Αναζήτηση
Ο Γιώργος Χατζηδάκης δεν απομακρύνεται από τις αναμνήσεις του. Θα τον βρεις να ψαρεύει κοντά στον Σκορπιό, να βουτά στα νερά του, να ξεχνιέται στη θέα του. Εκεί που άλλοι βλέπουν ιστορίες για κοσμική ζωή, θαμπωμένοι από τη λάμψη του πλούτου, αυτός αντικρίζει το νησί που τον έθρεψε.
«Εκεί βρίσκεται το δεύτερο σπίτι μου», λέει κοιτάζοντας τον Σκορπιό από τη μαρίνα στο Νυδρί. Φοράει γυαλιά με φακούς που σκουραίνουν στον ήλιο, όπως έκανε και ο πρώην εργοδότης του. Τον θυμάται όχι ως αφεντικό, αλλά «ως ευεργέτη της περιοχής». Ο Γιώργος Χατζηδάκης είναι ένας από τους δεκάδες κατοίκους του λευκαδίτικου τουριστικού θερέτρου οι οποίοι συνταξιοδοτήθηκαν με ένσημα που κόλλησαν στη δούλεψη του Αριστοτέλη Ωνάση. Μετά τον θάνατο του εφοπλιστή το 1975 και αργότερα της κόρης του Χριστίνας, το προσωπικό του νησιού σταδιακά μειώθηκε και ο Σκορπιός μετατράπηκε, σύμφωνα με τους Νυδριώτες, σε μαυσωλείο. Η είδηση όμως ότι εταιρεία συμφερόντων της Ρωσίδας Γεκατερίνα Ριμπολόβλεβα αγόρασε τον όμιλο εταιρειών της Αθηνάς Ωνάση, στον οποίο ανήκουν τα νησιά Σκορπιός και Σπάρτη, αναθερμαίνει τις ελπίδες των ντόπιων για δημιουργία νέων ευκαιριών.
«Οι πιο πολλοί ελπίζουν ότι κάτι θα αλλάξει. Οτι θα έρθει κόσμος, όπως έγινε και επί Ωνάση», λέει ο κ. Χατζηδάκης. Ηταν 18 ετών όταν άφησε τη γενέτειρά του, τον Μόλυβο Λέσβου, αναζητώντας μεροκάματα στην Αθήνα. Στον τόπο του δεν υπήρχαν τότε ευκαιρίες και οι νέοι έψαχναν πλοία να μπαρκάρουν. Τυχαία, θυμάται, σε ένα καφενείο του Πειραιά τού πρότειναν να πάει στη Γλυφάδα για να πιάσει δουλειά ως καμαρότος σε βαπόρι. Μια λάντζα τον μετέφερε στη θαλαμηγό του Ωνάση «Cristina O».
Ηταν ένας από το 50μελές πλήρωμα που επί μήνες ταξίδευε σε Μεσόγειο και Ατλαντικό, έδενε σε Μόντε Κάρλο, Λας Πάλμας και Σκορπιό. Αγόρασε σπίτι στο Νυδρί, παντρεύτηκε εκεί. Η γυναίκα του ήταν μία από τις τρεις καμαριέρες της θαλαμηγού. Ο Γ. Χατζηδάκης έμεινε στο σκάφος έως το 1977, όταν η Χριστίνα Ωνάση το παραχώρησε στο ελληνικό Δημόσιο. Συμμετείχε στην ομάδα απογραφής του εξοπλισμού της θαλαμηγού και ακόμη φυλάει σε ένα άλμπουμ ξεθωριασμένες φωτογραφίες από τις καμπίνες, τα σαλόνια και τα μαρμάρινα μπάνια. Επειτα ανέλαβε υπεύθυνος τροφοδοσίας του Σκορπιού και συνταξιοδοτήθηκε το 2000. «Οι συνθήκες εργοδοσίας δεν ήταν άσχημες και τα λεφτά ήταν καλά», λέει. «Πάντα παίρναμε περισσότερα από όσα όριζαν οι συμβάσεις. Οταν όμως ο Σκορπιός έφυγε από τη διαχείριση του Ιδρύματος Ωνάση και πέρασε σε εταιρεία με έδρα την Ελβετία, δεν έγιναν αυξήσεις σε όσους εργαζομένους παρέμειναν στο νησί».
GREEK SIXTIES. Το Νυδρί δεν θυμίζει σήμερα σε τίποτα το μέρος που αντίκρισε ο Ωνάσης και το πλήρωμα της θαλαμηγού του στις αρχές του ’60. Τότε τα σπίτια μετριούνταν στα δάχτυλα του ενός χεριού. Δεν είχε ηλεκτροδότηση ή λιμάνι και οι ντόπιοι τσαλαβουτούσαν στα νερά για να δέσουν τα καΐκια τους στην ξέρα. Ο Ωνάσης προθυμοποιήθηκε να τους φτιάξει το λιμάνι. Αρχικά οι ιθύνοντες της περιοχής αντέδρασαν. Είπαν ότι «το ήθελε για να αράζει εκεί το καράβι του». Ο τόπος τελικά τον αγκάλιασε και αναπτύχθηκε με την αγορά του Σκορπιού από τον εφοπλιστή.
Σήμερα ο στενός κεντρικός δρόμος του θυμίζει τις πόλεις της Αγριας Δύσης στις ΗΠΑ, που ξεφύτρωσαν στην ερημιά μόλις ζύγωσε ο σιδηρόδρομος. Το Νυδρί βρίσκεται σε μια περιοχή πνιγμένη στο πράσινο, λίγες κουπιές μακριά από τις νησίδες Μαδουρή, Σκορπιός και Σπάρτη. Μπήκε στον παγκόσμιο χάρτη μετά τον γάμο Ωνάση – Τζάκι στις 20 Οκτωβρίου 1968. Τότε οι ντόπιοι φιλοξένησαν επί μία εβδομάδα 400 δημοσιογράφους. Τα επόμενα χρόνια το Νυδρί δεχόταν επισκέπτες που ήθελαν να κάνουν τον περίπλου των νησιών ή να δουν ίσως στο διπλανό τραπέζι κάποιον διάσημο, μπας και ξεκλέψουν λίγη από την αίγλη του.
Με τα χρόνια το προσωπικό στον Σκορπιό μειώθηκε σε 14 άτομα. Δύο ταχύπλοα του Αλέξανδρου και της Χριστίνας Ωνάση βρίσκονταν παροπλισμένα επί χρόνια στο νησί και τον περασμένο Αύγουστο καταστράφηκαν και πετάχτηκαν. Τα δρομολόγια των εργαζομένων γίνονται με δύο μικρές λάντζες. Προσφάτως ένα πρωινό συναντήσαμε κάποιον από τους εναπομείναντες εργαζομένους του Σκορπιού λίγο προτού επιβιβαστεί στη λάντζα, ο οποίος δεν θέλησε να μιλήσει. Στον περίπλου του νησιού που κάναμε αργότερα είδαμε κάποιον άλλο να καθαρίζει μια παραλία. Και εκείνος απέφυγε να απαντήσει σε ερωτήσεις.
Οι μόνοι που μοιράζονται τις ιστορίες τους είναι οι παλιοί. Ο 85χρονος Κώστας Στεριώτης οδηγεί ακόμη στο Νυδρί ένα γέρικο μηχανάκι και επιμένει ότι η μνήμη του δεν τον απατά. Γνώρισε, λέει, τον Ωνάση το 1959. Εγιναν οικογενειακοί φίλοι. Ακόμη φυλάει την μπομπονιέρα από τον γάμο του Ωνάση με την Τζάκι. «Ο τόπος άλλαξε με τον ερχομό του. Για να βάλει ρεύμα στον Σκορπιό ο Ωνάσης, η ΔΕΗ έπρεπε να φέρει την παροχή έως το χωριό μας», τονίζει. Στο Νυδρί ο Κ. Στεριώτης, εκτός από φίλος, ήταν και άτυπος αντιπρόσωπος του εφοπλιστή. Του φύλαγε εφημερίδες και την αλληλογραφία στο παντοπωλείο του. Αργότερα συνόδευε την Τζάκι σε εξορμήσεις και γλέντια.
ΜΝΗΜΕΣ ΠΑΡΑΚΜΗΣ. Στις ίδιες μαζώξεις συμμετείχε και ο Νίκος Κομινάτος. Στο ταβερνάκι του σήμερα με θέα το άγαλμα του Αριστοτέλη Ωνάση (ανεγέρθηκε το 2001 με πρωτοβουλία των κατοίκων) έχει κρεμάσει ασπρόμαυρες φωτογραφίες από τη δεκαετία του ’70. «Θυμάμαι τον Ωνάση να μου λέει πως όταν βλέπεις κάποιον να έρχεται προς το μέρος σου, πρέπει να τον ψυχολογείς από μακριά. Να ξέρεις στα 30 μέτρα τι θέλει», λέει. «Η προσωπική φρουρά της Τζάκι με είχε ψυχολογήσει. Είδαν ότι δεν είμαι ζιγκ-ζαγκ και αλήτης και μου είχαν εμπιστοσύνη. Ερχόταν εδώ η Τζάκι, καλαμπουρίζαμε, της μάθαινα συρτάκι». Στην ταβέρνα του σύχναζε το πλήρωμα της θαλαμηγού. Οι διάσημοι φιλοξενούμενοι του Ωνάση μαγνήτιζαν και ξένους τουρίστες στα τραπεζάκια του. «Γνώρισα πολύ κόσμο χάι. Ξεκίνησα από το τίποτα και έκανα ό,τι έκανα με το κεφάλι ψηλά», λέει.
Ο Γιώργος Χατζηδάκης, ο καμαρότος άλλοτε του «Cristina O», δεν ξέρει αν θα επιδιώξει να πάει ξανά στον Σκορπιό. Εχει να πατήσει εκεί, πέρα από τους φράχτες που ορίζουν τις δημόσια προσβάσιμες παραλίες, από το 2000. Η θέα του πάντως δεν αλλάζει. Το παράθυρό του (όπως και όλα στο Νυδρί στο παραλιακό μέτωπο) βλέπει στον Σκορπιό. «Εζησα μια ζωή εκεί», λέει. «Εχω δεθεί με αυτόν τον τόπο».
