Ο φάκελος με την υπόθεση που έφτασε πάνω στο γραφείο της δρος Οντίλ Λορέιλ δεν έμοιαζε μ’ εκείνους που είχε συνηθίσει να λαμβάνει από τότε που εντάχθηκε στο δυναμικό του FBI. Την προηγούμενη 20ετία –όσο διάστημα εντρυφούσε μέσω των σπουδών της στο αρχαίο γενετικό υλικό –είχε κληθεί να εντοπίσει την ταυτότητα μη ταυτισμένων θυμάτων του πολέμου στην Κορέα, ενός δίχρονου παιδιού που είχε πνιγεί στο ναυάγιο του «Τιτανικού» και δύο γόνων του αυτοκρατορικού οίκου των Ρομανόφ που δολοφονήθηκαν κατά τη διάρκεια της Οκτωβριανής Επανάστασης. Ποτέ έως τώρα όμως δεν είχε βρεθεί αντιμέτωπη με μια αιγυπτιακή μούμια ηλικίας 4.000 ετών, η οποία είχε ανακαλυφθεί το 1915 από ομάδα αμερικανών αρχαιολόγων στη νεκρόπολη Ντιρ αλ Μπέρσα, μια περιοχή περίπου 290 χλμ. νότια του Καΐρου. Ο φάκελος πάντως που είχε φτάσει στο γραφείο τής ζητούσε να διενεργήσει έρευνα ώστε να εξακριβωθεί η ταυτότητα της μούμιας.

Γιατί μια μούμια ενδιέφερε το FBI; Ο νεκρός ήταν κι εκείνος θύμα. Αν και οι απόγονοί του φρόντισαν να τον θάψουν με όλες τις τιμές μαζί με τη σύζυγό του –όπως θα ταίριαζε άλλωστε σε έναν αρχαίο αξιωματούχο -, αρχαιοκάπηλοι στη συνέχεια λεηλάτησαν τον τάφο από τα πολύτιμα κτερίσματά του και στην προσπάθειά τους να εξαφανίσουν τα ίχνη τους έβαλαν φωτιά, αφήνοντας, πεταμένη σε μια γωνιά, μια ακέφαλη μούμια, το κεφάλι της οποίας «ξεχάστηκε» μέσα στο αριστουργηματικά κατασκευασμένο κέδρινο φέρετρό της. Κι ενώ οι αρχαιολόγοι κατάφεραν να μάθουν από τις επιγραφές ότι ο νεκρός αξιωματούχος ονομαζόταν Τζουχούτουνοκτ και έζησε περίπου το 2000 π.Χ., κατά τη διάρκεια του Μέσου Βασιλείου, έχοντας υπό τον έλεγχό του μια περιφέρεια της Ανω Αιγύπτου, κανείς δεν μπορούσε να βεβαιώσει αν το κεφάλι ανήκε σ’ αυτόν ή στη σύζυγό του.

ΔΗΜΟΦΙΛΕΣ ΕΚΘΕΜΑ. Η υπόθεση μπορεί να μην αποκτούσε τόσο ενδιαφέρον αν το κεφάλι της μούμιας δεν μεταφερόταν στο Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστώνης –σε αντίθεση με το σώμα που παρέμεινε στην Αίγυπτο –κι αν δεν αναδεικνυόταν σε ένα από τα πιο δημοφιλή εκθέματα: τα ζωγραφισμένα φρύδια του, η σκοτεινή έκφραση και τα κυματιστά καστανά μαλλιά του ανάμεσα στους τσαλακωμένους επιδέσμους έφερναν τους επισκέπτες αντιμέτωπους με ένα μυστήριο. Μοναδική λύση για τους ανθρώπους του μουσείου που δέχονταν τις ερωτήσεις του κοινού σχετικά με το αν η κεφαλή ανήκε στον «κύριο» ή στην «κυρία» Τζουχούτουνοκτ ήταν η εξέταση DNA, η οποία επιχειρήθηκε το 2009 χωρίς επιτυχή αποτελέσματα. Ολες οι προσπάθειες είχαν επικεντρωθεί σε έναν γομφίο (τραπεζίτη) καθώς, σύμφωνα με τους ειδικούς, το εσωτερικό των δοντιών λειτουργεί σαν γενετική χρονοκάψουλα και μπορεί να αποκαλύψει το ιατρικό ιστορικό ανθρώπων που έχουν πεθάνει χρόνια πριν. Η αφαίρεση του γομφίου έγινε με χειρουργικό τρόπο στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης, ωστόσο κανείς όλο αυτό το διάστημα δεν είχε καταφέρει να πάρει δείγμα DNA, μέχρι που έφτασε στα εργαστήρια του FBI. Δύο λόγοι έκαναν την πρόκληση μεγάλη για τη δρα Λορέιλ. Πρώτον, ότι η συλλογή δεδομένων από μια αιγυπτιακή μούμια είναι το Αγιο Δισκοπότηρο για όσους ασχολούνται με το αρχαίο DNA. Και δεύτερον, ότι η ερευνήτρια είχε κληθεί να λύσει την υπόθεση με το αρχαιότερο εύρημα που είχε αναλάβει ποτέ πράκτορας του Ομοσπονδιακού Γραφείου Ερευνών.

Στα εργαστήρια του FBI η δρ Λορέιλ τρύπησε κι έφτασε στο εσωτερικό του δοντιού, απ’ όπου συνέλεξε μια ελάχιστη ποσότητα σκόνης, επιχειρώντας να διαπιστώσει αν το δείγμα της είχε μολυνθεί από σύγχρονο γενετικό υλικό, εξετάζοντας πόσο φθαρμένο ήταν. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι έφερε σημάδια έντονης φθοράς, γεγονός που πιστοποιούσε ότι επρόκειτο για το DNA της μούμιας. Στη συνέχεια πέρασε τα δεδομένα στον υπολογιστή, όπου μέσω ειδικού προγράμματος ανέλυσε την αναλογία των χρωμοσωμάτων. Και το αποτέλεσμα έδειξε ότι η μούμια ανήκε στον κυβερνήτη Τζουχούτουνοκτ!

ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΑΠΟ ΕΥΡΑΣΙΑ. Κι ενώ έναν αιώνα μετά την ανακάλυψή του εντοπίστηκε σε ποιον ανήκε το έκθεμα, η έρευνα στο DNA της μούμιας έκρυβε και ένα δεύτερο μυστικό. Αν και για αιώνες αρχαιολόγοι και ιστορικοί διαφωνούσαν σχετικά με την καταγωγή των αρχαίων Αιγυπτίων και το κατά πόσο συνδέονται με τους σύγχρονους κατοίκους της Βόρειας Αφρικής, προς έκπληξη όλων το μιτοχονδριακό DNA της μούμιας έδειξε ότι οι καταβολές του νεκρού από την πλευρά της μητέρας του ήταν ευρασιακές. Μην μπορώντας και οι ίδιοι οι ερευνητές του FBI να πιστέψουν το εύρημά τους, αποφάσισαν προς επιβεβαίωση των αποτελεσμάτων τους να στείλουν δείγμα και στα εργαστήρια του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ. Κι ενώ πέρυσι οι αμερικανοί επιστήμονες βρίσκονταν στο στάδιο της επιβεβαίωσης, το Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ για την Επιστήμη της Ανθρώπινης Ιστορίας στη Γερμανία ανακοίνωνε ότι προχώρησε στην πρώτη εξαγωγή αρχαίου DNA από αιγυπτιακή μούμια υποστηρίζοντας ότι τα δείγματα γενετικού υλικού από τους αρχαίους Αιγυπτίους έχουν περισσότερα κοινά με τους κατοίκους της σημερινής Μέσης Ανατολής και Ευρώπης απ’ ό,τι με τους σύγχρονους κατοίκους της Αιγύπτου. Οι τελευταίοι φαίνεται ότι έχουν ισχυρότερη καταγωγή από την Υποσαχάρια Αφρική. «Συνέβη σχεδόν ταυτόχρονα! Δεν ήμασταν οι πρώτοι, αλλά είμαστε χαρούμενοι που είχαμε κι εμείς καταλήξει στα ίδια αποτελέσματα», λέει στους «New York Times» η δρ Λορέιλ.

Οι αιγυπτιολόγοι τώρα ετοιμάζονται να φτιάξουν καινούργια ενημερωτική πινακίδα στην προθήκη της κεφαλής της μούμιας που να εξηγεί ότι ανήκει στον κυβερνήτη Τζουχούτουνοκτ. Το FBI με τη σειρά του έχει κάθε λόγο να είναι ευχαριστημένο καθώς η απαιτητική προσπάθεια εξαγωγής και μελέτης του γενετικού υλικού της μούμιας εκτιμάται ότι θα του παράσχει την απαραίτητη τεχνογνωσία ώστε να μπορεί μελλοντικά να εξεταστούν δείγματα εκφυλισμένα, όπως εκείνα με φθορές από φωτιά.

Τελευταία Νέα