Τι κάνουμε όταν και οι δύο πλευρές έχουν δίκιο, η κάθε μια από τη δική της σκοπιά; Ο Σολομώντας έλυσε το πρόβλημα με το μαχαίρι. Εμείς στην Ελλάδα δεν ξέρουμε. Aκόμη και στην καθομιλουμένη όταν «κάποιος έχει δίκιο» σημαίνει αυτόματα ότι «οι άλλοι έχουν άδικο». Η γλώσσα μας (και το μυαλό μας) δεν μπορεί να δεχθεί την αμφισημία – όπου και οι δύο έχουν δίκιο.

Και όμως, έχουν.

Το υπουργείο Οικονομικών ορθώς διατείνεται ότι αναδρομικές πληρωμές ανατρέπουν τον προϋπολογισμό και δημιουργούν μακροοικονομικό κόστος για όλους. Πιο ουσιαστικά, δικαίωση μιας ομάδας σημαίνει αυτόματα επιβάρυνση των υπολοίπων. Στο συγκεκριμένο θέμα, βάρη πέφτουν πάνω στη νέα γενιά, που ήδη βαρύνεται από την ανεργία και τόσα άλλα.

Οι συνταξιούχοι ορθώς διατείνονται ότι οι συντάξεις τους χορηγήθηκαν νόμιμα για να εγγυηθούν εισοδηματική ασφάλεια όταν δεν μπορούν πλέον να εργάζονται. Εκείνοι ήταν συνεπείς· δεν μπορεί ο άλλος συμβαλλόμενος να αναθεωρεί τις υποχρεώσεις του εκ των υστέρων. Το κράτος περιέκοψε συντάξεις λέγοντας: «Μας έλειπαν λεφτά και είπαμε να τα πάρουμε από εσένα τον συνταξιούχο, γιατί μας ήταν πιο εύκολο». Αυτό δεν είναι σίγουρα επαρκής αιτιολόγηση. Αλλά δεν είναι ούτε και εξειδικευμένη: δεν εξηγεί για ποιον λόγο έκοψαν από κάποιον €100 και από άλλον €1.000.

Αδιέξοδο.

Αυτό που κάνουμε στην πράξη είναι να εφαρμόζουμε την αρχή του «όποιος πρόλαβε». Πρόλαβε το υπουργείο Οικονομικών, επειδή τα δικαστήρια είναι βραδυκίνητα. Τώρα που πρόλαβαν τα δικαστήρια, η τραμπάλα γέρνει από την άλλη. Ισορροπία τρόμου – μια δαμόκλειος σπάθη πάνω από όλους μας, συνταξιούχους και νέους.

Αυτό που θα έπρεπε να κάνουμε είναι να σταθμίσουμε το δίκιο της κάθε πλευράς με γνώμονα το συμφέρον της κοινωνίας – δηλαδή όλων μαζί. Αν μιλήσουμε ανοικτά για τα θέματα, οι συνταξιούχοι θα είναι οι πρώτοι που θα νοιαστούν για τις δουλειές των εγγονών τους. Και οι εγγονές είναι σίγουρο ότι δεν θα ξεχάσουν τη γιαγιά τους. Φτάνει να τις ρωτήσουμε.

Αρα, δεν μας λείπουν τα λεφτά, αλλά η κουλτούρα διαβούλευσης.

Ο Πλάτων Τήνιος είναι επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς. Εχει γράψει το βιβλίο «Συντάξεις για Νέους» (εκδόσεις Παπαζήση)