Αν και το όνομά τους για το διεθνές κοινό έχει συνδεθεί με το πλέον σημαντικό βραβείο αρχιτεκτονικής – αντίστοιχο των Οσκαρ για τον κινηματογράφο – αλλά και με μια σειρά σπουδαίων ιδρυμάτων που φέρουν το όνομά τους, όπως η Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Σικάγου, ο Κήπος στο Ινστιτούτο Τέχνης και ο Παιδικός Ζωολογικός Κήπος στο Σικάγο, αλλά και την ίδρυση μίας από τις μεγαλύτερες βιβλιοθήκες στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Κεντρική Βιβλιοθήκη Χάρολντ Ουάσιγκτον, για τον κόσμο της τέχνης το ζεύγος Σίντι και Τζέι Πρίτσκερ υπήρξε συνώνυμο της επιχειρηματικής διορατικότητας συνδυασμένης με τη βαθιά αγάπη για την τέχνη.
Επί πέντε δεκαετίες συνέλεγαν αριστουργήματα κορυφαίων δημιουργών. Με τη διαφορά ότι δεν επέλεγαν τα πλέον χαρακτηριστικά τους έργα, εκείνα που με την πρώτη ματιά επιτρέπουν στον θεατή να αναγνωρίσει τον δημιουργό τους, αλλά εκείνα που αποκάλυπταν μια διαφορετική πτυχή τους.
Και είναι αυτά τα 13 έργα που θα βγουν στο σφυρί στις 20 Νοεμβρίου στη Νέα Υόρκη από τον οίκο Sotheby’s σε μία από τις πιο σημαντικές δημοπρασίες του φετινού φθινοπώρου. Στην καρδιά της συλλογής δεσπόζουν οι «Σωροί παρισινών μυθιστορημάτων και τριαντάφυλλα σε ένα ποτήρι (Παρισινά μυθιστορήματα)» (1887) του Βαν Γκογκ, ένα έργο που δεν παρουσιάζει τον δημιουργό του ως ζωγράφο των ηλιοτροπίων. Πρόκειται για μια νεκρή φύση με βιβλία, ένα θέμα σπάνιο στο έργο του, μα αποκαλυπτικό για μια λιγότερο γνωστή, αλλά ουσιώδη πλευρά του δημιουργικού του κόσμου. Χαρακτηριστικό είναι ότι από τα σχεδόν 900 έργα του, λιγότερα από δέκα επικεντρώνονται στα βιβλία και το «Παρισινά μυθιστορήματα» είναι το μεγαλύτερο και το πλέον φιλόδοξο. Εδώ ο Βαν Γκογκ ταυτίζεται με τα μυθιστορήματα που διάβαζε με πάθος με αποτέλεσμα ο πίνακας να λειτουργεί, ουσιαστικά, ως έμμεσο αυτοπορτρέτο. To έργο εκτιμάται περί τα 40 εκατ. δολάρια.
Εξίσου σημαντικό είναι το έργο «Η Λήδα και ο κύκνος» (1944-46) το οποίο ο Ανρί Ματίς ζωγράφισε απευθείας πάνω σε μια πόρτα και ένα ζεύγος παραθυρόφυλλα, δημιουργώντας μια σπάνια συνύπαρξη ζωγραφικής και αρχιτεκτονικής. Και είναι αυτή η διττή του φύση που το καθιστά μοναδικό: σε αντίθεση με τους καμβάδες ή τα κολλάζ του, το συγκεκριμένο είναι ένα «ολιστικό έργο τέχνης», που δείχνει πως ο Ματίς δεν υπήρξε μόνο ο ζωγράφος του χρώματος, αλλά πως μέσα από τη ζωγραφική επιχείρησε να κατακτήσει και να μεταμορφώσει τον χώρο. Η εκτίμηση κυμαίνεται από 7 έως 10 εκατ. δολάρια.
Την τριάδα των κορυφαίων έργων συμπληρώνει «Το σπίτι της Μαύρης Πλαγιάς και η νεαρή βοσκοπούλα» (1889) του Πολ Γκογκέν, που δεν έχει καμία σχέση με τα έργα της Ταϊτής. Απεικονίζει ένα τοπίο της Βρετάνης: μια νεαρή βοσκοπούλα δίπλα σε ένα αγροτόσπιτο. Στην εποχή του, ένα τέτοιο λιτό, αγροτικό θέμα θα φαινόταν αντιηρωικό· κι όμως, μέσα από τέτοια έργα ο Γκογκέν διαμόρφωσε το λεξιλόγιο που θα γινόταν θεμέλιο της μοντέρνας ζωγραφικής. Η εκτίμηση κυμαίνεται μεταξύ 6 και 8 εκατ. δολαρίων.
Η χρυσή τουαλέτα του Κατελάν πάει για ρεκόρ
Θα ξεπεράσει τον εαυτό του ο Μαουρίτσιο Κατελάν και θα σπάσει το ρεκόρ των 17,2 εκατ. δολαρίων που έχει σημειωθεί ως τώρα για το έργο του «Him», που απεικονίζει τον Αδόλφο Χίτλερ γονατιστό σε στάση προσευχής, σε φυσικό μέγεθος, κατασκευασμένο από ρητίνη, κερί και ανθρώπινα μαλλιά; Η απάντηση αναμένεται στις 18 Νοεμβρίου οπότε και δημοπρατείται η χρυσή λεκάνη τουαλέτας που φέρει την υπογραφή του υπό τον τίτλο «Αμέρικα». Το έργο που είναι φτιαγμένο από 101,2 κιλά χρυσού 18 καρατίων και σχολιάζει την «ανισότητα, την εμπορευματοποίηση και την αλαζονεία των θεσμών» αποτελεί αντίγραφο του έργου που είχε εκτεθεί στο Γκούγκενχαϊμ το 2016 και είχε χρησιμοποιηθεί από 100.000 επισκέπτες ως αυτό που είναι, λεκάνη τουαλέτας. Εκλάπη το 2019 από το Μπλενάιμ Πάλας στη Βρετανία σε μία «από τις πιο παράξενες κλοπές του αιώνα».
Η τιμή εκκίνησης έχει οριστεί στην τρέχουσα τιμή του χρυσού – περίπου 10 εκατ. δολάρια – και υπάρχει δυνατότητα συμμετοχής στη δημοπρασία ακόμη και με κρυπτονομίσματα. Λάτρης της ειρωνείας και της πρόκλησης ο Μαουρίτσιο Κατελάν να υπενθυμίσουμε ότι είναι και ο δημιουργός του έργου «Comedian» (2019), την μπανάνα κολλημένη με ταινία, που πωλήθηκε για 5,2 εκατ. δολάρια
Ενδείξεις ανάκαμψης
Ιστορικό υψηλό στη Γαλλία κατέγραψαν οι Sotheby’s συγκεντρώνοντας 104 εκατ. δολάρια από τις δύο δημοπρασίες με έργα του σουρεαλισμού και του μοντερνισμού που πραγματοποιήθηκαν την περασμένη εβδομάδα. Το ποσό αντιστοιχεί σε αύξηση 50% σε σχέση με τις ίδιες διοργανώσεις του περασμένου έτους, αποτελώντας την υψηλότερη επίδοση που έχει σημειωθεί ποτέ στη χώρα για πωλήσεις με έργα από τα συγκεκριμένα ρεύματα. Οι Christie’s από την πλευρά τους πραγματοποίησαν τέσσερις δημοπρασίες στο Παρίσι, με συνολικά έσοδα 107,4 εκατ. δολάρια, αυξημένα κατά 16% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2024. Οι πωλήσεις κάλυψαν έργα του 20ού και 21ου αιώνα. Εκτός από το ρεκόρ για το έργο του Ιβ Κλάιν «Καλιφόρνια (ΙΚΒ 71)» που πωλήθηκε προς 21,4 εκατ. δολάρια και παρουσιάστηκε από τη στήλη την περασμένη εβδομάδα, ρεκόρ σημειώθηκαν για έργα των Μαξ Ερνστ και Πολ Σινιάκ, μεταξύ άλλων. Τα πρόσφατα αυτά αποτελέσματα δίνουν έναν τόνο αισιοδοξίας ενισχύοντας την άποψη ότι η αγορά τέχνης αρχίζει να ανακάμπτει.
