Θα είναι κάπως σαν πόκερ. Η επιτροπή θα ορίζει το στοίχημα, ξεκινώντας από τα τρία εκατομμύρια. Θα ανεβάζει το ποντάρισμα σταδιακά, μέχρι και 500 χιλιάδες ευρώ τη φορά. Και οι παίκτες –υποψήφιοι καναλάρχες –θα δηλώνουν αν «τα βλέπουν» ή αν πηγαίνουν πάσο.

Θα είναι σαν πόκερ, αλλά δεν θα είναι πόκερ, γιατί οι παίκτες θα είναι διεσπαρμένοι και απομονωμένοι σε διαφορετικά δωμάτια. Απομονωμένοι για όσο κρατήσει η διαδικασία –ακόμη κι αν απαιτηθούν δύο εικοσιτετράωρα προκειμένου να δημοπρατηθούν οι τέσσερις τηλεοπτικές άδειες.

Αυτή η διαδικασία είναι σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα Ενημέρωσης «πρωτοποριακή». Πρωτοποριακή ή όχι, πάντως, όλες οι πλευρές θα συμφωνούσαν ότι είναι πρωτότυπη. Πρωτότυπη και πρωτόγονη –καθώς οι διαγωνιζόμενοι θα πρέπει να μείνουν στους κλωβούς τους για 48, ίσως και 72 ώρες χωρίς καμία επαφή με τον έξω κόσμο. Χωρίς κινητά, χωρίς υπολογιστές, χωρίς ντους. Μόνο με μολύβι, χαρτί και ύπνο στα ράντζα. Μόνο με το κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης να τους παρακολουθεί είκοσι τέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο.

Πρόκειται για την τελευταία πράξη της κυβερνητικής επιχείρησης για την αναχάραξη του τηλεοπτικού τοπίου. Μιας επιχείρησης που ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2015, με την ψήφιση του νόμου Παππά. Και έχει προγραμματιστεί να ολοκληρωθεί την ερχόμενη Τρίτη με την –όντως πρωτοποριακά σκηνοθετημένη –δημοπρασία. Με ένα τελετουργικό που προορίζεται να δραματοποιήσει αυτό που η κυβέρνηση διαφημίζει ως «αδιάβλητο».

Το τέλος της αρχής

Σύμφωνα με μια άλλη οπτική, η δημοπρασία της Τρίτης δεν είναι το τέλος. Είναι μόνο το τέλος της αρχής. Η ανακήρυξη των τεσσάρων νέων καναλαρχών θα σημάνει την έναρξη ενός μακρού πολιτικού και δικαστικού αγώνα, εντός κι εκτός Ελλάδος. Ορόσημο είναι η τελική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας στην προσφυγή των έξι ιδιωτικών τηλεοπτικών σταθμών πανελλαδικής εμβέλειας που λειτουργούν μέχρι σήμερα κατά των αποφάσεων που είχαν εκδοθεί σε εφαρμογή του νόμου Παππά.

Το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο έχει απορρίψει τις αιτήσεις που κατέθεσαν οι έξι (Mega, Ant1, Alpha, Star, Σκάι, Εpsilon) για αναστολή αυτών των πράξεων. Η κυβέρνηση χρησιμοποίησε την απόφαση αυτή σαν κάτι παραπάνω από προπομπό της τελικής δικαστικής κρίσης. Το δικαστήριο λέγεται ότι αρνήθηκε να παγώσει τον διαγωνισμό, με το σκεπτικό ότι το δημόσιο συμφέρον επιβάλλει την ταχεία ρύθμιση του ραδιοτηλεοπτικού χώρου.

Η τελική απόφαση του ΣτΕ αναμένεται τον Οκτώβριο. Εκεί θα κριθεί και το σημαντικότερο από τα ζητήματα συνταγματικότητας που εγείρει η πλευρά των τηλεοπτικών σταθμών: Η απονομή διά νόμου της αρμοδιότητας για τον διαγωνισμό στον υπουργό Επικρατείας, ενώ το Σύνταγμα προβλέπει ότι η αρμοδιότητα αυτή ασκείται αποκλειστικά από την Ανεξάρτητη Αρχή του Εθνικού Ραδιοτηλεοπτικού Συμβουλίου.

Μέχρι τότε όμως όσοι δεν πάρουν άδεια, έχουν στη διάθεσή τους μια σειρά από ένδικα μέσα. Οπως εξηγούσε νομική πηγή, αναμένεται ότι θα προσβληθούν χωριστά με αιτήσεις ασφαλιστικών μέτρων και αιτήσεις ακυρώσεως τρεις πράξεις: Η προκήρυξη του διαγωνισμού, ο πίνακας των συμμετεχόντων και η πράξη κατακύρωσης στους πλειοδότες. Πρόκειται για έναν δικαστικό μαραθώνιο που θεωρείται βέβαιο ότι θα καθυστερήσει σημαντικά, πριν κριθεί αν θα ματαιώσει, την αναδιάταξη του τηλεοπτικού χάρτη.

Η ζωή μετά

Υπάρχει ωστόσο ο κίνδυνος η πρώτη ετυμηγορία του ΣτΕ να έρθει αφότου θα έχουν διαμορφωθεί νέα δεδομένα στην τηλεοπτική αγορά.

Σύμφωνα με την κυβέρνηση, θα απαιτηθεί ένα διάστημα τριών μηνών από τον διαγωνισμό μέχρι την οριστική απονομή των αδειών. Σε αυτές τις 90 ημέρες υποτίθεται ότι θα ελεγχθεί ξανά το «πόθεν έσχες» των πλειοδοτών και θα δοθεί ο χρόνος να εκδικαστούν τυχόν αιτήσεις ασφαλιστικών μέτρων.

Ωστόσο, ήδη, ανεξάρτητα από την έκβαση της δικαστικής μάχης, η αγορά έχει επηρεαστεί δραστικά. Ενα από τα μεγαλύτερα ιδιωτικά κανάλια, το Mega, έχει αποκλειστεί από τον διαγωνισμό. Η κυβέρνηση, στο non paper που διένειμε την Τετάρτη, υπολογίζει ήδη τους 540 εργαζομένους του καναλιού ως μέγεθος της σκοπούμενης συρρίκνωσης του χώρου. Σύμφωνα με τις νόρμες που έχει θεσπίσει, κάθε κανάλι υποχρεούται να απασχολεί τουλάχιστον 400 εργαζομένους. Οι διά νόμου «βιώσιμες» θέσεις εργασίας είναι 1.600, δηλαδή χίλιες λιγότερες απ’ ό,τι σήμερα.

Η δεύτερη συνέπεια του διαγωνισμού είναι η διάσπαση του μπλοκ των ιδιοκτητών τηλεοπτικών σταθμών. Οπως εξηγεί πηγή με γνώση του χώρου, «δεν μπορούμε πια να μιλάμε για αντιπαράθεση των παλαιών με τους επίδοξους καναλάρχες ή με την κυβέρνηση». Οι διαφορές στις σχέσεις ενός εκάστου με την κυβέρνηση είναι τέτοιες που καθιστούν αμφίβολο το «κλαδικό» μέτωπο. Τουλάχιστον ακόμη ένας, εκτός από το Mega, θα μείνει στο τέλος του διαγωνισμού εκτός αγοράς. Η γραμμή δεν θα μπορεί να είναι κοινή ούτε ενώπιον των δικαστηρίων.

Το σύνδρομο του βασικού μετόχου

Δεν είναι όμως μόνο οι δικαστικοί σκόπελοι στο εσωτερικό. Το κυβερνητικό εγχείρημα θεωρείται πιθανό να προσκρούσει και στην αντίδραση των Βρυξελλών.

Ηδη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, διά του αρμόδιου επιτρόπου Γκίντερ Ετινγκερ, έχει αποστείλει από τον Μάιο προειδοποιητική επιστολή επισημαίνοντας τα σημεία του νόμου, με τον οποίο η κυβέρνηση επανίδρυσε την ΕΡΤ, που αντιβαίνουν στο ευρωπαϊκό δίκαιο. Ο ίδιος ο υπουργός διατείνεται ότι η επιστολή της Επιτροπής –το πρώτο βήμα στη διαδικασία για την επιβολή κυρώσεων σε κράτος-μέλος που δεν εφαρμόζει το κοινοτικό δίκαιο –δεν αφορά τη διαδικασία αδειοδότησης. Αφορά τις κυβερνητικές παρεμβάσεις εις βάρος της ανεξαρτησίας της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων και την απονομή άνευ τιμήματος στην ΕΡΤ μέρους του ψηφιακού φάσματος. Η παροχή αυτή μπορεί να θεωρηθεί αθέμιτη κρατική ενίσχυση υπέρ της ΕΡΤ και εις βάρος της Digea, που είχε αναλάβει την εκμετάλλευση του φάσματος με διεθνή διαγωνισμό έναντι 18,3 εκατ. ευρώ.

Στην επιστολή Ετινγκερ, πάντως, αμφισβητείται και η νομιμότητα του περιορισμού των τηλεοπτικών αδειών σε τέσσερις, με το σκεπτικό ότι περιορίζεται αδικαιολόγητα η δυνατότητα της Digea να εκμεταλλευτεί το φάσμα.

Σύμφωνα με πληροφορίες, οι υπηρεσίες της Κομισιόν έχουν δεχθεί αναφορά από τους ιδιωτικούς τηλεοπτικούς σταθμούς και για παραβάσεις του κοινοτικού δικαίου που περιλαμβάνει ο νόμος Παππά για τις άδειες. Οι ίδιες πηγές δεν αποκλείουν να εκδηλωθεί νέα όχληση των Βρυξελλών προς την κυβέρνηση. «Φαίνεται ότι οι Ευρωπαίοι δεν κινούνται όσο γρήγορα είχαν κινηθεί στην υπόθεση του βασικού μετόχου. Τώρα είναι πιο προσεκτικοί. Αλλά (όπως έδειξε η πρώτη επιστολή Ετινγκερ) παρακολουθούν στενά την υπόθεση» εκτιμά έμπειρος παράγοντας.

Καμ(μ)ένη γη

Το συμπέρασμα είναι ότι πριν ακόμη διεξαχθεί, ο «πρωτοποριακός» διαγωνισμός έχει ήδη απτές συνέπειες. Εχει διαταράξει σοβαρά μια αγορά που απειλείται με αφανισμό τουλάχιστον κατά το ήμισυ. Εχει φέρει την Αθήνα αντιμέτωπη με τις υπηρεσίες της Κομισιόν. Και, παραπλεύρως, προκαλεί ενδοκυβερνητικές τριβές για το ποιος πρέπει και ποιος δεν πρέπει να χριστεί καναλάρχης, με τον Πάνο Καμμένο να προβαίνει σε «κουμπαροκτονία» εις βάρος του Χρήστου Καλογρίτσα.

Πρόκειται για μια εικόνα που δεν φαίνεται να δικαιώνει την προσδοκία του υπουργού ότι η κυβέρνηση «βάζει τέλος σε 27 χρόνια ανομίας». Με τον διαγωνισμό της Τρίτης τίποτε δεν τελειώνει.