Αλέν Μπαντιού: Στην πολιτική υπάρχουν εχθροί, στον έρωτα όχι

Ο έρωτας λοιπόν απειλείται… Ο Μπαντιού απαντά σε αυτό ανασκευάζοντας τις μέχρι τώρα θεωρήσεις για το θέμα. Ο έρωτας στη σύγχρονη κοινωνία απειλείται από την ασφάλεια και την αποφυγή της δοκιμασίας, καταλήγοντας έτσι ένα είδος συμβολαίου και οριοθετημένων απολαύσεων. Η αφετηρία του έρωτα που στηρίζεται στην τυχαιότητα της συνάντησης καταργείται και ο έρωτας γίνεται μια συνεύρεση χωρίς καθόλου ρίσκο. Ο έρωτας απειλείται ομοίως από τη ρομαντική παράδοση, που υπερβάλλει ως προς την αξία της συνάντησης, χωρίς όμως από την άλλη να δίνει σημασία στη διάρκειά του. Κινδυνεύει, επίσης, από τη θεολογική εμμονή της κατάργησης του Εγώ υπό την οπτική μιας ηθικότητας, που προστάζει την κατάργηση του εαυτού μου για χάρη του άλλου. Τέλος, ο έρωτας απειλείται από τους ηθικοστοχαστές που τον αντιλαμβάνονται ως μια φαντασιακή κατασκευή επικολλημένη στη σεξουαλική επιθυμία.

Ο Μπαντιού συνθέτει το επιχείρημά του δανειζόμενος τη διατύπωση του Ρεμπό «Τον έρωτα πρέπει να τον επινοήσουμε ξανά». Ο έρωτας ξεκινά από το τυχαίο, τη συνάντηση και το ρίσκο της, αλλά δεν μένει σε αυτό. Δεν αποτελεί κατάργηση του εαυτού μας για τον άλλο, ούτε είναι ένα ευτελές ένδυμα της σεξουαλικής επιθυμίας, αλλά είναι μια κατασκευή που οδηγεί στην αλήθεια, στη δημιουργία ενός νέου κόσμου από τη σκοπιά των δύο. Το τυχαίο της συνάντησης του έρωτα είναι στοίχημα να παγιωθεί, να γίνει στέρεο, να δηλωθεί και να αποκτήσει πλήρες νόημα για δύο ανθρώπους. Ο κόσμος των δύο είναι αυτός που συνενώνεται κατά κάποιον τρόπο και ο έρωτας χωρίς να άρει την έμφυλη διαφορά επιδιώκει να ξεπεράσει το χάσμα της.

Στον έρωτα, όπως αναφέρει ο Μπαντιού, δεν υπάρχουν εχθροί πέρα από τον εγωισμό. Αυτή είναι και η βασική αντίθεση με την πολιτική, όπου ο εχθρός είναι μέρος της ουσίας της. Είναι παρ’ όλα αυτά μια ειρηνική διαδικασία; Η απάντηση είναι αρνητική. Στον έρωτα υπάρχουν έντονες διενέξεις, πραγματικές οδύνες, επώδυνες εμπειρίες που πρέπει να ξεπεραστούν. Αυτές όμως δεν σχετίζονται με έναν εξωτερικό εχθρό, αλλά με τα ίδια τα πρόσωπα που εμπλέκονται, είναι εμπόδια που εδράζονται στην περιπέτεια της διαφοράς.

Ο έρωτας κατέχει αναμφισβήτητα κεντρική θέση στην τέχνη, χωρίς όμως πάντα να παρουσιάζεται η ολότητά του. Ξεκινώντας από τους σουρεαλιστές, ο Μπαντιού υποστηρίζει ότι εμμένουν στη σημασία της συνάντησης χωρίς να επενδύουν σε αυτή ως κάτι που μπορεί να διαρκέσει. Για τον Μπαντιού, η επιμονή στη συνέχεια του έρωτα συναντάται στο θέατρο του Μπέκετ. Ο Μπέκετ ενδιαφέρεται για τη διάρκεια του έρωτα μέσα στον χρόνο. Η δύναμη του έρωτα φαίνεται να στηρίζεται στην αξία που δίνει ο συγγραφέας στη συνέχειά του. Ο έρωτας ως κατασκευή αναφέρεται και στη σκέψη και όχι απλώς στη σεξουαλικότητα, αφορά δηλαδή μια σχέση ανάμεσα στη σκέψη και στο σώμα όπως παρουσιάζεται στον Πεσόα.

Πώς, όμως, θριαμβεύει ο έρωτας στον Μπαντιού; Ο έρωτας για τον Μπαντιού θριαμβεύει όταν εμπιστεύεται το τυχαίο και το άγνωστο, αλλά δεν παραδίνεται σε αυτό, όταν μεριμνά για τη διάρκεια και στοιχηματίζει σε αυτή, όταν αγωνίζεται ενάντια στον χωρισμό ως μια κατασκευή που αφορά όχι έναν αλλά δύο. Ερωτεύομαι σημαίνει να έρχομαι αντιμέτωπος με έναν νέο κόσμο όπου η ύπαρξη του άλλου σε αυτόν είναι πηγή της χαράς μου.