«Το ωροσκόπιό σας είναι πολύ τυχερό σε ό,τι αφορά την κοινωνική σας ζωή. Δείχνει επίσης επιτυχία στον κόσμο της ψυχαγωγίας. Ο παράξενος μυστηριώδης πλανήτης Ποσειδών ήταν στον προσαρμοστικό αέρινο αστερισμό των Διδύμων όταν γεννηθήκατε. Η θέση αυτή είναι μια από τις καλύτερες ενδείξεις πρωτοφανούς πνευματικής ικανότητας. Είναι το δείγμα ιδιοφυούς ιδιοσυγκρασίας προς κάθε κατεύθυνση. Το γεγονός δε ότι ο Ποσειδών ήταν φιλικός προς τον επεκτατικό πλανήτη Δία την ημέρα της γεννήσεώς σας (…) μου δείχνει (…) ότι στην περίπτωσή σας η κατεύθυνση είναι η φωτογραφία». Αυτά προέβλεπαν τα άστρα στις 5 Μαΐου του 1940, σύμφωνα με τον Ρέξφορντ Κέντρικ, για το μέλλον της Νέλλης Σουγιουλτζόγλου – Σεραϊδάρη –τη διάσημη ελληνίδα φωτογράφο Nelly’s –όταν εκείνη ήταν 41 ετών και έλαμπε ήδη στο διεθνές στερέωμα.

Ποιος θα περίμενε όμως ότι θα μπορούσε να διαβάσει την αστρολογική αυτή πρόβλεψη που συντάχθηκε στη Νέα Υόρκη 75 χρόνια αργότερα και μάλιστα στις σελίδες ενός λευκώματος αφιερωμένο στα καρέ που τράβηξε την περίοδο 1925-1930 μαγεμένη από το λευκό των σπιτιών και το μαύρο που σχημάτιζαν οι σκιές στη Σαντορίνη; Είναι μια από τις εκπλήξεις που εμπεριέχονται στην έκδοση «Nelly’s, Σαντορίνη 1925-1930», η οποία έρχεται να διαδεχθεί τις τέσσερις προηγούμενες και εξαντλημένες πλέον, βασισμένες στη συλλογή του Δημήτρη Τσίτουρα –δωρεά της φωτογράφου στον συλλέκτη. «Δεν ήθελα να κάνω μια ακόμη ανατύπωση. Με ενδιέφερε κάτι διαφορετικό» μας εξηγεί ο συλλέκτης πριν ακόμη από την επίσημη παρουσίαση του βιβλίου. «Ετσι αποφάσισα στη συγκεκριμένη έκδοση να παρουσιάσω το σύνολο της δουλειάς της Nelly’s για τη Σαντορίνη, περί τα 160 καρέ, όχι όμως μόνο μέσα από τυπώματα που έχουν γίνει κατευθείαν από τις γυάλινες πλάκες, όπως αυτά που περιλαμβάνονταν στις προηγούμενες εκδόσεις, αλλά εμπλουτισμένη με δικά της τυπώματα που απέκτησα από αγορές σε δημοπρασίες και καταστήματα. Είναι αυτά που μας επιτρέπουν να έχουμε τη δική της ματιά στις φωτοσκιάσεις, να καταλάβουμε τον τρόπο που είδε το φως και τους όγκους της λαϊκής αρχιτεκτονικής».

ΑΠΟ ΤΑ ΦΗΡΑ ΣΤΗ ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. Από τα Φηρά και το Φηροστεφάνι ώς το Ημεροβίγλι και τον Πύργο, σπίτια και εκκλησίες, παιδιά και ηλικιωμένοι βρίσκουν τη θέση τους μπροστά στον φακό της Nelly’s, η οποία είχε ήδη ακούσει περιγραφές για τον τόπο καταγωγής του γαμπρού της από την αδελφή της Μάρω, αλλά όταν αντίκρισε το νησί «μου φάνηκε πως έβλεπα μια μεγάλη σοκολατένια τούρτα γαρνιρισμένη με σαντιγί. Τέτοιο θέαμα δεν είχα ξαναδεί και προσπάθησα να επωφεληθώ από τις αξέχαστες εκείνες στιγμές και να τις απαθανατίσω σε μερικές φωτογραφίες που πήρα» περιγράφει η ίδια σε ένα από τα κείμενα που πλαισιώνουν την έκδοση μαζί με εκείνα των Δημήτρη Τσίτουρα, Γιάννη Τσαρούχη, Αλκη Ξανθάκη.

Κείμενα τα οποία επιτρέπουν στον αναγνώστη, ο οποίος δεν θέλει απλώς να ταξιδέψει στον χρόνο –στο νησί πριν από τον σεισμό του 1956 –αλλά και στην τέχνη, μέσα από τις φωτογραφίες να πληροφορηθεί τι σημαίνει το «φαινόμενο» της ελληνικής φωτογραφίας Nelly’s. Να σταθεί στο καρέ του Πύργου με τον ναό, το οποίο αγόραζαν καλλιτέχνες στη Νέα Υόρκη για να αναλύσουν τους όγκους και τις σκιές. Να μάθει για τη φωτογράφιση την περίοδο του Μεσοπολέμου. Να διαβάσει μια διάλεξη της καλλιτέχνιδος από το Αϊδίνι περί φωτογραφίας στην Ελλάδα, να «ζήσει» το έμφραγμα στη Σαντορίνη που παραλίγο να της στοιχίσει τη ζωή, γεγονός που έγινε αιτία να της αφήσει μια πικρή γεύση το νησί, αλλά και το πώς περιγράφουν τόσο ο συλλέκτης όσο και η καλλιτέχνις τη γνωριμία και τη σχέση τους.

INFO

«Nelly’s, Σαντορίνη 1925-1930», εκδ. Αρχείο Θηραϊκών Μελετών – Συλλογή Δ. Τσίτουρα, σελ. 225, τιμή: 40 ευρώ