Είναι κάτι για το οποίο αναρωτιούνται όλοι όσοι ενδιαφέρονται για την ιταλική πολιτική: Πώς είναι δυνατόν να μιλάμε ακόμα για τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι; Στην πραγματικότητα, αναλαμβάνει να εξηγήσει τα ανεξήγητα η Σοφία Βεντούρα, καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια, ο Μπερλουσκόνι ποτέ δεν απομακρύνθηκε πολύ από το προσκήνιο, κι ας υποχρεώθηκε σε δεύτερο ρόλο μετά την παραίτηση της κυβέρνησής του το 2011.

Η αδυναμία του ιταλικού πολιτικού συστήματος, και ιδιαίτερα του Δημοκρατικού Κόμματος, παράλληλα με την άνοδο του αντισυστημικού Κινήματος Πέντε Αστέρων, του επέτρεψαν να παραμείνει εντός παιχνιδιού. Μεταξύ 2011 και 2013 στήριξε, μαζί με το PD, τις κυβερνήσεις Μόντι και Λέτα. Τον Ιανουάριο του 2014, συμφώνησε με τον Ρέντσι για τη μεταρρύθμιση του Συντάγματος. Δίκες και καταδίκες τού στέρησαν το 2013 την έδρα του στη Γερουσία καθώς και το δικαίωμα του εκλέγεσθαι έως το 2019.

Οπως σημειώνει ωστόσο η Βεντούρα στη «Monde», ο Μπερλουσκόνι συνέχισε να εκπροσωπεί τη μετριοπαθή πτέρυγα της Δεξιάς. Κανένα πρόσωπο δεν ήρθε έξωθεν να του αμφισβητήσει αυτή τη θέση και ο ίδιος φρόντισε να μην εμφανιστεί αντίζηλος εντός του Φόρτσα Ιτάλια.

Η βάση του κόμματος ωστόσο συρρικνώθηκε και από το 2013 ο Μπερλουσκόνι δέχεται ανταγωνισμό από τον νέο ηγέτη της Λέγκας: εκμεταλλευόμενος τους φόβους της ιταλικής κοινής γνώμης απέναντι στη μετανάστευση αλλά και τις οικονομικές δυσκολίες που αποδίδονται κυρίως στο ευρώ και στις Βρυξέλλες, ο Ματέο Σαλβίνι πήρε ένα κόμμα του 4% και το έφτασε εδώ που το έφτασε.

Μπορεί ο Μπερλουσκόνι να επιβεβαίωσε έτσι τα διαπραγματευτικά του ταλέντα, αλλά η συμμαχία που δημιούργησε κλίνει αισθητά προς τα (ακρο)δεξιά. Και ο ίδιος άλλωστε υπερασπίζεται πλέον πιο ακραίες θέσεις, υποσχόμενος να απελάσει τους 600.000 παράτυπους μετανάστες ή λέγοντας, στην τηλεόραση, πως οι περισσότεροι μετανάστες είναι επικίνδυνοι διότι «απεχθάνονται τους χριστιανούς, τους Εβραίους και το ιταλικό κράτος».

Ο σημερινός Μπερλουσκόνι διαφέρει ριζικά από εκείνον των πρώτων χρόνων στην πολιτική, αλλά και από τον νικητή του 2001 και του 2008. Είναι ένας 81χρονος κύριος που δεν μπορεί να εκλεγεί ούτε να αναλάβει κυβερνητικό αξίωμα και ταλαντεύεται ανάμεσα στη μετριοπάθεια, τις θέσεις μιας λεπενικής Δεξιάς και υποσχέσεις χωρίς αντίκρισμα. Ο σημερινός Μπερλουσκόνι και η πολιτική επιβίωσή του είναι, με άλλα λόγια, η θλιβερή απόδειξη της αβυσσαλέας ιταλικής κρίσης.