Με τις προειδοποιήσεις αξιωματούχων της Ευρωπαϊκής Ενωσης ότι η αξιοπιστία ολόκληρης της ΕΕ δέχεται τεράστιο πλήγμα εξαιτίας της αδυναμίας υλοποίησης των αποφάσεων που έχουν ληφθεί ξεκίνησε η χθεσινή Σύνοδος Κορυφής στις Βρυξέλλες. Βασικό θέμα, η προώθηση συμφωνίας συνεργασίας με την Τουρκία για την καλύτερη φύλαξη των ευρωπαϊκών συνόρων και την ανάσχεση της προσφυγικής ροής. Σύμφωνα με πληροφορίες των «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» η συμφωνία προβλέπει να δοθεί στην Αγκυρα ποσό που φθάνει τα 3 δισ. ευρώ (εξαπλάσιο του αρχικού που είχε προτείνει η Κομισιόν) και να χαλαρώσουν οι διαδικασίες για την έκδοση βίζας στους τούρκους πολίτες για τις χώρες που συμμετέχουν στη Συνθήκη Σένγκεν, από το 2016. Το θέμα είναι κατά πόσο αυτά θα γίνουν δεκτά από τις χώρες-μέλη.

Τον περασμένο μήνα οι ηγέτες των 28 κρατών-μελών είχαν υποσχεθεί να συνεισφέρουν εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ για τους σύρους πρόσφυγες και για να μπορέσουν οι χώρες προέλευσης να ελέγξουν καλύτερα τα σύνορά τους, και για τη χρηματοδότηση των δομών για την καταγραφή και τον έλεγχο των προσφύγων που καταφθάνουν κατά εκατοντάδες χιλιάδες σε Ιταλία και Ελλάδα.

Τα στοιχεία όμως που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι ενδεικτικά της μεγάλης απραξίας από πλευράς των κρατών-μελών. Για παράδειγμα, έχει συμφωνηθεί να συγκεντρωθεί ποσό ύψους 1,8 δισ. ευρώ για να δοθεί στις αφρικανικές χώρες ώστε να ελέγχουν καλύτερα τα σύνορά τους. Μέχρι στιγμής μόνο τρεις χώρες έχουν δώσει συνολικά μόλις 12 εκατ. ευρώ. Επίσης, η Frontex έχει ζητήσει 1.000 αξιωματικούς από τις χώρες-μέλη που θα συμβάλλουν στην καταγραφή των προσφύγων και θα αποφασίζουν εάν δικαιούνται να τους δοθεί άσυλο. Μέχρι στιγμής τα 12 από τα 28 κράτη έχουν προσφέρει μόνο 130 αξιωματικούς.

«Μπορούμε και πρέπει να τα πάμε καλύτερα» δήλωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, προσθέτοντας ότι το προσφυγικό κύμα θα αυξηθεί. «Στη Λιβύη δεν υπάρχει σταθερότητα. Και η κατάσταση στη Συρία χειροτερεύει. Ολα αυτά ίσως οδηγήσουν σε άλλη μια μεγάλη μαζική έξοδο προσφύγων. Είναι υποχρέωσή μας να προετοιμαστούμε για όλα τα πιθανά σενάρια».

Η γερμανίδα καγκελάριος τόνισε ότι η κατανομή προσφύγων στην Ευρώπη, όπως γίνεται αυτές τις εβδομάδες, δεν είναι σωστή και πως πρέπει επιτέλους να υλοποιηθούν τα μέτρα «ώστε να υπάρξει μεγαλύτερη τάξη και περισσότερος έλεγχος της κατάστασης». Ο γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ υπογράμμισε την ανάγκη να υπάρχουν σαφείς κανόνες ώστε να παίξει η Τουρκία τον ρόλο της. «Πρέπει όχι μόνο να μπορέσει να κρατήσει η Τουρκία τους πρόσφυγες στο έδαφός της –και εκεί χρειάζεται ιδιαίτερη βοήθεια από εμάς –αλλά και να αποτρέψει τη διακίνησή τους, ώστε να μην προκαλούνται τραγωδίες με θύματα πρόσφυγες», σημείωσε. Ως προς τις παραχωρήσεις στις οποίες ελπίζει η Αγκυρα, ο Ολάντ είπε ότι δεν θα μπορούσε να προχωρήσει η απελευθέρωση των θεωρήσεων χωρίς προϋποθέσεις, με μόνο αίτημα τη βοήθεια της Τουρκίας στη διαχείριση των προσφυγικών ροών, καθώς δεν μπορούν να ταξιδεύουν στην Ευρώπη άνθρωποι για τους οποίους δεν υπάρχει η δυνατότητα να ταυτοποιηθούν. Σε ό,τι αφορά τα hot spots, ο γάλλος πρόεδρος σημείωσε ότι κατά την επίσκεψή του την ερχόμενη εβδομάδα στην Ελλάδα θα διαπιστώσει τις πολιτικές που έχουν εφαρμοστεί στις περιοχές που δέχονται τη μεγαλύτερη πίεση.

Οσο και αν η Ανγκελα Μέρκελ, μιλώντας στη γερμανική Βουλή πριν μεταβεί στις Βρυξέλλες, υποστήριξε ότι θα κάνει τα πάντα για να ξεκινήσουν «αποφασιστικά οι πανευρωπαϊκές διαδικασίες» για το προσφυγικό, οι περισσότεροι αναλυτές θεωρούν πως οι περισσότερες αποφάσεις θα μείνουν στα χαρτιά.

Ενταση και αντιπαραθέσεις

Η χθεσινή συζήτηση ήταν γεμάτη ένταση και αντιπαραθέσεις που ήδη ελλοχεύουν μεταξύ των ηγετών των κρατών-μελών. «Βασικός μας στόχος είναι να βελτιώσουμε την ατμόσφαιρα που επικρατεί για αυτό το τόσο τοξικό θέμα» δήλωσε ανώτατος διπλωμάτης στην εφημερίδα «Γκάρντιαν». «Μπορεί το τελικό μας μήνυμα να μην είναι ιδιαίτερα θετικό, όμως δεν αντέχουμε να στείλουμε μήνυμα αποτυχίας». Ενας άλλος αξιωματούχος πρόσθεσε: «Οι ηγέτες δεν έχουν αυτή τη στιγμή απαντήσεις για την κρίση. Εχουν μόνο ερωτήματα».