Δεν ήταν ο μοναδικός ελληνικής καταγωγής γάλλος Σοσιαλιστής που συνταξίδεψε με τον Φρανσουά Ολάντ στην Αθήνα. Ο γάλλος πρόεδρος είχε μαζί του και τη βουλευτή Μαριέττα Καραμανλή, πρόεδρο της Ομάδας Γαλλο-Ελληνικής Φιλίας στην Εθνοσυνέλευση και τον γερουσιαστή Λυκ Καρβουνά, πρόεδρο της ομάδας Γαλλο-Ελληνικής Φιλίας στη Γερουσία. Είναι όμως αναμφισβήτητα αυτός που έχει τη δυσκολότερη αποστολή από όλους –όχι εδώ, στη Γαλλία. Ως πρώτος γραμματέας του Σοσιαλιστικού Κόμματος καλείται να πραγματώσει την ενότητα της γαλλικής Αριστεράς, έξι εβδομάδες πριν από τις περιφερειακές εκλογές που απειλούν να σημάνουν την πέμπτη συναπτή εκλογική ήττα του PS από το 2012, όταν ανέλαβε ο Ολάντ την προεδρία. «Ενα είδος Βούδα πάνω στον οποίο έχει προσκρούσει η ελληνική σοφία της καταγωγής του» τον χαρακτήρισε πρόσφατα γαλλίδα δημοσιογράφος που τον συνάντησε –και ας είναι ο Καμπά γνωστός τόσο για τον ευέξαπτο χαρακτήρα του όσο και για μια «γλώσσα που σπάει κόκαλα». Θα τα χρειαστεί, σε κάθε περίπτωση. Και το «ζεν» του Βούδα και την (αρχαιο)«ελληνική σοφία».

«Ο Ζαν-Κριστόφ Καμπαντελίς είναι πολύ ικανοποιημένος από τον πρώτο γραμματέα του Σοσιαλιστικού Κόμματος» έγραφε τις προάλλες ο Μισέλ Νομπλκούρ στη «Μοντ» –αν ξενίζει κάπως η διατύπωση είναι διότι ειρωνευόταν. Ο Καμπαντελίς είχε μόλις χαρακτηρίσει «επιτυχία» το δημοψήφισμα που διοργάνωσε μεταξύ 16 και 18 Οκτωβρίου θέτοντας στον «λαό της Αριστεράς» ένα ερώτημα: «Απέναντι στη Δεξιά και την Ακροδεξιά, επιθυμείτε την ενότητα της Αριστεράς και των Οικολόγων στις περιφερειακές εκλογές;». Περίπου 250.000 άνθρωποι συμμετείχαν σε αυτή την «άσκηση συμμετοχικής δημοκρατίας» –το ήμισυ των μελών που ευελπιστεί ο Καμπαντελίς να έχει το PS το 2017, χρονιά των επόμενων προεδρικών εκλογών. Το 89% απάντησε Ναι.

Αλλά η τριήμερη αυτή «άσκηση» αμαυρώθηκε από παρατυπίες (ειδικά στις διαδικτυακές κάλπες, κάποιοι ψήφισαν μέχρι δέκα φορές, αλλάζοντας διεύθυνση e-mail). Και οι ουσιαστικοί «παραλήπτες» του δημοψηφίσματος, Οικολόγοι και γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα (για το Κόμμα της Αριστεράς του Ζαν-Λικ Μελανσόν δεν υπήρχε εξαρχής ελπίδα) επέστρεψαν το «σύμφωνο αδελφοσύνης» που πρότεινε ο Καμπαντελίς γράφοντας πάνω «άγνωστος παραλήπτης». «Η ενότητα δεν επιτυγχάνεται με επικοινωνιακά τεχνάσματα» σημείωσαν. Ειρωνεία της τύχης: επικοινωνιακό τέχνασμα χαρακτήρισαν το δημοψήφισμα και 20 Σοσιαλιστές αντάρτες. «Το δημοψήφισμα είναι επιτυχία κυρίως για την Αγία Ρίτα, την προστάτιδα των απέλπιδων αγώνων» έγραψε ο Νομπλκούρ. Οικολόγοι και Κομμουνιστές αρνούνται την ενότητα, ακόμη και στις περιφέρειες όπου απειλεί να επικρατήσει η Ακροδεξιά –και απειλεί να επικρατήσει, για πρώτη φορά, τουλάχιστον σε δύο περιφέρειες.

Οι πιθανότητες να αποφύγει μια νέα ήττα το Σοσιαλιστικό Κόμμα είναι ελάχιστες. Αλλά ο Καμπαντελίς επιμένει. Προετοιμάζει ήδη νέα πρωτοβουλία, μια έκκληση 500 προσωπικοτήτων από την κοινωνία των πολιτών για «υπέρβαση του PS» και θεμελίωση μιας «μεταρρυθμιστικής, οικολογικής, σοσιαλιστικής και ευρωπαϊκής» ομοσπονδίας. Δέχεται πως η Αριστερά «διανύει έναν ιδεολογικό χειμώνα». «Δεν πρέπει να περιοριστούμε στην οικονομική ορθοδοξία, πρέπει να επιστρέψουμε στις αξίες μας» δηλώνει αυτός που εξέφραζε πέρυσι τον Σεπτέμβριο τη βεβαιότητα πως «στο τέλος, όλη η ευρωπαϊκή Αριστερά θα ενωθεί ώστε να κάνει πίσω η Μέρκελ» και έστειλε τον Ιούλιο ανοιχτή επιστολή προς τον «αγαπητό φίλο» γερμανικό λαό, με την οποία καλούσε το Βερολίνο να αναλογιστεί τη θέση του στην Ευρώπη και να μη δίνει μόνο μαθήματα Οικονομίας αλλά να πάρει και μαθήματα Ιστορίας.

Το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, το μεγάλο παζλ της γαλλικής Αριστεράς και η μάχη εναντίον της Ακροδεξιάς: αυτά ήταν πάντα τα μεγάλα πάθη του Καμπά με την ελληνική καταγωγή. Ο πατέρας του ήταν μετανάστης από τη Μυτιλήνη, η μητέρα του από την Πικαρδία. Εκείνος «γλεντζές» και μάλλον τυχοδιώκτης, εκείνη «σοβαρός άνθρωπος», ο γάμος δεν άντεξε και ο Καμπαντελίς βρέθηκε να μεγαλώνει στο Παρίσι με πατριό έναν διευθυντή μεταφορών, γκολικό όπως και η μητέρα του, εργαζόμενη πια στην Τράπεζα της Γαλλίας. Είκοσι χρόνων, φοιτητής Ανθρωπιστικών Επιστημών στο Παρίσι, προσχώρησε στη νεολαία της τροτσκικής Κομμουνιστικής Διεθνιστικής Οργάνωσης με το ψευδώνυμο «Κώστας» –αναφορά στον Κώστα Αξελό.

Στις τέσσερις δεκαετίες της στράτευσής του, σημειώνει η «Λιμπερασιόν», ο 64χρονος Καμπαντελίς έχει χαρτογραφήσει το σύνολο των εδαφών της Αριστεράς, από τον τροτσκισμό μέχρι τον DSK. Προσχώρησε στο Σοσιαλιστικό Κόμμα το 1986. Στήριξε με τη σειρά τον Φρανσουά Μιτεράν, τον Λιονέλ Ζοσπέν, τον Ντομινίκ Στρος-Καν (υπήρξε για χρόνια και μέχρι τη διαβόητη πια πτώση «πρώτος υπαρχηγός» του), τη Μαρτίν Ομπρί και τελικά, μέχρι σήμερα, θερμά, σχεδόν παθιασμένα, τον Φρανσουά Ολάντ.

Ο Καμπαντελίς δηλώνει αποφασισμένος να αφήσει πίσω του «ένα σύγχρονο και δυναμικό Σοσιαλιστικό Κόμμα». Τα κομματικά ηνία άλλωστε τα επιθυμούσε χρόνια –τα έχασε μέσα από τα χέρια του και το 1997 και το 2012. Η ιστορία του περιλαμβάνει στην πραγματικότητα αρκετές πτώσεις, συμπεριλαμβανομένων δύο παλιών σκανδάλων. Περιέργως, πάντα κατάφερνε να προσγειωθεί όρθιος, «λίγο σαν γάτα, λίγο σαν ακροβάτης της μοίρας του». Μια ευελιξία αιλουροειδούς θα τη χρειαστεί και το PS αν είναι να προσγειωθεί όρθιο. Οσο για τον κατακερματισμό της Αριστεράς, εδώ είναι που κολλάει καλύτερα το σύνθημα «Ελλάς – Γαλλία – συμμαχία».