προεδρικές εκλογές και η επακόλουθη επικράτηση του κόμματός του στις βουλευτικές πριν από έναν χρόνο έκαναν πολλούς να αναπνεύσουν με ανακούφιση. Το αναδυόμενο κύμα του ακραίου λαϊκισμού στη Δύση φαινόταν επιτέλους να καταλαγιάζει. Τελικά δεν συνέβη κάτι τέτοιο. Αλλά η λαϊκιστική κυβέρνηση που σχηματίστηκε στην Ιταλία, ιδρυτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης, μπορεί να μη συνιστά απαραίτητα καταστροφή.

Ασφαλώς, η ενίσχυση των λαϊκιστών απειλεί τα παραδοσιακά κόμματα της Κεντροαριστεράς και της Κεντροδεξιάς, ενώ δυσκολεύει τη ΕΕ, όπως είναι με τη σημερινή της μορφή, να λετουργήσει. Αλλά εάν είναι ακριβώς οι εκλογικές επιτυχίες των λαϊκιστών που θα οδηγήσουν σε μια ευρύτερη πολιτική αλλαγή η οποία τελικά θα ενισχύσει τη δημοκρατία στην Ευρώπη;

Είναι μια ανάγνωση που ενισχύεται από την εμπειρία του ίδιου του Μακρόν. Χωρίς να έχει εκλεγεί ούτε μία φορά στο παρελθόν, ο Μακρόν δημιούργησε ένα κίνημα στο επίκεντρο του οποίου ήταν ο ίδιος, κερδίζοντας την υποστήριξη τόσο κεντροδεξιών όσο και κεντροαριστερών ψηφοφόρων. Η εμφάνισή του προκάλεσε μια μείζονα αλλαγή στην πολιτική σκηνή της Γαλλίας.

Οι ερχόμενες ευρωεκλογές μπορεί να αποδειχθούν επίσης κινητήριος μοχλός μιας τέτοιας ευρύτερης αλλαγής. Ποτέ στο παρελθόν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν προκάλεσε το ίδιο ενδιαφέρον με άλλους θεσμούς όπως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ή ακόμη και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Οι συζητήσεις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σπάνια ξεπερνούν τα σύνορα των Βρυξελλών και του Στρασβούργου, ενώ η συμμετοχή στις εκλογές είναι συνήθως χαμηλή. Αυτά τα γεγονότα θεωρήθηκαν για πολύ καιρό απόδειξη του γεγονότος ότι η ΕΕ υποφέρει από έλλειμμα δημοκρατίας.

Η κρίση όμως που χτύπησε μια σειρά από χώρες της ΕΕ, περισσότερο την Ελλάδα αλλά και την Ιρλανδία, την Πορτογαλία, την Ισπανία και την Ιταλία, επέφερε μια σημαντική αλλαγή. Οι εποχές που οι Ευρωπαίοι αποδέχονταν ήσυχα την ΕΕ διατυπώνοντας μόνο μικρά παράπονα πέρασαν. Τώρα η ΕΕ είναι στο επίκεντρο των εσωτερικών πολιτικών συζητήσεων από τις οποίες δεν λείπουν υπαρξιακά ερωτήματα για την επιβίωση της ευρωζώνης αλλά και ολόκληρου του ευρωπαϊκού σχεδίου.

Αυτό σημαίνει ότι υποψήφιοι των ερχόμενων εκλογών δύσκολα θα επικεντρωθούν μόνο σε εσωτερικά θέματα. Οχι ότι θα λείψουν αυτά. Αλλά για πρώτη φορά θα συζητηθούν εκτενώς και το μέλλον της Ευρώπης και οι ευρωπαϊκές πολιτικές, ειδικά στα ζητήματα της μετανάστευσης, της άμυνας και της ασφάλειας, της ενέργειας και του κλίματος, των σχέσεων με μεγάλες δυνάμεις όπως οι ΗΠΑ και η Ρωσία. Στο τέλος τέλος και παρά τις διαφορές τους, κάθε χώρα στην Ευρώπη απασχολεί ένα ερώτημα: πόση Ευρώπη θέλουν, πόση παγκοσμιοποίηση, πόση κοινωνική αλληλεγγύη είναι κατάλληλη.

Ολα αυτά τα ζητήματα είναι αδύνατον να μείνουν εντός των παραδοσιακών πολιτικών γραμμών. Να γιατί ευνοείται η ανάδυση νέων δυνάμεων. Και να γιατί το πολιτικό σκηνικό θα αλλάξει. Αν αυτή η αλλαγή αποτυπωθεί στη σύνθεση του Ευρωκοινοβουλίου, τότε η δημοκρατία θα έχει κάνει ένα τεράστιο βήμα στην Ευρώπη.

Ο Κεμάλ Ντερβίς είναι πρώην υπουργός Οικονομικών της Τουρκίας