Στο συλλογικό φαντασιακό του Ηνωμένου Βασιλείου ο ιδιωτικός βίος της Αυτής Μεγαλειότητας έλαβε διαστάσεις ισχυρής πολιτιστικής επιρροής αντίστοιχες με τον υπαρκτό δημόσιο βίο της. Ακόμα και στις ιστορίες ή τα όνειρα των υπηκόων της, η Ελισάβετ Β’ ήταν ένα πρόσωπο με τακτικές εμφανίσεις: ένα σταθερό σύμβολο εξουσίας και ηγεμονικής αίγλης. Τώρα, προς το τέλος της βασιλείας της, σε μια λιγότερο ευνοϊκή εποχή, οι σκέψεις και οι ανησυχίες της βασίλισσας τροφοδοτούν τις θεματικές της τέχνης.

Η εικόνα της βασίλισσας, είτε το προφίλ της σε γραμματόσημο, είτε ζωγραφισμένο στο καμβά σε μία σειρά βασιλικών πορτρέτων, έχει προκαλέσει μία σειρά από καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις. Πολλές από αυτές ανατρεπτικές, όπως το ποπ αρτ πορτρέτο της από τον Αντι Γουόρχολ ή εκείνο με τα μάτια της κλειστά που φωτογράφισε ο Κρις Λιβάιν το 2004 και τιτλοφόρησε «Lightness of Being» (Ελαφρότητα του είναι).

Η δημοτικότητα της σειράς «The Crown», το έπος του Ανακτόρου του Μπάκιγχαμ που προβάλλει το Netflix, είναι μόνο ένα μικρό τμήμα των ευρύτερων έργων που έχει εμπνεύσει. Εκεί που το σενάριο του Πίτερ Μόργκαν γεμίζει τα κενά με προσεκτικές επινοήσεις ύστερα από επιμελή έρευνα, άλλοι συγγραφείς εισδύουν για να αντλήσουν κάτι διασκεδαστικό.

ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ. Οταν ο Αλαν Μπένετ αρχικά έφερε στη θεατρική σκηνή τη δική του εκδοχή της βασίλισσας το 1988, ήταν από τους πρώτους που έριξαν μια παρωδική ματιά στη γυναίκα που προσωποποιεί τη βρετανική εθνική ταυτότητα. Το μονόπρακτο έργο του «Α Question of Attribution» αντιμετώπιζε τη σοβιετική κατασκοπεία στο βασιλικό επιτελείο. Και η Προυνέλα Σκέιλς, ηγετική και σαρδόνια, προκάλεσε αίσθηση στον ρόλο της βασίλισσας.

Στο κωμικό μυθιστόρημα του 1992 «The Queen and Ι», η αείμνηστη Σου Τάουνσεντ αναγνώρισε επίσης τον περίεργο συνδυασμό επισημότητας και προσέγγισης που ενσαρκώνει η Ελισάβετ Β’. Στην ιστορία της, η μοναρχία της Βρετανίας τελειώνει με μια δημοκρατική κοινοβουλευτική νίκη και η βασίλισσα μετακομίζει σε ένα δημόσιο κτίσμα όπου τα κόργκι σκυλάκια της δεν επιτρέπονται. Ακόμη χειρότερα, πρέπει να ντύνεται μόνη της, παλεύοντας με κόπιτσες, κουμπιά και φερμουάρ, όπως κάνουν οι κανονικές γυναίκες.

Για την ψυχαναλύτρια Σούζι Ορμπατς η Ελισάβετ Β’ είναι ένα έμβλημα μιας υποσυνείδητης επιθυμίας για ασφάλεια, όπως εξηγεί στον «Guardian»: «Είναι η φανταστική μητέρα του έθνους. Κάποιος στον οποίο μπορούμε να προβάλλουμε τις επιθυμίες και την ελπίδα μας για σταθερότητα». Πιθανόν αυτό να είχε ανάγκη ο Μάικλ Φέιγκαν όταν εισέβαλε στην κρεβατοκάμαρα του παλατιού της το 1982. Στόχευε προφανώς σε μια φιλική συνομιλία.

Το 2012 αυτό το πραγματικό περιστατικό ώθησε την Ελεν Γκριβς να γράψει την τηλεοπτική σειρά «Walking the Dogs». Παρουσίαζε την Εμα Τόμσον ως βασίλισσα και τον Εντι Μάρσαν ως τον παρείσακτο στο δωμάτιό της, αναπαράγοντας τη σκηνή πολύ πριν ο Μόργκαν βάλει την Ολίβια Κόλμαν και τον Τομ Μπρουκ να έχουν αυτή τη συνάντηση στην τέταρτη σεζόν του «The Crown».

ΣΤΟ ΜΥΑΛΟ ΤΗΣ ΕΛΙΣΑΒΕΤ. Ο συγγραφέας έχει προσπαθήσει και με άλλα έργα του να μπει στο μυαλό της Ελισάβετ. Αρχικά στο σενάριο του 2006 για την ταινία του Στίβεν Φρίαρς «The Queen» και στη συνέχεια τη θεατρική προσαρμογή της ιστορίας του με την Ελεν Μίρεν να υποδύεται την Ελισάβετ Β’. Και αργότερα να δίνει τον ρόλο της βασίλισσας στην Κριστίν Σκοτ Τόμας στο θεατρικό του «The Audience». Ο ίδιος ο Μόργκαν είπε πρόσφατα στον «Observer» ότι «αυτό που μπορούμε να δούμε είναι μια συναισθηματική επιφυλακτικότητα, απορώντας αν αυτό έχει συμβεί προγραμματικά ή αν η Ελισάβετ γεννήθηκε νιώθοντας την απώλεια για κάτι… Πάντα πίστευα ότι ο κίνδυνος να είσαι βασίλισσα είναι το να χάνεται από τα μάτια σου αυτό που είσαι επειδή πρέπει να κάνεις ορισμένα πράγματα αυτόματα, όπως το στέμμα. Πόσο είναι λοιπόν ο εαυτός της και πόσο το στέμμα; Αυτή είναι η απορία. Και με ποιο κόστος;».

Ας μην ξεχνάμε όμως ότι η Ελισάβετ Β’ ενέπνευσε ακόμα και τους αποφασισμένους ασεβείς της μουσικής. Ανάμεσα στα δείγματα της βρετανικής ροκ περιλαμβάνονται το τραγούδι των Smiths του 1986 «The Queen is Dead», το σατιρικό «On Her Silver Jubilee» του Leon Rosselson και φυσικά το απαγορευμένο «God Save the Queen» των Sex Pistols.