Τη δυνατότητα να ακυρώσουν τα τεκμήρια της Εφορίας έχουν χιλιάδες φορολογούμενοι που κινδυνεύουν να φορολογηθούν για μεγαλύτερα εισοδήματα από αυτά που πραγματικά έχουν αποκτήσει.

Η πιο διαδεδομένη μέθοδος είναι η «ανάλωση κεφαλαίου». Με τη μέθοδο αυτή, κάθε φορολογούμενος μπορεί να καλύψει την όποια πρόσθετη διαφορά φορολογητέου εισοδήματος έχει προκύψει λόγω της εφαρμογής των τεκμηρίων επικαλούμενος εισοδήματα και έσοδα δηλωθέντα ακόμη και πριν από 10, 20 ή και 30 χρόνια.

Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να ανατρέξει στις φορολογικές δηλώσεις προηγούμενων συνεχόμενων ετών (όσων ετών θέλει) και να πράξει τα εξής:

1. Να αθροίσει τα ποσά των πάσης φύσεως εισοδημάτων (από μισθούς, συντάξεις, επιδόματα, ενοίκια, επιχειρήσεις, τόκους καταθέσεων, μερίσματα, υπεραξίες από πώληση μετοχών κ.λπ.) και τα ποσά των εσόδων από πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων κι από τυχόν άλλες πηγές (εισπραχθέντα ποσά εφάπαξ παροχών ασφαλιστικών ταμείων, κέρδη από λαχεία, ληφθείσες δωρεές κ.λπ.), τα οποία έχει αναγράψει στις δηλώσεις των παρελθόντων ετών.

2. Από το άθροισμα εισοδημάτων και εσόδων προηγούμενων ετών που θα προκύψει να αφαιρέσει τα ποσά που ελήφθησαν υπόψη στις ίδιες φορολογικές δηλώσεις ως τεκμήρια διαβίωσης (για κατοικίες, Ι.Χ. αυτοκίνητα, πισίνες, σκάφη, υπηρετικό προσωπικό κ.λπ.), καθώς και τα ποσά που δήλωσε στις ίδιες δηλώσεις ότι δαπάνησε για να αποκτήσει περιουσιακά στοιχεία (ακίνητα, Ι.Χ. αυτοκίνητα, σκάφη, κινητά αντικείμενα μεγάλης αξίας κ.λπ.).

Το καθαρό ποσό που θα προκύψει από τις παραπάνω μαθηματικές πράξεις είναι το κεφάλαιο των προηγούμενων ετών που μπορεί ο φορολογούμενος να σχηματίσει και να εμφανίσει στην εφορία ως προϊόν αποταμίευσης.

Από κει και πέρα, σε κάθε περίπτωση, από το κεφάλαιο που θα σχηματιστεί με τον τρόπο αυτός μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα μέρος για να καλύψει την πρόσθετη διαφορά εισοδήματος που του προσδιορίζουν τα τεκμήρια στη φετινή του δήλωση.

Οι φορολογούμενοι που θα χρησιμοποιήσουν φέτος τη συγκεκριμένη μέθοδο για να καλύψουν τεκμήρια θα πρέπει να γνωρίζουν τα εξής:

1. Δεν προβλέπεται χρονικός περιορισμός για την κάλυψη των τεκμηρίων με ανάλωση κεφαλαίου. Συνεπώς, για την κάλυψη τεκμηρίων μπορεί ο φορολογούμενος να επικαλεστεί ανάλωσης κεφαλαίου πηγαίνοντας πίσω όσα χρόνια θέλει, 5, 10 ή 20, εφόσον βέβαια είναι δυνατό να διασταυρωθούν οι σχετικοί ισχυρισμοί του φορολογουμένου με τα στοιχεία που τηρούνται στην Εφορία.

2. Για τον σχηματισμό του κεφαλαίου θα πρέπει να συντάξει μια «κατάσταση ανάλωσης κεφαλαίου». Θα έχει τη μορφή πίνακα με τρεις τουλάχιστον στήλες και με αριθμό σειρών ίσο με τον αριθμό των παρελθόντων ετών στα οποία ανατρέχει. Στην αριστερή στήλη κάθε σειράς πρέπει να αναγράψει τα εισοδήματα και τα έσοδα που δήλωσε στη φορολογική δήλωση του κάθε έτους, στη μεσαία στήλη τα ποσά των τεκμηρίων του ιδίου έτους τα οποία αφαιρούνται και στη δεξιά στήλη το υπόλοιπο εναπομείναν κεφάλαιο που μπορεί να επικαλεστεί φορολογούμενος για το ίδιο έτος. Στην τελευταία σειρά του πίνακα θα πρέπει να αναγράφονται, ως αθροίσματα, τα συνολικά ποσά εισοδημάτων και εσόδων όλων των παρελθόντων ετών που επικαλείται ο φορολογούμενος, τα συνολικά ποσά τεκμηρίων που εκπίπτουν από τα εισοδήματα και έσοδα και το συνολικό εναπομείναν «κεφάλαιο προς ανάλωση» από όλα τα παρελθόντα έτη.

Τα ποσά που θα αναγραφούν στον πίνακα αυτό θα πρέπει να αποδεικνύονται από τα δεδομένα των φορολογικών δηλώσεων των παρελθόντων ετών που θα επικαλεστεί ο φορολογούμενος.

Οι κωδικοί της δήλωσης

Ο φορολογούμενος πρέπει να δηλώσει το αναλωθέν μέρος του κεφαλαίου στον πίνακα 6 της φορολογικής δήλωσης, είτε στον κωδικό 787 (που αφορά στον ίδιο) είτε στον κωδικό 788 (που αφορά στη σύζυγο). Με τον τρόπο αυτό θα υπερκαλύψει την πρόσθετη διαφορά τεκμαρτού εισοδήματος που προκύπτει με βάση τα τεκμήρια. Ετσι ως φορολογητέο εισόδημα δεν θα ληφθεί υπόψη από την Εφορία το τεκμαρτό αλλά το χαμηλότερο πραγματικό εισόδημα που έχει δηλώσει.

Προσοχή! Το ποσό που θα αναγραφεί σε έναν από τους κωδικούς αυτούς θα πρέπει να είναι μεγαλύτερο από την πρόσθετη διαφορά εισοδήματος λόγω τεκμηρίων, ώστε να καλυφθεί πλήρως η διαφορά εισοδήματος που προέκυψε από τα τεκμήρια.

Παράδειγμα

Αγαμος φορολογούμενος απέκτησε το 2017 εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες 7.000 ευρώ. Κατοικεί σε ιδιόκτητο διαμέρισμα 80 τ.μ., για το οποίο ισχύει τεκμήριο διαβίωσης 3.200 ευρώ. Επίσης διαθέτει αυτοκίνητο 1.500 κ.ε. 4ετίας, το οποίο έχει τεκμήριο 5.800 ευρώ. Το ελάχιστο τεκμήριο διαβίωσης είναι 3.000 ευρώ.

Ο φορολογούμενος αυτός κινδυνεύει φέτος να φορολογηθεί για το τεκμαρτό εισόδημα ύψους 12.000 ευρώ (3.200+5.800+3.000 = 12.000).

Για να αποφύγει τον έξτρα φόρο πρέπει να δικαιολογήσει τη διαφορά των 5.000 ευρώ.

Εστω ότι το 2016 δήλωσε εισόδημα από μισθούς 22.000 ευρώ. Μπορεί την διαφορά των 5.000 ευρώ να την καλύψει επικαλούμενος ανάλωση κεφαλαίου που σχηματίστηκε το 2016 και το οποίο ανέρχεται σε: 22.000 – 12.000 (τεκμήριο διαβίωσης 2016: για το διαμέρισμα 3.200 ευρώ συν τεκμήριο αυτοκινήτου 5.800 συν ελάχιστο τεκμήριο 3.000) = 10.000 ευρώ.

Από το κεφάλαιο των 10.000 μπορεί να χρησιμοποιήσει τα 5.000 ως αναλωθέν κεφάλαιο και με αυτό να καλύψει τη διαφορά των 5.000 ευρώ.