Το αμερικανικό όνειρο σε κρίση

Μία νέα έκθεση του Ινστιτούτου Ludwig για την Οικονομική Ευημερία (LISEP) αποκαλύπτει μια ανησυχητική πραγματικότητα για τη μεσαία και χαμηλή εισοδηματική τάξη στις Ηνωμένες Πολιτείες: το χάσμα μεταξύ όσων κερδίζουν οι περισσότεροι Αμερικανοί και όσων χρειάζονται για να διασφαλίσουν ένα βασικό επίπεδο διαβίωσης συνεχώς διευρύνεται, με σοβαρές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις. Η μελέτη δεν περιορίζεται στις καθημερινές ανάγκες, όπως η στέγη και η διατροφή, αλλά επεκτείνεται σε κρίσιμες σύγχρονες απαιτήσεις, όπως η πρόσβαση στην τεχνολογία για εργασία, η φροντίδα υγείας, η εκπαίδευση και η παιδική μέριμνα. Το λεγόμενο «καλάθι της αμερικανικής αξιοπρέπειας», όπως το ονομάζει το Ινστιτούτο, περιλαμβάνει ακόμα επαγγελματική ένδυση και βασικές δραστηριότητες αναψυχής. Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης, το 60% των αμερικανικών νοικοκυριών αδυνατεί να καλύψει το κόστος για ένα «ελάχιστο επίπεδο ποιότητας ζωής». Το 2023, τα νοικοκυριά αυτά είχαν μέσο ετήσιο εισόδημα 38.000 δολάρια, όταν το απαιτούμενο ποσό για την κάλυψη των βασικών αναγκών ανέρχεται στις 67.000 δολάρια.

Ο πρόεδρος του LISEP, Τζιν Λούντβιχ, τόνισε πως «ο μέσος Αμερικανός εργάζεται σκληρότερα από ποτέ, ενισχύοντας την οικονομική ανάπτυξη, αλλά δεν απολαμβάνει τα αντίστοιχα οφέλη. Οι αριθμοί του ΑΕΠ και της ανεργίας δίνουν μια απατηλή εικόνα ευημερίας που δεν αντανακλά την καθημερινή πραγματικότητα των πολιτών». Η οικονομική απόσταση γίνεται ακόμα πιο δραματική όταν εξεταστούν τα στοιχεία της τελευταίας εικοσαετίας: από το 2001 έως το 2023, το κόστος για να εξασφαλιστεί μια βασική οικονομική ασφάλεια στις ΗΠΑ διπλασιάστηκε, με την εκπαίδευση να καταγράφει αύξηση 122%, ενώ παράλληλα οι πραγματικοί μισθοί για το 60% των εργαζομένων μειώθηκαν κατά 4%.

Οι αυξήσεις στα εισοδήματα αυτών των νοικοκυριών κινήθηκαν σε επίπεδα κάτω του 0,4% ετησίως – λιγότερα από τα μισά σε σύγκριση με το ανώτερο 40% των εισοδημάτων. Το LISEP προειδοποιεί ότι το χάσμα αυτό αναμένεται να συνεχίσει να διευρύνεται, καθώς το κόστος των βασικών αγαθών και υπηρεσιών αυξάνεται ταχύτερα από τους μισθούς. «Η μεσαία τάξη συρρικνώνεται, αλλά δεν το έχουμε αναγνωρίσει πλήρως. Είναι μια κοινωνική βόμβα που μπορεί να οδηγήσει σε έντονες αναταραχές» σημείωσε ο Λούντβιχ. Το μήνυμα της έκθεσης είναι σαφές: η εικόνα οικονομικής ευημερίας που προβάλλεται δεν αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα εκατομμυρίων Αμερικανών. Το περίφημο «Αμερικανικό Ονειρο», η ιδέα ότι με σκληρή δουλειά μπορεί κανείς να προοδεύσει, φαίνεται να απομακρύνεται όλο και περισσότερο από την καθημερινότητα των πολιτών.

Το διευρυνόμενο οικονομικό χάσμα στις ΗΠΑ οφείλεται σε συνδυασμό παραγόντων. Οι πραγματικοί μισθοί για τη μεσαία και χαμηλή τάξη έχουν παραμείνει στάσιμοι ή μειώθηκαν, ενώ το κόστος ζωής – κυρίως για στέγαση, υγεία, εκπαίδευση και παιδική μέριμνα – έχει αυξηθεί δραματικά.