Γέλια σε (αρχαία) τραγωδία; Αν δεν γελάσεις σε κηδεία και δεν κλάψεις σε γάμο, που λέγαν οι παλιοί. Γέλασε πάντως το κοινό με τη σχεδόν τρίωρη «Ορέστεια» κατά Γιάννη Χουβαρδά και λιγότερο κατά Αισχύλο. Ψιλά και λίγο ενοχικά.

Ηταν και ο κλαυσίγελως, βλέπετε. Της εμμονής του σκηνοθέτη να αναδεικνύει τη συμβία του (είτε ως Οφηλία, είτε ως Τζένη των Πειρατών, είτε ως Κασσάνδρα και Πυθία εν προκειμένω) σε πρωταγωνίστρια της ημίγυμνης ψευτολαγνείας, με αποκαλυπτικά εσώρουχα, πάνω σε πανύψηλα τακούνια, να γλωσσοφιλά και τον Αγαμέμνονα (Νίκο Κουρή) και τον Ορέστη (Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη) και τον Πυλάδη (Νίκο Ψαρρά). Ολους, με τη σειρά.

Ηταν και η εμμονή με το κουτί. Που στην «Ορέστεια» ήταν μια ντουλάπα, βαθύτατων συμβολισμών του Παλατιού των Μυκηνών, που ανοιγόκλεινε κατά βούλησιν. Ηταν και οι παγέτες και τα στρας στο ολόλευκο κοστούμι του Απόλλωνα (Νίκος Ψαρράς) και τα σφαιρικά πρόσθετα, α λα Κάρμεν Μιράντα, στο κεφάλι της Αθηνάς (Στεφανία Γουλιώτη). Τα ίδια δεν είχε προτείνει σκηνοθετικά και ο Γιάννης Κόκκος ή με απατά η μνήμη; Είναι (σκηνοθετική) σχολή;

Ηταν και τα εμβατήρια, τύπου «Των εχθρών τα φουσάτα περάσαν», που έναν γέλωτα τον προκαλούν. Και η μεταπολεμική ατμόσφαιρα 40s, με σκηνικά που λίγο παρέπεμπαν στα 60s, με εκτροπές ενδυματολογικές και στα 70s, μια ανησυχία που το έβγαζε το γέλιο της. Ακόμη και με κυρίες που αποχώρησαν –ελάχιστες –φωνάζοντας «αίσχος», ένα μειδίαμα το προκάλεσαν. Την ώρα που στο παρασκήνιο η παραγωγή της φιλόδοξης τριλογίας («Αγαμέμνων», «Χοηφόροι», «Ευμενίδες») έδινε ρεσιτάλ ελληνοπρεπούς ερασιτεχνισμού: επιλέγοντας ποιοι «επώνυμοι» ή μη θα καθήσουν εντός και εκτός περισχοίνισης, κρατώντας κάποιους έως λίγο πριν από την παράσταση για να τους καθίσει κατά βούλησιν. Ανοίγοντας βέβαια τις πύλες και παραδίδοντας τις πρώτες θέσεις, αναφανδόν, σε όποιον πρώην ή νυν πολιτικό (κυρίως του ΣΥΡΙΖΑ) ερχόταν με κουστωδία, δίχως καν κρατημένες θέση. Μάλλον: θέσεις. Πολλές. Για την «προστατευτική» κουστωδία. Χώρια που ήθελε να χρεώσει τα ηχητικά στο Φεστιβάλ.

Ποιος ξέρει αν είναι σύμπτωση, χαμογελαστή και αυτή, αλλά ο τίτλος μιας άλλης παράστασης, που παίχτηκε λίγες ώρες πριν από την «Ορέστεια» στο μικρό θέατρο της αρχαίας Επιδαύρου, έρχεται και δένει χαριτωμένα. Μιλάμε για τον «Βασιλιά Ποδάγρα» ή τον Οιδίποδα Τύραννο κατά τον φιλέλληνα ποιητή Πέρσι Σέλεϊ, που έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα του χάρη στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Επιδαύρου, το αγγλικό πανεπιστήμιο Marjon και το Πολιτιστικό Τμήμα Αρχαίας Επιδαύρου. Ο «Ποδάγρας» εκδόθηκε ανώνυμα το 1820 και κατασχέθηκε μόλις κυκλοφόρησε, αναφέρεται δε «σε ένα σεξουαλικό βασιλικό σκάνδαλο που είχε συγκλονίσει την Αγγλία και καταφέρεται εναντίον της μοναρχίας από φιλολαϊκή σκοπιά». Το έργο, που παρουσιάστηκε σε σκηνοθεσία Γιάννη Λεοντάρη και μετάφραση δραματουργική επεξεργασία Μαρίνας Γκοτζαμάνη, έχει ως άξονα τον ναό της θεάς Πείνας.

Ολα αυτά την ώρα που το Εθνικό Θέατρο έβλεπε να βρίσκει πρόσφορο έδαφος η πρόταση του Στάθη Λιβαθινού, για 1.500 θεατές σε κάθε παράσταση (1.000 στο άνω διάζωμα και 500 στο κάτω, εντός περισχοίνισης). Μιλάμε για τα συνδυαστικά εισιτήρια μεταφοράς (με πούλμαν) στην Επίδαυρο και εισόδου στην παράσταση και μάλιστα με την καθ’ οδόν επεξήγηση κάθε έργου από θεατρολόγους –τους 25 από αυτούς, εθελοντές από τα πανεπιστημιακά τμήματα.

Ηδη κοντεύουν να εξαντληθούν όλα τα συνδυαστικά –μετά γνώσεων –εισιτήρια για τις δύο παραστάσεις της «Αντιγόνης» κατά Σοφοκλή και Στάθη Λιβαθινό το επόμενο Παρασκευοσάββατο, προς 16 ευρώ για μεταφορά και θέση στο άνω διάζωμα (είχε δοκιμαστεί και πέρυσι, προς 15 ευρώ, αλλά ο ΦΠΑ των πούλμαν ανέβασε φέτος κατά ένα ευρώ την τιμή) και 26 ευρώ για μεταφορά και θέση στο κάτω διάζωμα (για πρώτη φορά). Σχετική ζήτηση έχουν ήδη και τα εισιτήρια για την αριστοφανική «Λυσιστράτη» κατά Μιχαήλ Μαρμαρινό (5 και 6 Αυγούστου), ενώ μικρότερη έχουν τα συνδυαστικά εισιτήρια για τον «Οιδίποδα Τύραννο» (τον Ποδάγρα, που λέγαμε) της συμπαραγωγής του Εθνικού με το ιστορικό Θέατρο Βαχτάνγκοφ της Μόσχας, σε σκηνοθεσία Ρίμας Τούμινας, στις 29 και 30 Ιουλίου.

Στην τελευταία παράσταση, μαθαίνω, για όσους ανησυχούν ότι δεν θα κατανοήσουν την ελληνορωσική εκδοχή του Τούμινας, ότι θα υπάρχουν υπέρτιτλοι και στα ελληνικά, εκτός από τα αγγλικά. Κάτι που δεν συνέβη (να υπάρχουν, δηλαδή, αγγλικοί υπέρτιτλοι) στον αριστοφανικό «Πλούτο» κατά Γιώργο Κιμούλη, που άνοιξε τα Επιδαύρια, για οικονομικούς λόγους (εκ μέρους της παραγωγής). Και έφτασαν να ζητήσουν να αποζημιωθούν αρκετοί αλλοδαποί θεατές.