Οι γεννήσεις στη χώρα μας την τελευταία 20ετία φέρουν έντονα τη σφραγίδα των αλλοδαπών, συμβάλλοντας σημαντικά στη δημογραφική ισορροπία μιας κοινωνίας που γερνά. Σε μια Ελλάδα όπου οι γεννήσεις μειώνονται σταθερά, η παρουσία μεταναστών φαίνεται πως λειτουργεί ως μια… δημογραφική ανάσα, κρατώντας σε κάποιες περιπτώσεις «ζωντανά» σχολεία, κοινότητες και ολόκληρες τοπικές οικονομίες.
Σε ανάλυση στοιχείων από το 2004 έως το 2024 που αποτυπώνουν τη συμβολή των μεταναστών στα φυσικά ισοζύγια (γεννήσεις – θάνατοι) στη χώρα μας προχώρησε πρόσφατα ο καθηγητής Δημογραφίας και διευθυντής Ερευνών του Ινστιτούτου Δημογραφικών Ερευνών και Μελετών (ΙΔΕΜ), Βύρων Κοτζαμάνης.
Σύμφωνα με τον καθηγητή, τα φυσικά ισοζύγια στην Ελλάδα από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 είναι σταθερά αρνητικά, καθώς οι θάνατοι είναι όλο και περισσότεροι από τις γεννήσεις, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση του συνολικού πληθυσμού της χώρας μας. Οπως τονίζει ο κ. Κοτζαμάνης στο 9ο FOCUS του Ινστιτούτου, η πληθυσμιακή πυραμίδα Ελλήνων και αλλοδαπών διαφέρει ακόμα και σήμερα σημαντικά, καθώς οι μη έχοντες ελληνική υπηκοότητα παραμένουν σαφώς νεότεροι, με τις αλλοδαπές γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία να αποτελούν σήμερα περίπου το 11% του συνόλου των γυναικών 20-44 ετών.
«Τα δεδομένα που διαθέτουμε για να απαντήσουμε στο ερώτημα ποια είναι η συμβολή τους ξεκινούν από το 2004. Με βάση την ανάλυσή τους για το 2004-2024 διαπιστώνουμε ότι οι θάνατοι αλλοδαπών αποτελούν μόλις το 1,8% των 2,43 εκατομμυρίων καταγραφέντων θανάτων της περιόδου αυτής, ενώ οι γεννήσεις το 15,2% των 2,06 εκατομμυρίων γεννήσεων της ιδίας περιόδου».
Αντίδοτο
Και ενώ η πολύ χαμηλή συνεισφορά των αλλοδαπών στους θανάτους δεν εκπλήσσει, καθώς, ενώ αποτελούν το 7%-9% του συνολικού πληθυσμού την περίοδο που εξετάζεται, το ειδικό… βάρος των 65 ετών και άνω σε αυτούς είναι 3,5 φορές μικρότερο από το αντίστοιχο των Ελλήνων, δεν συμβαίνει το ίδιο και με τις γεννήσεις. «Η υψηλή συνεισφορά τους στις γεννήσεις οφείλεται σε δύο παράγοντες: στη νεότητα του πληθυσμού τους καθώς το ποσοστό των αλλοδαπών γυναικών 20-44 ετών στον συνολικό πληθυσμό των μη εχόντων ελληνική υπηκοότητα γυναικών ήταν και παραμένει σαφώς υψηλότερο από το ποσοστό των Ελληνίδων αναπαραγωγικής ηλικίας στον συνολικό γυναικείο πληθυσμό των Ελληνίδων (39,6% στις αλλοδαπές έναντι του 26,65% στις Ελληνίδες το 2024), και στο ότι οι αλλοδαπές κάνουν κατά μέσο όρο λίγο περισσότερα παιδιά από τις Ελληνίδες».
Αρα, καταλήγει ο Βύρων Κοτζαμάνης, η συμβολή των αλλοδαπών ήταν σημαντική καθώς εν απουσία τους, «όχι μόνον η μείωση του πληθυσμού μας θα είχε ξεκινήσει πολύ πριν από το 2011 αλλά και η γήρανση θα ήταν ταχύτερη και τα φυσικά μας ισοζύγια θα ήταν αρνητικά πολύ νωρίτερα – από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 –, ενώ οι ετήσιοι δείκτες γονιμότητας που κυμάνθηκαν από 1,5 (μέγιστο) έως 1,2 παιδιά/γυναίκα (ελάχιστο) το 2004-2024 θα ήταν λίγο χαμηλότεροι» εξηγεί.
