Εζησε πριν από 4.500 χρόνια στην αρχαία Αίγυπτο. Εκανε σκληρή χειρωνακτική εργασία. Πιθανόν να ήταν αγγειοπλάστης. Ο σκελετός του βρέθηκε μέσα σε ένα σφραγισμένο αγγείο. Και μπορεί να μην έφτασε ως τις μέρες μας ούτε το όνομα ούτε κάποιο άλλο στοιχείο της ταυτότητάς του, εκείνος όμως θα μείνει στην Ιστορία καθώς είναι ο πρώτος αρχαίος Αιγύπτιος που υποβάλλεται σε πλήρη γονιδιακή ανάλυση.
Τα οστά του άνδρα ανακαλύφθηκαν στις αρχές του 20ού αι. – το 1902 – μέσα σε ένα σφραγισμένο πήλινο αγγείο, τοποθετημένο σε λαξευμένο σε βράχο τάφο στη Νουαγουιράτ, 265 χλμ. νοτίως του Καΐρου.
Παρά τις τέσσερις και πλέον χιλιετίες που έχουν περάσει από τον θάνατό του και το ζεστό κλίμα της περιοχής – συνθήκες που συνήθως οδηγούν σε ταχεία αποσύνθεση του βιολογικού υλικού –, το DNA του ήταν εξαιρετικά καλά διατηρημένο. Γεγονός που οι επιστήμονες – οι οποίοι δημοσίευσαν τα αποτελέσματα των ερευνών τους στην επιθεώρηση «Nature» – αποδίδουν στον ασυνήθιστο τρόπο ταφής του.
«Είναι συναρπαστικό το γεγονός ότι μπορούμε να αντλήσουμε γενετικό υλικό από αυτή την περιοχή και αυτή την εποχή» δήλωσε στη βρετανική «Guardian» ο Πόντους Σκόγκλουντ, επικεφαλής του εργαστηρίου αρχαίας γονιδιωματικής στο Ινστιτούτο Φράνσις Κρικ στο Λονδίνο. «Πρόκειται μόνο για έναν άνθρωπο, αλλά μας προσφέρει μια πολύτιμη πρώτη ματιά στην καταγωγή ενός Αιγύπτιου του Παλαιού Βασιλείου».
Ο σκελετός είχε δωρισθεί στο Ινστιτούτο Αρχαιολογίας του Λίβερπουλ και αργότερα μεταφέρθηκε στο Παγκόσμιο Μουσείο της πόλης. Γλίτωσε μάλιστα από τους βομβαρδισμούς του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, που κατέστρεψαν σχεδόν όλα τα υπόλοιπα ανθρώπινα κατάλοιπα της συλλογής του μουσείου.
Η ραδιοχρονολόγηση έδειξε ότι ο άνδρας έζησε λίγους αιώνες μετά την ενοποίηση της Ανω και Κάτω Αιγύπτου – μια κρίσιμη περίοδο μετάβασης από την πρώιμη δυναστική εποχή προς το Παλαιό Βασίλειο, γνωστή και ως Εποχή των Πυραμίδων.
Η γενετική ανάλυση που έγινε από ένα δόντι του άνδρα αποκάλυψε ότι είχε σκούρο δέρμα, καστανά μάτια και μαλλιά και προερχόταν κυρίως από τους νεολιθικούς πληθυσμούς της Βόρειας Αφρικής, με περίπου 20% γενετική συμβολή από την Εύφορη Ημισέληνο. Το εύρημα επιβεβαιώνει τα αρχαιολογικά ευρήματα που μαρτυρούσαν την ύπαρξη εμπορικών σχέσεων ανάμεσα στις δύο περιοχές.
Μελέτη των οστών
Η μελέτη των οστών ρίχνει ακόμη περισσότερο φως στην καταγωγή του άνδρα. Ηταν μεσήλικος, ίσως γύρω στα 60 – αρκετά προχωρημένη ηλικία για την εποχή του – και έπασχε από αρθρίτιδα. Τα σημάδια στο σκελετό του δείχνουν ότι περνούσε μεγάλα χρονικά διαστήματα καθισμένος σε σκληρό έδαφος, με τα πόδια και τα χέρια εκτεταμένα και το κεφάλι σκυμμένο. Το δεξί του πόδι παρουσίαζε ασυνήθιστα σημάδια φθοράς.
Μελετώντας τοιχογραφίες σε τάφους που απεικονίζουν εργάτες της εποχής, οι ερευνητές υποψιάζονται ότι μπορεί να ήταν αγγειοπλάστης. Ο κεραμικός τροχός εισήχθη στην Αίγυπτο από την Εύφορη Ημισέληνο περίπου το 2500 π.Χ. και συχνά σταθεροποιούνταν με το ένα πόδι. Δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο, ωστόσο, να έπλεκε καλάθια ή να εκτελούσε κάποια άλλη χειρωνακτική εργασία. Ωστόσο, η ταφή του άνδρα ήταν ιδιαίτερα τιμητική για κάποιον εργάτη, καθώς πραγματοποιήθηκε σε λαξευμένο στον βράχο τάφο, γεγονός που μπορεί να ερμηνευθεί ως εύνοια από κάποιον υψηλά ιστάμενο στην ιεραρχία.
H επιστημονική ομάδα σχεδιάζει να εξετάσει προσεχώς περισσότερους σκελετούς προκειμένου να σκιαγραφήσει πληρέστερα τη γενετική ιστορία της αρχαίας Αιγύπτου.
