Πώς «πουλάμε» και «αγοράζουμε» συναισθήματα

Οι σύγχρονες αναπτυγμένες κοινωνίες βασίζονται στην ισότητα, στην ενσωμάτωση ανδρών και γυναικών στην καπιταλιστική αγορά, στη θεσμοποίηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων ως βασικού πυρήνα του ατόμου. Αυτό το πλαίσιο ορθότητας καθορίζει επιδιώξεις και εμπειρίες, οι οποίες, παρά τον ατομικό χαρακτήρα τους, διαθέτουν στην πραγματικότητα κοινωνικό και συλλογικό περιεχόμενο. Και αυτό το περιεχόμενο, θεσμοθετημένο ή διεκδικούμενο, διαμορφώνει τον εαυτό και την ταυτότητα, δηλαδή το ατομικό κοινωνικό πεπρωμένο. Υπάρχει διαφορά σε σχέση με τον «παλιό» κόσμο της θρησκείας, της κοινότητας, της τάξης, της σταθερότητας, τον κόσμο της βραδύτητας του χρόνου. Ο «καινούργιος» κόσμος της προόδου και της ανάπτυξης, ο κόσμος της λεγόμενης «νεωτερικότητας» των ξέφρενων αλλαγών, της κοσμικότητας, της διάλυσης των κοινοτικών δεσμών, της πιεστικής διεύρυνσης των δικαιωμάτων προκαλεί βασανιστική αβεβαιότητα σχετικά με την ταυτότητα, η οποία απαιτεί συνεχείς προσαρμογές ώστε να παραμένει αναγνωρίσιμη και αποδεκτή, αντιμέτωπη με το εφήμερο του ταχύτατα πλέον ρέοντος χρόνου. Πρόκειται για τη «ρευστότητα» του ανθρώπινου βίου, που απασχόλησε τον Ζίγκμουντ Μπάουμαν («Ρευστοί καιροί», «Ρευστή αγάπη», «Σπαταλημένες ζωές»). Πρόκειται δηλαδή για συνεχή κοπιαστική διαπραγμάτευση με τη διαμεσολάβηση μηνυμάτων διεκδίκησης καλών επιδόσεων προς εξασφάλιση επιβράβευσης και ανταλλάγματος. Μπαίνουμε έτσι στον χώρο της επικοινωνίας, όπου τα μηνύματα προτάσσουν συναισθήματα, ρευστά από τη φύση τους και ανεξάντλητα.