Στο πεδίο μάχης της Ουκρανίας, τα drones έχουν καταστεί τα πιο θανατηφόρα όπλα που διαθέτουν και οι δύο πλευρές και έχουν αναγκάσει τους αντιπάλους να επανεξετάσουν τη χρήση των θωρακισμένων οχημάτων. Σύμφωνα με τον αναλυτή του Royal United Services Ρόμπερτ Τολάστ, το 70% των θυμάτων προέρχεται από drones και των δύο στρατών. Απέναντι σε αυτή την αυξανόμενη απειλή, η Ουκρανία επιστρατεύει την τεχνητή νοημοσύνη στα drones της.
Η Ουκρανία αντεπιτίθεται
Η Ουκρανία πρόκειται να ενσωματώσει τεχνητή νοημοσύνη στα drones της, ιδίως σε αυτά που έχουν σχεδιαστεί για αποστολές αντι-drones. Αυτή η προσπάθεια ενισχύθηκε μέσω μιας πρωτοβουλίας των Ηνωμένων Πολιτειών να προμηθεύσουν την Ουκρανία με 33.000 κιτ drone SkyNode S.
Τα κιτ drone SkyNode S αποτελούν μέρος μιας σύμβασης αξίας 50 εκατ. δολαρίων που ανέλαβε η Auterion, μια αμερικανο-γερμανική εταιρεία της αμυντικής βιομηχανίας.
Το σύστημα επιτρέπει την ενσωμάτωση νευρωνικών δικτύων και την επεξεργασία εικόνων σε πραγματικό χρόνο για αναγνώριση στόχων, εποπτεία και πλοήγηση, μειώνοντας συγχρόνως την εξάρτηση από το GPS και τα εξωτερικά σήματα ελέγχου.
Η μονάδα SkyNode S δίνει τη δυνατότητα σε ένα drone να παρακολουθεί κινούμενους στόχους σε αποστάσεις έως 1 χλμ., με 90% πιθανότητες να πλήξει τον στόχο του, ακόμη και αν υπάρχει σήμα παρεμβολής.
Η μαζική παραγωγή της Ρωσίας
Η Ρωσία έχει ξεκινήσει έρευνα για στρατιωτικά drones από τη δεκαετία του 2000, αλλά βασίζεται ολοένα και περισσότερο στο ιρανικής σχεδίασης Shahed-136, που κατασκευάζεται στη Ρωσία ως Geran-2, από την έναρξη του πολέμου το 2022.
Το μη επανδρωμένο αεροσκάφος κρούσης Geran έχει πολλά πλεονεκτήματα, όπως η μεγάλη εμβέλειά του, το ωφέλιμο φορτίο περίπου 30 κιλών και η τεχνολογική απλότητα, γεγονός που το καθιστά φθηνό και εύκολο στην κατασκευή, ειδικά από τότε που η Ρωσία άρχισε να τα παράγει εγχώρια αντί να τα εισάγει από το Ιράν.
Στη Ρωσία τα drones Geran κατασκευάζονται σε εργοστάσιο στην Ειδική Οικονομική Ζώνη (ΕΟΖ) της Αλαμπάγκα στο Ταταρστάν, το οποίο παράγει επίσης και άλλα είδη drones, όπως το drone αναγνώρισης Albatross και τα drones-δολώματα Gerbera.
Όπως συμβαίνει με μια σειρά άλλων στατιστικών δεδομένων, η Ρωσία δεν δημοσιεύει στοιχεία για την παραγωγή της αμυντικής βιομηχανίας. Ωστόσο, μια σύμβαση που διέρρευσε από το Prana Network αναφερόταν σε ρωσικά σχέδια για την επίτευξη παραγωγής 6.000 drones τύπου Shahed ετησίως από την εγκατάσταση της Αλαμπάγκα. Άλλες μη επαληθευμένες αναφορές υποστηρίζουν ότι το εργοστάσιο της Αλαμπάγκα παρήγαγε 5.760 drones τους πρώτους εννέα μήνες του 2024 και στόχευε στην αύξηση της παραγωγής σε 10.000 ετησίως από το 2025.
Η επιτυχία της Τουρκίας
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι η Τουρκία παράγει πλέον περίπου το 65% της παγκόσμιας προμήθειας μη επανδρωμένων αεροσκαφών. H Baykar κατασκευάζει ένα εργοστάσιο παραγωγής στην Ουκρανία, το οποίο αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία έως τον Αύγουστο του 2025.
Το Bayraktar TB2, ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος μάχης (UCAV) μεσαίου υψομέτρου και μεγάλης διάρκειας, έχει αναγνωριστεί παγκοσμίως και έχει μετατραπεί σε ένα από τα κορυφαία προϊόντα εξαγωγής αμυντικών προϊόντων της Τουρκίας τα τελευταία χρόνια μετά από επιτυχίες σε μάχες.
Το TB2 έχει αναπτυχθεί σε περισσότερες από 30 χώρες, καθιστώντας το ένα από τα πιο ευρέως εξαγόμενα μαχητικά drones στον κόσμο.
Η Baykar προετοιμάζεται επίσης για τη μαζική παραγωγή δύο φιλόδοξων έργων: του Bayraktar TB3, μιας ναυτικής έκδοσης του TB2 που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε αεροπλανοφόρα και του Kizilelma, ενός πρωτοποριακού μη επανδρωμένου μαχητικού αεροσκάφους με stealth, δηλαδή δύσκολο να εντοπιστεί από ραντάρ, και υπερηχητικές δυνατότητες στον πόλεμο με μη επανδρωμένα αεροσκάφη.
Τι κάνει η Ευρώπη
Η αύξηση των αμυντικών δαπανών από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία ωθεί τους επενδυτές να αναζητούν ευκαιρίες.
Η Ευρώπη διαθέτει πλέον τρεις νεοσύστατες επιχειρήσεις με αποτίμηση Unicorn (άνω του 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων): την Helsing στο Μόναχο, τη γερμανική εταιρεία κατασκευής drones Quantum Systems, και την πορτογαλική Tekever, η οποία επίσης κατασκευάζει drones.
Η χρηματοδότηση επιχειρηματικών κεφαλαίων για την ευρωπαϊκή αμυντική τεχνολογία έφτασε το 1 δισεκατομμύριο δολάρια το 2024, από τα μέτρια 373 εκατομμύρια δολάρια το 2022, και αναμένεται να αυξηθεί ακόμη περισσότερο εντός του 2025.
Το Ηνωμένο Βασίλειο θέλει πιο θανατηφόρο στρατό
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Guardian, το Ηνωμένο Βασίλειο σχεδιάζει μέσα στο 2025, το 80% των δυνάμεων του σε μια χερσαία σύγκρουση να γίνουν αυτόνομες.
Η Βρετανία θα δαπανήσει 2 δισεκατομμύρια λίρες σε μη επανδρωμένα αεροσκάφη και θα επιδιώξει να εισαγάγει όπλα και τακτικές που αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία, στο πλαίσιο μιας στρατηγικής αμυντικής αναθεώρησης που παρουσίασε η κυβέρνηση.
Το σχέδιο θα δώσει προτεραιότητα σε φθηνά σκάφη μονής κατεύθυνσης και πιο ακριβά επαναχρησιμοποιήσιμα συστήματα, καθώς και στη δημιουργία ενός κέντρου μη επανδρωμένων αεροσκαφών για την ανταλλαγή γνώσεων και τον καλύτερο συντονισμό μεταξύ των ενόπλων δυνάμεων.
Ο υπουργός Άμυνας Τζον Χίλι, δήλωσε στους βουλευτές ότι ο στρατός θα γίνει «10 φορές πιο θανατηφόρος» συνδυάζοντας τεχνολογίες όπως τα drones και η τεχνητή νοημοσύνη «με το βαρύ μέταλλο των αρμάτων μάχης και του πυροβολικού».
Η στρατηγική αναθεώρηση ανέφερε ότι τα drones είχαν γίνει «ουσιώδες συστατικό του χερσαίου πολέμου» και ο στρατός έπρεπε να επενδύσει σε ένα μείγμα drones επίθεσης, σκαφών επιτήρησης και τεχνολογίας καταπολέμησης drones.
Η Γερμανία αυξάνει την αμυντική της δύναμη
Για τον Γκούντμπερτ Σερφ, συνιδρυτή της πιο πολύτιμης νεοσύστατης αμυντικής εταιρείας στην Ευρώπη, της γερμανικής Helsing, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία άλλαξε τα πάντα, αναφέρει το Reuters.
Ο Σερφ έπρεπε να αγωνιστεί σκληρά για να προσελκύσει επενδύσεις αφότου ίδρυσε την εταιρεία του πριν από τέσσερα χρόνια, η οποία παράγει στρατιωτικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη επιθέσεων και τεχνητή νοημοσύνη στο πεδίο της μάχης.
Η εταιρεία με έδρα το Μόναχο υπερδιπλασίασε την αποτίμησή της στα 12 δισεκατομμύρια δολάρια σε μια συγκέντρωση χρημάτων τον περασμένο μήνα.
Η κυβέρνηση του καγκελάριου Φρίντριχ Μερτς θεωρεί την τεχνητή νοημοσύνη και την τεχνολογία των νεοσύστατων επιχειρήσεων ως κλειδί για τα αμυντικά της σχέδια και μειώνει τη γραφειοκρατία για να συνδέσει τις νεοσύστατες επιχειρήσεις απευθείας με τα ανώτερα κλιμάκια του στρατού της.
Με την αμερικανική στρατιωτική υποστήριξη να είναι πλέον πιο αβέβαιη, η Γερμανία, ένας από τους μεγαλύτερους υποστηρικτές της Ουκρανίας, πρόκειται να διπλασιάσει τον ετήσιο αμυντικό προϋπολογισμό της σε 162 δισεκατομμύρια ευρώ (188 δισ. δολάρια) μέσα σε τέσσερα χρόνια.
Γερμανικές νεοσύστατες επιχειρήσεις στον τομέα της άμυνας έχουν λάβει 1,4 δισεκατομμύρια δολάρια τα τελευταία πέντε χρόνια από επενδυτές, ακολουθούμενες από το Ηνωμένο Βασίλειο, σύμφωνα με τα στοιχεία.
Μια νεοσύστατη τεχνολογική εταιρεία με την επωνυμία SWARM Biotactics, με έδρα το Κάσελ, αναπτύσσει «σακίδια πλάτης» με τεχνητή νοημοσύνη, τα οποία τοποθετούνται σε πραγματικές κατσαρίδες και τις μετατρέπει ουσιαστικά σε βιολογικά ενσωματωμένους κατασκοπευτικούς πράκτορες. Αυτές οι μικροσκοπικές συσκευές είναι εξοπλισμένες με αισθητήρες, κάμερες και νευρωνικούς διεγέρτες, επιτρέποντας τον τηλεχειρισμό και την αυτόνομη σμηνουργία σε στενά ή δυσπρόσιτα περιβάλλοντα.
Η SWARM Biotactics εξασφάλισε πρόσφατα χρηματοδότηση 13 εκατομμυρίων ευρώ, συμπεριλαμβανομένων 10 εκατομμυρίων ευρώ σε έναν γύρο αρχικής χρηματοδότησης που στοχεύει στη μετάβαση αυτής της βιορομποτικής τεχνολογίας από την εργαστηριακή έρευνα στην εφαρμογή στο πεδίο.
Η κύρια χρήση είναι για στρατιωτική επιτήρηση και αναγνώριση αλλά η εταιρεία βλέπει επίσης εφαρμογές στην ανακούφιση από καταστροφές, όπως ο εντοπισμός επιζώντων σε κατεστραμμένα κτίρια ή η ανίχνευση χημικών κινδύνων σε βιομηχανικές ζώνες.
Αυτά τα έντομα εξοπλισμένα με τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσαν σύντομα να γίνουν μέρος της πυρόσβεσης, του πολεοδομικού σχεδιασμού και των επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης. Με τα έντομα να γίνονται έξυπνα εργαλεία, η Γερμανία ξαναγράφει τους κανόνες των μυστικών επιχειρήσεων. Καθώς η γραμμή μεταξύ βιολογίας και ρομποτικής θολώνει, ο πόλεμος μπορεί να μην είναι ποτέ ξανά ο ίδιος.
Ο γερμανικός στρατός επιδιώκει να εξασφαλίσει 8.300 συστήματα drone έως το τέλος της δεκαετίας, πολύ λιγότερα από ό,τι στοχεύουν ορισμένοι από τους συμμάχους του στο ΝΑΤΟ, καθώς οι δαπάνες για μη επανδρωμένα αμυντικά συστήματα και αυτόνομα όπλα αυξάνονται ραγδαία σε παγκόσμιο επίπεδο.
Το πλεονέκτημα των ΗΠΑ
Στις ΗΠΑ, ο υπουργός Άμυνας, Πιτ Χέγκσεθ, χαρακτήρισε τον Ιούλιο τα drones ως «τη μεγαλύτερη καινοτομία στο πεδίο της μάχης σε μια γενιά» και δήλωσε ότι θα ενισχύσει την εγχώρια παραγωγή.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η χώρα με τις περισσότερες στρατιωτικές δαπάνες στον κόσμο, έχουν ήδη μια καθιερωμένη ομάδα αμυντικών γιγάντων, όπως η Lockheed Martin και η RTX, και ένα πλεονέκτημα σε βασικούς τομείς, όπως η δορυφορική τεχνολογία, τα μαχητικά αεροσκάφη και τα πυρομαχικά ακριβούς καθοδήγησης.
Η Ουάσινγκτον άρχισε να ενισχύει τις νεοσύστατες επιχειρήσεις αμυντικής τεχνολογίας το 2015, συμπεριλαμβανομένων των Shield AI, του κατασκευαστή drones Anduril και της εταιρείας λογισμικού Palantir, αναθέτοντάς τους τμήματα στρατιωτικών συμβάσεων.
Οι ευρωπαϊκές νεοσύστατες επιχειρήσεις μέχρι πρόσφατα παρέμεναν χωρίς ιδιαίτερη κρατική υποστήριξη.
Μια ανάλυση του Aviation Week τον Μάιο έδειξε ότι οι 19 χώρες με τις μεγαλύτερες αμυντικές δαπάνες στην Ευρώπη – συμπεριλαμβανομένων της Τουρκίας και της Ουκρανίας – το 2025 προβλέπεται να δαπανήσουν 180,1 δισεκατομμύρια για στρατιωτικές προμήθειες, σε σύγκριση με 175,6 δισεκατομμύρια για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι συνολικές στρατιωτικές δαπάνες της Ουάσινγκτον θα παραμείνουν υψηλότερες.
Εκπαίδευση νέων για κατασκευή drones
Το Associated Press αναφέρει ότι στη Λιθουανία η κυβέρνηση σχεδιάζει να δαπανήσει 3,3 εκατομμύρια ευρώ (2,9 εκατομμύρια λίρες) για εξειδικευμένο εξοπλισμό, συμπεριλαμβανομένων drone εσωτερικού και εξωτερικού χώρου με προβολή πρώτου προσώπου, συστημάτων ελέγχου και μετάδοσης βίντεο και μιας εφαρμογής κινητών για εκπαίδευση σε μη επανδρωμένα αεροσκάφη (UAV).
Η υπουργός Άμυνας, Dovilė Šakalienė, δήλωσε: «Σχεδιάζουμε 15.500 ενήλικες και 7.000 παιδιά να αποκτήσουν δεξιότητες ελέγχου drone έως το 2028. Τον Σεπτέμβριο θα ανοίξουμε κέντρα ελέγχου drone σε Jonava, Tauragė και Kėdainiai, και θα ανοίξουμε έξι ακόμη κέντρα εκπαίδευσης drone σε άλλες περιοχές της Λιθουανίας έως το 2028».
Η εκπαίδευση θα πραγματοποιηθεί από την ένωση λιθουανών σκοπευτών σε συνεργασία με τον λιθουανικό οργανισμό μη τυπικής εκπαίδευσης, ο οποίος θα εκπαιδεύσει παιδιά σε δημοτικά και γυμνάσια.
Η Λιθουανία έχει αυξήσει την εστίαση της στην τεχνολογία των drones, με τα UAV να χρησιμοποιούνται εκτενώς για την αντιμετώπιση των drone στα σύνορα της μετά από δύο περιστατικά τον Ιούλιο, όταν δύο ύποπτα ρωσικά drones διέσχισαν τα σύνορα από τη Λευκορωσία προς το λιθουανικό έδαφος.
Οι ρωσικές αρχές έχουν συστηματικά εμπλέξει παιδιά στο σχεδιασμό και τις δοκιμές drones για τον πόλεμο της χώρας στην Ουκρανία, μέσω πανεθνικών διαγωνισμών που ξεκινούν με φαινομενικά αθώα βιντεοπαιχνίδια και καταλήγουν με τους πιο ταλαντούχους μαθητές να κυνηγιούνται από αμυντικές εταιρείες, σύμφωνα με το The Kyiv Independent.
Η πορεία ξεκινά με ένα βιντεοπαιχνίδι που ονομάζεται Berloga, το οποίο κυκλοφόρησε το 2022, στο οποίο «έξυπνες αρκούδες» πρέπει να αμυνθούν ενάντια σε σμήνη μελισσών, μερικές φορές χρησιμοποιώντας drones για να τις απωθήσουν. Η επιτυχία στο παιχνίδι, το οποίο παίζεται από εκατοντάδες χιλιάδες νέους Ρώσους, μπορεί να οδηγήσει σε επιπλέον μονάδες στις εξετάσεις στο τέλος του λυκείου.
Οι πιο επιτυχημένοι παίκτες προχωρούν σε πιο προηγμένους διαγωνισμούς, όπως ένας που ονομάζεται Big Challenges, ο οποίος αναζητά πολλά υποσχόμενους μαθητές που θα τους κυνηγήσουν ρωσικές εταιρείες, πολλές από τις οποίες υπόκεινται σε διεθνείς κυρώσεις για τον ρόλο τους στη ρωσική αμυντική βιομηχανία.
Ο κλάδος της πολεμικής τεχνολογίας βρίσκεται πλέον στην κορυφή του venture capital, με 155 δις. δολάρια επενδυμένα παγκοσμίως (2021–2024). Η τεχνολογία και τα drones δεν είναι πια μόνο εργαλεία, είναι το μέλλον της ασφάλειας και της στρατηγικής ισχύος. Για να κατανοήσουμε καλύτερα την επίδραση τους στο πόλεμο, ας δούμε τι είπε στα «ΝΕΑ», ο Αντιστράτηγος Ιπποκράτης Δασκαλάκης σε πρόσφατη συνέντευξη.
Πώς έχει αλλάξει ο πόλεμος την τελευταία δεκαετία με την είσοδο νέων τεχνολογιών;
Πάντα ο πόλεμος μεταβάλλεται βάσει της τεχνολογίας, δηλαδή η τεχνολογία επηρεάζει σημαντικά τον τρόπο που διεξάγεται ένας πόλεμος. Γίνεται άμεσα με μία καινούργια ανακάλυψη, ένα καινούργιο οπλικό σύστημα, και έμμεσα, γιατί πολλές φορές δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η τεχνολογία φέρνει και κάποιες κοινωνικές αλλαγές. Άρα και με αυτούς τους δύο τρόπους η τεχνολογία διεξάγει τον πόλεμο, αλλάζει γνώμη και επηρεάζει τον τρόπο διεξαγωγής του πολέμου. Τώρα, τα τελευταία χρόνια, σίγουρα τον έχει αλλάξει, και το κυρίαρχο γεγονός πλέον είναι ότι, επειδή η τεχνολογία μεταβάλλεται πολύ γρήγορα, αντίστοιχα μεταβάλλεται και ο τρόπος διεξαγωγής του πολέμου. Και το μεγαλύτερο πρόβλημα πλέον για τους στρατιωτικούς είναι να προλάβουν να ενσωματώνουν όλες αυτές τις αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο μάχονται, σε αυτό που λέμε στο στρατιωτικό δόγμα. Οι πόλεμοι των τελευταίων 5-6 ετών έχουν κοινά σημεία με τους πολέμους του 20ού αιώνα, αλλά έχουν και τρομερές διαφορές. Και αυτές οι τρομερές διαφορές οφείλονται ακριβώς στην τεχνολογία.
Πώς κρίνεται την εμφάνιση και χρήση των drones στο πόλεμο;
Όλα τα drones, τα οποία, με την έννοια drones, εννοούμε οποιοδήποτε αυτόνομο, μη επανδρωμένο οπλικό σύστημα, επηρεάζουν κατά πολύ, διότι το βασικό τους στρατιωτικό χαρακτηριστικό είναι ότι δίνουν βάθος στο πεδίο της μάχης. Μπορούμε να προσβάλλουμε εύκολα στόχους που είναι σχετικά μακριά από τη γραμμή επαφής και, μάλιστα, μπορούμε να τους προσβάλλουμε και φθηνά. Και όχι μόνο να τους προσβάλλουμε, οτιδήποτε γίνεται στο έδαφος, πλέον, είμαστε σίγουροι ότι ο αντίπαλος το βλέπει, και δεν έχουμε την εξάρτηση από την πανάκριβη αεροπορία. Ο κάθε τοπικός διοικητής, και ο διοικητής ακόμη ενός λόχου, διμοιρίας, ομάδας, μπορεί να πετάξει το δικό του drone, να δει τι κρύβεται πίσω από τον λόφο και να προσβάλει την περιοχή που είναι πίσω από τον λόφο. Άρα, αυτή η ικανότητα του να δίνουμε βάθος στο πεδίο της μάχης έχει κατέβει στα χέρια των μικρών ηγητόρων, στους μικρούς σχηματισμούς.
Η αυτονομία των drones μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια ανθρώπινου ελέγχου;
Βέβαια, και τα drones προγραμματίζονται από εμάς. Τι πρόγραμμα θα βάλουμε εμείς; Εξαρτάται πόσο υπάκουο, αυτόνομο, πόσες πρωτοβουλίες θα παίρνει το drone. Άρα, είναι στα χέρια του ανθρώπου, αλλά πέφτουμε σε μία κούρσα, όχι ακριβώς εξοπλισμών, αλλά κούρσα αλγορίθμων, και ο καθένας προσπαθεί να βρει τον καλύτερο αλγόριθμο για να κάνει το δικό του σύστημα πιο αποτελεσματικό (εντός παρενθέσεως, πιο φονικό). Άρα, να θεωρήσουμε σίγουρο ότι, όσο περνά ο καιρός, θα δίνεται μία μεγαλύτερη ευκολία προσβολής των drones για να κερδίσουν – ακριβώς για να κερδίσουμε αυτόν τον χρόνο- και να γίνουν πιο αποτελεσματικά. Άρα, σιγά σιγά, πολλές αποφάσεις θα λαμβάνονται μόνο από τα drones. Τώρα πάμε στο επόμενο ερώτημα: αυτές οι αποφάσεις είναι καλύτερες από τις ανθρώπινες; Να μην ξεχνάμε ότι στον πόλεμο, το 12% των απωλειών είναι από τα λεγόμενα φίλια πυρά, όταν ο στρατός κάνει λάθος και χτυπάει τους δικούς του. Αυτό θα συνεχιστεί και με τα drones, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό θα το δούμε στο μέλλον.
Πόσο ευάλωτα είναι τα στρατιωτικά drones σε κυβερνοεπιθέσεις;
Οποιοδήποτε σύστημα έχει μέσα ηλεκτρονικά κυκλώματα μπορεί να επηρεαστεί από τον κυβερνοπόλεμο. Αυτή τη στιγμή, τα περισσότερα drones είναι ένα κλειστό κύκλωμα, το οποίο παίρνει κάποιες οδηγίες από το έδαφος, μπορεί να παίρνει οδηγίες ακόμα και από δορυφόρους, και όλα αυτά μπορούν να παραβλεφθούν. Άλλο όμως είναι η παρεμβολή και η κλασική παρεμβολή στις επικοινωνίες τους, και άλλο είναι με κάποιο καινούργιο όπλο που θα βασίζεται σε ακτίνες ενεργές, σε οτιδήποτε θα μπορεί, μέσα από το κύκλωμά του, να καταστρέφεται, να παύει να λειτουργεί, που πλέον αυτό υπάγεται στη μορφή του κυβερνοπολέμου. Σίγουρα έχουμε πολλά να δούμε με τα μάτια μας σε αυτόν τον τομέα, γιατί είναι πολύ υποσχόμενος και δίνει μία φθηνή λύση για να αντιμετωπιστούν όλες αυτές οι αυτόνομες συσκευές.
Υπάρχει επαρκές διεθνές νομικό πλαίσιο για τη χρήση των drones στο πόλεμο;
Όχι, ξεκάθαρα όχι. Υπάρχουν πάρα πολλές ασάφειες. Ξέρετε, το δίκαιο του πολέμου ακολουθεί τον πόλεμο. Δηλαδή, γίνεται πόλεμος και αμέσως μετά μαζευόμαστε και βγάζουμε κάποια συμπεράσματα. Ακόμη, τα drones δεν έχουν τόσο μεγάλη χρήση σε τέτοιες συγκρούσεις, οπότε δεν έχει υπάρξει ακόμη μία κωδικοποίηση όλων αυτών των πιθανών κανονισμών που θα χρειαστούν. Υπάρχει μία αναφορά σε παλαιότερες συμβάσεις, την οποία προσπαθούμε με νομικούς ειδικούς όρους να προεκτείνουμε. Δεν υπάρχει κάτι ξεκάθαρο και χειροπιαστό ακόμη.
Πιστεύετε ότι η αυξημένη χρήση ρομπότ μπορεί να μειώσει ή να αυξήσει τον κίνδυνο πολέμου;
Εδώ και πάρα πολλές δεκαετίες, κάποιοι υπολογιστές, πολύ πιο κατώτερων επιδόσεων από τους σημερινούς, αποφάσιζαν για θέματα που είχαν να κάνουν με τα πυρηνικά. Βέβαια, πάντα ο άνθρωπος φαίνεται ότι είχε το τελικό «προχώρα» ή «δεν προχωράμε» στον πυρηνικό πόλεμο. Όσο όμως προχωράει η τεχνολογία, αναγκαστικά θα εμπιστευόμαστε περισσότερο όλα αυτά τα συστήματα, και ελπίζω να μπαίνουν ασφαλιστικές δικλείδες. Από την άλλη μεριά, τουλάχιστον, τα μεγάλα κράτη έχουν δείξει μια σχετική υπευθυνότητα και φαντάζομαι ότι θα περιορίσουν, μέχρι ενός βαθμού, τον βαθμό ελευθερίας που έχουν αυτά τα συστήματα, γιατί δεν είναι προς όφελος κανενός. Απλώς, τι μπορεί να συμβεί; Έχει αποδειχθεί ότι ο πόλεμος οφείλεται όχι τόσο σε λάθη όσο στην εμπιστοσύνη που έχουμε εμείς οι άνθρωποι, ότι ο πόλεμος θα είναι νικηφόρος για εμάς και θα λύσει τα προβλήματά μας.
Μπορούν τα ρομπότ να πολεμήσουν καλύτερα, φθηνότερα και με λιγότερες απώλειες;
Λιγότερες απώλειες για τους ανθρώπους; Ναι, μάλλον δεν θα χάνουμε ανθρώπους αν χάνουμε ρομπότ με αυτή την έννοια. Μπορεί όμως να είναι εξίσου θανατηφόρα με τους ανθρώπους και φαίνεται ότι σίγουρα θα είναι πιο αποτελεσματικά και πιο φθηνά. Δεν θα κάνουν λάθος σκόπευση, δεν θα πεινάνε, δεν θα κουράζονται. Βέβαια, και αυτά έχουν τα προβλήματα ενέργειας και θα θέλουν τη φόρτισή τους. Αλλά έχει αποδειχθεί, αν σκεφτούμε τα ιπτάμενα μέσα, ότι οι επιδόσεις ενός πιλότου σταματάνε στα 9 με 10G. Δεν μπορεί να αντέξει τέτοιες επιταχύνσεις. Ένα ρομπότ δεν έχει πρόβλημα να πάει και στα 100, άρα σε πολλά σημεία υπερτερούν του ανθρώπου. Καλώς ή κακώς.
Επιμέλεια: Άννα Δουβλέκα
