Γιατί οι αμερικανοί μαθητές κάνουν μάθημα πορνογραφίας;

Ο Ντρου ήταν οχτώ χρόνων όταν κάνοντας ζάπινγκ στην τηλεόραση έπεσε πάνω σ’ ένα επεισόδιο του «Girls Gone Wild». Μερικά χρόνια αργότερα είδε στη μεταμεσονύχτια ζώνη του δικτύου ΗΒΟ ελαφρύ πορνογραφικό πρόγραμμα. Στο γυμνάσιο πια, μπήκε από το κινητό του σε ροζ σελίδες για να πάρει ιδέες πώς θα έκανε σεξ με την κοπέλα του. Την ίδια τακτική ακολουθούν χιλιάδες έφηβοι στις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο, χρησιμοποιώντας τα βίντεο που κατακλύζουν το Διαδίκτυο ως «μέσο σεξουαλικής επιμόρφωσης», όπως αναδεικνύει το περιοδικό των «The New York Times» στο τελευταίο τεύχος του φιλοξενώντας ένα εκτενές ρεπορτάζ της Μάγκι Τζόουνς. Η δημοσιογράφος καταγράφει τις τάσεις στη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση των νεαρών Αμερικανών εστιάζοντας στην επιρροή της ηλεκτρονικής πορνογραφίας, αλλά τα συμπεράσματά της προφανώς αφορούν ευρύτερο κοινό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα για τη σημασία του φαινομένου είναι τα πρώτα σχετικά μαθήματα που οργανώνονται σε γυμνάσια και λύκεια της Βοστώνης και χρηματοδοτούνται από τον Οργανισμό Υγείας της πόλης. Το μάθημα με τίτλο «Η αλήθεια για την πορνογραφία: ένα πρόγραμμα σπουδών για μαθητές, σχεδιασμένο να μειώσει τη βία στο σεξ και τα ραντεβού» στην πρώτη του δοκιμαστική περίοδο, διδάσκεται σε 24 σχολεία της Βοστώνης όπου φοιτούν κυρίως μαύροι και λατινόφωνοι μαθητές μαζί με λιγότερους Ασιάτες. Παράλληλα δοκιμάζεται και σε συγκεκριμένα ιδιωτικά σχολεία με εξαιρετικές αποδόσεις στις εξετάσεις, αλλά και σε εκκλησιαστικά ιδρύματα.

Περίπου δύο ώρες την εβδομάδα οι έφηβοι συζητούν για τις σχέσεις, τη βία στα ραντεβού και ζητήματα ομοφυλοφιλίας, μέσα από ομαδικές αναλύσεις, παιχνίδια ρόλων και άλλες ασκήσεις. Σκοπός του προγράμματος άλλωστε είναι να τους καταστήσει πιο δύσπιστους καταναλωτές πορνογραφικού υλικού, εξετάζοντας πώς το φύλο, η σεξουαλικότητα, η επιθετικότητα, η συγκατάθεση, το σεξ μεταξύ ομοφυλοφίλων, οι σχέσεις και το σώμα αποτυπώνονται στα ροζ βίντεο. Την αναγκαιότητα της ύπαρξης του συγκεκριμένου προγράμματος με αυτές τις θεματικές συζήτησης υποδεικνύουν έρευνες όπως αυτή που πραγματοποίησε το Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα. Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα αγόρια είδαν για πρώτη φορά πορνό στα 13 τους, ενώ τα κορίτσια έναν χρόνο αργότερα.

Το πρόγραμμα για την πορνογραφία εγκαινιάστηκε το 2016 και φέρει τη σφραγίδα της Εμιλι Ρόθμαν, αναπληρώτριας καθηγήτριας στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου της Βοστώνης και ερευνήτριας σχετικά με τη χρήση του πορνό στους εφήβους. Σύμφωνα με την ίδια, τα μαθήματα δεν σχεδιάστηκαν για να τρομάξουν τους νέους ή να καταστρέψουν τη ζωή, τις σχέσεις ή τη λίμπιντό τους. Αντίθετα, φιλοδοξεί να αποκαλύψει την πραγματικότητα σχετικά με τη χρήση του πορνό από τους ανηλίκους και να τους εκπαιδεύσει να αναλύουν τα μηνύματα που δέχονται από τις σεξουαλικές εικόνες στις οποίες εκτίθενται. Γιατί αντίθετα με ό,τι πιστεύουν οι μεγαλύτεροι, το Διαδίκτυο στον συγκεκριμένο τομέα χρησιμεύει ως ακούσια ή εκούσια πηγή επηρεασμού της ερωτικής συνείδησης, αφήνοντας πιο πίσω τις πληροφορίες που προκύπτουν από τους φίλους, τα αδέρφια, το σχολείο ή και τους γονείς. Ειδικά οι γονείς δείχνουν να έχουν πλήρη άγνοια σχετικά με την επιρροή του πορνό στα παιδιά τους. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ίδιας έρευνας του Πανεπιστήμιου της Ιντιάνα, οι γονείς υποτιμούν την πρόσβαση στην ηλεκτρονική πορνογραφία, τη στιγμή που τα παιδιά τους επισκέπτονται σωρηδόν σελίδες τυπικά ακατάλληλες για ανηλίκους.

ΤΑ ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ. Στις τάξεις του προγράμματος για το πορνό, οι εκπαιδευτές αναλύουν με τους μαθητές αν το όριο των 18 χρόνων για να δει κάποιος πορνό είναι ψηλό, αν το να δουλεύει κάποιος στην ερωτική βιομηχανία είναι καλός τρόπος για να βγάλει πολλά λεφτά και αν η πορνογραφία τελικά πρέπει να είναι νόμιμη. Στη συνέχεια, θα κάνουν αναφορά στο sexting και το revenge porn, θίγοντας τελικά το αφήγημα των στερεοτύπων που περνούν τα προκλητικά βίντεο στον ηλεκτρονικό κόσμο. «Οι άνδρες έχουν «χτισμένο» σώμα και είναι επιβλητικοί, έχουν μεγάλο πέος και διαρκούν πολλή ώρα. Αν δεν το κάνεις όπως εκείνοι στις ταινίες πορνό φοβάσαι ότι δεν θα της αρέσει της κοπέλας σου», τονίζει ο νεαρός Ντρου που παρακολουθεί τα σχετικά μαθήματα στο σχολείο του. «Δεν υπάρχει πουθενά αλλού να μάθεις για το σεξ –και οι πορνοστάρ ξέρουν τι κάνουν. Μπαίνει όλο αυτό στο κεφάλι σου. Αν το συγκεκριμένο κορίτσι το θέλει αυτό, τότε ίσως η πλειοψηφία των κοριτσιών να το θέλει» προσθέτει ο συμμαθητής του Κ. «Ωστόσο, στο πορνό ωραιοποιούν την προσφώνηση της γυναίκας πόρνης ή τσούλας, και τα μικρότερα παιδιά θεωρούν ότι αυτό είναι εντάξει. Ή όταν υπάρχουν αυτές οι περίεργες σκηνές και η γυναίκα λέει «Μην με αγγίζεις» και στο τέλος καταλήγει να το απολαμβάνει» επισημαίνει η νεαρή Κίρα, έχοντας μια πιο φεμινιστική προσέγγιση στο ζήτημα.

Οι παρατηρήσεις αυτές των εφήβων που συμμετέχουν στα μαθήματα σεξουαλικής επιμόρφωσης αφθονούν στις συζητήσεις με τους εκπαιδευτές τους. Αλλωστε, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές που δίνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας για τα σχετικά προγράμματα, οι υπεύθυνοι των μαθημάτων πρέπει να δίνουν τροφή για συζήτηση σχετικά με την επιρροή της πορνογραφίας στην ανάπτυξη της σεξουαλικότητας. Στη Βρετανία, μη κερδοσκοπικές οργανώσεις και ενώσεις καθηγητών μαζί με μέλη του Κοινοβουλίου έχουν προτείνει την συμπερίληψη τέτοιων προβληματικών στα σχολεία. Στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία περισσότερα από 300 σχολεία και ομάδες νέων μαζί με κυβερνητικούς εκπροσώπους χρησιμοποιούν στοιχεία από ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης για το πορνό που ονομάζεται «In the picture», χρησιμοποιώντας στατιστικές, έρευνες και ασκήσεις για εφήβους. Πέρυσι, στη Σουηδία η παραγωγός ταινιών Ερικα Λαστ, σε συνεργασία με εκπαιδευτές για το σεξ, έφτιαξε τη σελίδα «The porn conversation» που φιλοδοξεί να εκπαιδεύσει τους γονείς σχετικά με την πορνογραφία, δίνοντάς τους πρακτικές συμβουλές για το πώς να μιλούν για το θέμα στα παιδιά τους. Στην Ελλάδα πάλι, ακόμα και η παραμικρή πρόταση για τάξεις σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης σκοντάφτει σε συντηρητικά μυαλά και στην αρτηριοσκλήρωση του εθνικού σχεδίου για την Παιδεία.