Πρόκειται για τη μεγαλύτερη έκπληξη στην πολιτική σκηνή της Πολωνίας εδώ και χρόνια: ο πρόεδρος Μπρονισλάβ Κομορόφσκι έχασε στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών από έναν σχετικά άγνωστο 42χρονο υπερσυντηρητικό βουλευτή, τον Αντρέι Ντούντα. Σε δύο εβδομάδες οι δυο τους θα είναι αντίπαλοι στον δεύτερο γύρο, που θα αποφασίσει ποιος θα είναι ο επόμενος πρόεδρος της Πολωνίας.

Η ήττα του Κομορόφσκι, που ήταν γνωστός διαφωνών την περίοδο της κομμουνιστικής διακυβέρνησης –ο οποίος θεωρούνταν ένας από τους πιο αξιόπιστους πολιτικούς της χώρας -, σημαίνει ότι οι βουλευτικές εκλογές που θα διεξαχθούν τον Οκτώβριο θα είναι απρόβλεπτες. Μπορεί επίσης να σημάνει και την πιθανή επιστροφή στην εξουσία του δεξιού κόμματος Νόμος και Δικαιοσύνη, που υποστήριζε τον Ντούντα. Τάσσεται υπέρ μιας πιο συγκρουσιακής στάσης απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ενωση και τη γειτονική Γερμανία από ό,τι η κυβερνώσα από το 2007 Πλατφόρμα Πολιτών.

Τις εκλογές παρακολουθούν από κοντά κυβερνήσεις σε όλη τη Γηραιά Ηπειρο, τόσο διότι η Πολωνία είναι η μεγαλύτερη και η πιο εύρωστη οικονομία της Ανατολικής Ευρώπης αλλά και επειδή παίζει σημαντικό ρόλο στα ευρωπαϊκά ζητήματα. Ενας πρώην πρωθυπουργός της Πολωνίας, ο Ντόναλντ Τουσκ, επελέγη πέρυσι ως πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, του σώματος που καθορίζει την ατζέντα στις συναντήσεις κορυφής και αντιπροσωπεύει την ΕΕ σε διεθνείς συναντήσεις. Ο Τουσκ ήταν ο ιδρυτής της κεντροδεξιάς Πλατφόρμας Πολιτών.

Σύμφωνα με τα έξιτ πολ και τα πρώτα αποτελέσματα –τα τελικά θα ανακοινωθούν σήμερα -, ο Ντούντα, ο οποίος λόγω των συντηρητικών του θέσεων υποστηρίχθηκε και από την Καθολική Εκκλησία, συγκέντρωσε 34,5% των ψήφων έναντι 33,1% του κεντροδεξιού Κομορόφσκι, ο οποίος στις αρχές του χρόνου θεωρούνταν ότι θα κερδίσει άνετα από τον πρώτο γύρο με ποσοστό άνω του 50%. Οταν το δεξιό κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη βρισκόταν στην εξουσία μεταξύ 2005 και 2007, η Πολωνία συγκρουόταν διαρκώς με αξιωματούχους στις Βρυξέλλες και οι σχέσεις με τη Γερμανία ήταν τεταμένες. Το κόμμα αυτό επίσης έχει μια πολύ επιθετική στάση απέναντι στη Ρωσία. Ο ηγέτης του Γιαροσλάβ Καζίνσκι έχει κατηγορήσει τον ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν για τον θάνατο του δίδυμου αδελφού του και πρώην προέδρου της χώρας Λεχ Καζίνσκι σε αεροπορικό δυστύχημα το 2010.

Ο Ανταμ Μίχνικ, διευθυντής της εφημερίδας «Γκαζέτα Βιμπόρζα», έχει γράψει για «τις υποψίες και τον φόβο» που βασίλευαν στην Πολωνία την περίοδο εκείνη, όταν η κυβέρνηση μαχόταν τη διαφθορά αλλά και την επιρροή των παλαιών κομμουνιστών με τρόπους οι οποίοι, σύμφωνα με τους Πολωνούς, παραβίαζαν κανόνες και δικαιώματα. Η άσχημη εκλογική εμφάνιση του Κομορόφσκι δείχνει την αυξανόμενη λαϊκή αντίδραση προς τη διακυβέρνηση της Πλατφόρμας Πολιτών, ενός κόμματος φιλικού προς τις επιχειρήσεις, που πήρε αρκετά μέτρα λιτότητας, μεταξύ των οποίων και η αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης.

3,3%

είναι η ετήσια ανάπτυξη της πολωνικής οικονομίας. Ωστόσο οι πολίτες της χώρας δεν είναι χαρούμενοι. Η ανεργία φθάνει στο 11,3% και οι μισθοί είναι πολύ χαμηλότεροι από εκείνους που ισχύουν στις πιο πλούσιες χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Εκατομμύρια Πολωνοί έχουν εγκαταλείψει τη χώρα τους αναζητώντας μια καλύτερη ζωή σε άλλα κράτη της Ευρωπαϊκής Ενωσης

Ο ροκ σταρ και οι αριστεροί

Πολύ καλή εμφάνιση έκανε και ο ροκ σταρ και ηθοποιός Πάβελ Κούκιτζ, με 20,5%, ο οποίος πραγματοποίησε μια προεκλογική εκστρατεία καταγγέλλοντας την πολιτική τάξη της χώρας. Ο Κούκιτζ δήλωσε ότι δεν θα στηρίξει κανέναν υποψήφιο στον δεύτερο γύρο. Τα αποτελέσματα των εκλογών της Κυριακής ήταν καταστροφικά για τους αριστερούς υποψηφίους. Η Μαγκνταλένα Ογκόρεκ, υποψήφια της πρώην κομμουνιστικής Αριστερής Δημοκρατικής Συμμαχίας, πήρε μόνο 2,4% των ψήφων – μεγάλη ήττα για το κόμμα που κυβέρνησε την Πολωνία επί τέσσερις δεκαετίες. Ο άλλος υποψήφιος της Αριστεράς, ο Γιάνους Παλίκοτ, μεγιστάνας της βότκας που ασχολήθηκε με την πολιτική, συγκέντρωσε μόλις 1,5%.