ANOIXTO ΜΒΑ ΠETPΟΣ XPIΣTΟΔΟYΛΟY H διασπορά του κινδύνου βασικός κανόνας της επένδυσης

Ο κ. Πέτρος Χριστοδούλου είναι απόφοιτος της ΑΣΟΕΕ με ΜΒΑ από το Columbia

University της Νέας Υόρκης και διπλή εξειδίκευση, σε Χρηματοοικονομικά και

Διεθνείς Κεφαλαιαγορές. Ξεκίνησε στην Credit Suisse First Boston (CSFB,

Λονδίνο), στον τομέα διαπραγμάτευσης ομολόγων, και συνέχισε την καριέρα του

στην Goldman Sachs και την J.Ρ. Morgan, σε Λονδίνο και Καναδά. Το 1998

επέστρεψε στην Ελλάδα και ανέλαβε τη διεύθυνση Treasury και Διεθνών

Χρηματαγορών της Εθνικής Τράπεζας ως Group Treasurer. Σήμερα κατέχει τη θέση

του γενικού διευθυντή Treasury, Χρηματαγορών και Private Banking του ομίλου

της ETE.

Θεωρεί ότι βασικός κανόνας, όταν επενδύει κάποιος, είναι η διασπορά του

κινδύνου και η ανάληψη ρίσκου ανάλογη με το επενδυτικό του προφίλ. Πιστεύει

ότι η ψυχολογία του επενδυτή είναι μία σημαντική παράμετρος την οποία δεν

πρέπει να υποτιμάμε και ότι οι ξένες επενδύσεις καθορίζονται από την πολιτική

και οικονομική σταθερότητα και τη φορολογική μεταχείριση που τους επιφυλάσσει

η χώρα.

Ποια η σχέση μεταξύ Χρηματοοικονομικών και Λογιστικής;

Οι κεφαλαιαγορές διεθνώς επηρεάζονται από τον τρόπο που γίνεται η λογιστική

μεταχείριση σε διάφορες χώρες. Σίγουρα, η λογιστική αποτύπωση στα βιβλία

επηρεάζει σε ποια προϊόντα επενδύουν οι τράπεζες και οι θεσμικοί επενδυτές.

Αυτή η λογιστική μεταχείριση καθορίζει και για πόσο χρονικό διάστημα επενδύει

ένας θεσμικός σε μια αγορά ή ένα προϊόν. Διότι είναι δεδομένο ότι ένα προϊόν

που δεν χρειάζεται να το αποτιμάς καθημερινά ή κάθε μήνα μπορείς να το

κρατήσεις για μεγαλύτερη περίοδο και έτσι να απορροφήσεις τυχόν διακυμάνσεις

της τιμής. Από την άλλη, αν έχεις ένα προϊόν που πρέπει να το αποτιμάς

βραχυπρόθεσμα, τότε σίγουρα αυτό οδηγεί σε βραχυπρόθεσμες επιλογές στις

τοποθετήσεις.

Πόσο σημαντικό είναι το νομοθετικό πλαίσιο για την ανάπτυξη των

χρηματοοικονομικών προϊόντων;

Πολύ. Το πιο σημαντικό κομμάτι του νομοθετικού πλαισίου είναι το φορολογικό. H

φορολογική μεταχείριση διαφόρων χρηματοοικονομικών προϊόντων σε διάφορες χώρες

τα κάνει λιγότερο ή περισσότερο ελκυστικά. Μια συζήτηση που γίνεται σε

πανευρωπαϊκό επίπεδο και στην Κεντρική Ευρωπαϊκή Τράπεζα είναι η δημιουργία

πανευρωπαϊκής αγοράς. H πανευρωπαϊκή όμως αγορά είναι δύσκολο να είναι ενιαία,

αν δεν υπάρχει ενιαία φορολόγηση. Ιδίως όταν δεν μιλάμε μόνο για θεσμικούς

επενδυτές, αλλά και για ιδιώτες από συγκεκριμένα προϊόντα. Και το φορολογικό

καθεστώς είναι κάτι που ωθεί ή απωθεί τους ιδιώτες. Έχουμε ένα ξεκάθαρο

παράδειγμα από το παρελθόν που για έναν Έλληνα επενδυτή τα ομόλογα ή έντοκα

γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου ήταν αφορολόγητα, ενώ αν έπαιρνε ομόλογα του

εξωτερικού ήταν φορολογήσιμα.

Τα Παράγωγα είναι για την Ελλάδα σχετικά νέο προϊόν. Βλέπετε να ευδοκιμούν

και να αναπτύσσονται;

Τα Παράγωγα πράγματι είναι ένας παράγων ρευστότητας στην αγορά. Προσθέτουν

ρευστότητα σε κάθε αγορά. Βέβαια, το βάθος της αγοράς παραγώγων – σε μια

οποιαδήποτε αγορά – δεν μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερο από την αγορά των

φυσικών τίτλων ή, αν θέλετε, από την Κύρια Αγορά. Έρχεται, λοιπόν, ως

υποβοηθητικό εργαλείο που προσθέτει ρευστότητα συνολικά στην αγορά –

προσθέτοντας βάθος – αλλά δεν έρχεται να αντικαταστήσει την Κύρια Αγορά. Στην

Εθνική Τράπεζα, είμαστε από τους βασικούς διαπραγματευτές στο χρηματιστήριο

παραγώγων και ταυτόχρονα αναλαμβάνουμε τη διεκπεραίωση των πράξεων για ξένους

επενδυτές που παίρνουν θέσεις στην εγχώρια αγορά παραγώγων. Επίσης

διεκπεραιώνουμε πράξεις επί παραγώγων ξένων αγορών για Έλληνες πελάτες, καθώς

είμαστε η μόνη ελληνική τράπεζα μέλος του ευρωπαϊκού χρηματιστηρίου παραγώγων.

Πόσο σημαντικός παράγων είναι η ψυχολογία του επενδυτή;

Είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο στον χώρο των επενδύσεων, καθώς η έννοια του τι

είναι καλή και τι κακή επένδυση ή τι είναι φθηνό και τι ακριβό, είναι καθαρά

υποκειμενική και καθόλου αντικειμενική υπόθεση. Αυτό, εξάλλου, διαμορφώνει και

την όλη ιδέα της αγοράς. Ταυτόχρονα, στον ίδιο χρονικό και γεωγραφικό

ορίζοντα, για το ίδιο προϊόν υπάρχουν αρκετοί αγοραστές και αρκετοί πωλητές

που στην πλειονότητά τους έχουν τον ίδιο βαθμό πληροφόρησης. Έχουμε, λοιπόν,

μια μεγάλη αγορά με πάρα πολλές χιλιάδες ανθρώπους που εκφράζουν τις

επενδυτικές τους προτιμήσεις. Είναι σημαντικό να ξέρεις και να υπολογίζεις την

ψυχολογία των επενδυτών. Πολλές φορές, το ίδιο οικονομικό αποτέλεσμα, η

οικονομική ανακοίνωση, βρίσκει τελείως διαφορετική αντίδραση στην αγορά.

Λογικό, αφού οι παράγοντες που επηρεάζουν την αγορά είναι πολλαπλοί και όχι

ένας ή δύο. Φυσικά, δεν μπορείς να ελέγξεις ακριβώς την επίδραση μόνο ενός

παράγοντα στη συνολική κίνηση, αλλά στο γεγονός ότι οι ίδιοι επενδυτές έχουν

και άλλες επενδύσεις, από τις οποίες μπορεί να κερδίζουν ή να χάνουν λεφτά.

Για παράδειγμα, οι επενδυτές που έχουν σε ένα χαρτοφυλάκιο ελληνικές και ξένες

μετοχές, αν κερδίζουν από τις ξένες μετοχές και δουν πως οι ελληνικές υστερούν

κάπως, θα έχουν μεγαλύτερη τάση να κρατήσουν τις ελληνικές μετοχές – γιατί

κερδίζουν λεφτά από αλλού. Αν, όμως, ταυτόχρονα έχουν σε ξένες αγορές άλλες

θέσεις και χάνουν, μπορεί – μόνο και μόνο για λόγους διατήρησης ρευστότητας

των κεφαλαίων τους – να ρευστοποιήσουν και τις ελληνικές, για να μειώσουν το

ρίσκο.

Θεωρείτε ότι το μακροοικονομικό περιβάλλον της Ελλάδας ευνοεί ξένες

επενδύσεις;

Το μακροοικονομικό περιβάλλον αφορά, εκτός από την οικονομική ανάπτυξη στη

χώρα, και μία κοινωνική, και πολιτική σταθερότητα. Σημαντική είναι εξίσου η

φορολογική σταθερότητα. Θεωρώ ότι το μακροοικονομικό περιβάλλον της Ελλάδας

προσφέρει ευκαιρίες για επενδύσεις και ανάπτυξη. Συγκεκριμένα περιμένω ότι ο

τομέας του τουρισμού θα δεχθεί νέες μορφές επενδύσεων και τουριστικής

ανάπτυξης.

Σε μια εποχή χαμηλών επιτοκίων, ποιες λύσεις έχει ο Έλληνας επενδυτής στην

Ελλάδα και στο εξωτερικό;

Σίγουρα, βασικός άξονας για έναν επενδυτή είναι η διασπορά των κινδύνων στο

χαρτοφυλάκιο. Δηλαδή, να μην μπουν όλα τα αυγά σε ένα καλάθι – ούτε σε ένα

προϊόν ούτε σε μία αγορά. Άρα, απαιτείται διασπορά κινδύνων – όσον αφορά

προϊόντα – διασπορά ακόμη και σε ό,τι αφορά τη ρευστότητα που έχει στα

ζητούμενα προϊόντα ο επενδυτής. Από εκεί και πέρα, πρέπει να γίνει επιμερισμός

θέσεων μεταξύ μετοχών, ομολόγων και άλλων επενδυτικών προϊόντων. Αφού αυτό

γίνει, μετά γίνεται και περαιτέρω επιμερισμός επενδυτικών θέσεων. Για

παράδειγμα, κάποιος αποφασίζει ότι παίρνει ένα μετοχικό ρίσκο γύρω στο 30% –

40 % του χαρτοφυλακίου του. Το θέμα είναι σε ποιες αγορές θα τοποθετήσει το

μετοχικό του ρίσκο, Ευρώπη, Αμερική, Κίνα, Ιαπωνία ή σε άλλες αναπτυσσόμενες

αγορές όπως η Ανατολική Ευρώπη, η Ινδία και η Κορέα; Αφού κάνει και αυτή την

ανάλυση, ακολουθεί τριτοβάθμια ανάλυση: Δηλαδή ποιες μετοχές να αγοράσει στην

αγορά που θέλει – και επειδή μπορεί να μην έχει πλήρη και σαφή άποψη για όλες,

μπορεί να διαλέξει από μια μεγάλη γκάμα αμοιβαίων κεφαλαίων που διαθέτουν

εξειδικευμένους διαχειριστές. Για ένα συντηρητικό χαρτοφυλάκιο, με επενδυτικό

ορίζοντα τριετίας έχουμε υπολογίσει ότι αρμόζει μετοχικό ρίσκο της τάξεως του

30%, με ομολογιακές τοποθετήσεις γύρω στο 50% και τέλος γύρω στο 20%

τοποθετήσεις είτε σε μετρητά, είτε σε προϊόντα εγγυημένου αρχικού κεφαλαίου

(ΕΠΕΑΚ).

H τεχνική ανάλυση εξηγεί τις κινήσεις της αγοράς

Για την «τεχνική ανάλυση», έναν όρο που ακούγαμε συχνά σε παλαιότερες εποχές –

τότε που το Χρηματιστήριο ήταν ψηλά – ο κ. Χριστοδούλου σχολιάζει:

H τεχνική ανάλυση έχει εφαρμογή σε όλες τις αγορές. Είτε αφορά χρηματιστήρια

είτε μετοχές, συνάλλαγμα, ομόλογα είτε χρυσό ή διάφορα άλλα χρηματοοικονομικά

προϊόντα, είναι ένας όρος παλαιός, μία τεχνική που χρησιμοποιούν οι επενδυτές

παγκοσμίως. Έχουν αναπτυχθεί πολλαπλές θεωρίες – και πάντοτε, όταν

παρουσιάζεται μία νέα τεχνική που «βγάζει» λεφτά, την ακολουθεί πολύς κόσμος.

Βέβαια, όταν την ακολουθήσουν αρκετοί, αυτή είναι και η καταστροφή της γιατί

αρχίζει να μειώνεται η αποτελεσματικότητά της.

Είναι ένας τρόπος να εξηγήσει κάποιος τις κινήσεις της αγοράς, κινήσεις

ανοίγματος και κλεισίματος οποιουδήποτε χρηματοοικονομικού τίτλου

παρακολουθούμε. Μέσα από αυτές τις κινήσεις προσπαθεί – άσχετα με τις

ανακοινώσεις – να μελετήσει κάποιες συμπεριφορές των επενδυτών. Συχνά μέσα από

αυτές τις κινήσεις βλέπουμε την ψυχολογία των επενδυτών, όχι στο κομμάτι της

είδησης, αλλά στο κομμάτι που επηρεάζεται από τις επενδυτικές θέσεις. Το πότε

και σε ποιο σημείο μπήκαν από πλευράς τιμής σε κάποιες θέσεις και σε ποιο

σημείο είναι περισσότερο πιθανό να κλείσουν ή να πάρουν κι άλλες. Άρα, έχει

σχέση και με την ψυχολογία επενδυτών και με τη συσσώρευση τιμών – και αυτό

επηρεάζει όλη τη στρατηγική των επενδυτών.