Αναζήτηση
Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου, σε συνεργασία με το Επιμελητήριο Λέσβου, θα παρουσιάσει στη Μυτιλήνη την περιοδική έκθεση «Το Δάσος κάτω από το Δρόμο». Η έκθεση θα φιλοξενηθεί στον ισόγειο εκθεσιακό χώρο του Επιμελητηρίου Λέσβου.
Η έκθεση φιλοξενήθηκε στο Ίδρυμα Ευγενίδου στην Αθήνα, και δέχτηκε ενθουσιώδη σχόλια από τους 35.000 επισκέπτες κατά τους τελευταίους πέντε μήνες.
Σε αυτήν παρουσιάζονται τα προκαταρκτικά αποτελέσματα και ενδεικτικά ανασκαφικά ευρήματα από τις απολιθωματοφόρες θέσεις που αποκαλύφθηκαν κατά τις εκσκαφές στη διάρκεια κατασκευής του νέου οδικού άξονα Καλλονής – Σιγρίου. Τμήμα του άξονα διασχίζει την προστατευόμενη περιοχή του Απολιθωμένου Δάσους από το Σίγρι έως την Άντισσα.
«Οι ανασκαφές του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου, λέει ο διευθυντής του μουσείου καθ. Νίκος Ζούρος, έχουν φέρει στο φως ευρήματα ιδιαίτερης επιστημονικής αξίας, καθώς έχουν αποκαλυφθεί σημαντικά τεκμήρια της σύνθεσης των απολιθωμένων δασών της Λέσβου και του Αιγαίου, καθώς και άγνωστες λεπτομέρειες της τοπογραφίας της περιοχής και του τρόπου δημιουργίας τους.
Θραύσματα και αποσπασμένα τμήματα απολιθωμένων κορμών κωνοφόρων και αγγειόσπερμων δέντρων, όπως πεύκα, βαλανιδιές, σεκόϊες, φοίνικες, κυπαρισσίδες και ηφαιστειακοί ορίζοντες, πλούσιοι σε μεγάλης ποικιλίας ειδών φύλλα, όπως δάφνες, κανέλλες, καρυδιές μαρτυρούν την ύπαρξη εκτεταμένων υποτροπικών δασών».
Παράλληλα, τα ευρήματα αποκαλύπτουν μοναδικές πληροφορίες για τη βιαιότητα των ηφαιστειακών εκρήξεων που τα κατέστρεψαν και μέσω της διαδικασίας της απολίθωσης οδήγησαν στη δημιουργία του απολιθωμένου Δάσους Λέσβου – ενός μνημείου μοναδικής σε παγκόσμια κλίμακα σπουδαιότητας, που ανακηρύχθηκε από την ελληνική Πολιτεία «διατηρητέο μνημείο της φύσης».
Η συγκεκριμένη σωστική ανασκαφή απολιθωμάτων αποτελεί τη μεγαλύτερη που έχει πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα στην Ελλάδα, τόσο από άποψη έκτασης, όσο και από άποψη αριθμού ευρημάτων.
Η έκθεση οργανώνεται σε 11 ενότητες που περιλαμβάνουν την εισαγωγή, το έργο, το απολιθωμένο δάσος και τα ευρήματα, οι απολιθωματοφόρες θέσεις και οι γεώτοποι, τα απολιθώματα, το αρχείο και η αποτύπωση, η διαδικασία της ανασκαφής, η διαδικασία της συντήρησης, η διαδικασία της μεταφοράς, η διατήρηση και οι υπαίθριες απολιθωματοφόρες θέσεις και η διαδρομή στο χρόνο.
Στόχος της είναι να αναδείξει, την πληθώρα των απολιθωμένων ευρημάτων που ανακαλύφθηκαν, και να γνωρίσει στο κοινό τις διαδικασίες με τις οποίες αυτά ανασκάπτονται, αποτυπώνονται, καταγράφονται και συντηρούνται στο μουσείο, ή διατηρούνται επί τόπου στις θέσεις που βρέθηκαν. Πρόκειται για μια πρωτότυπη έκθεση καθώς εστιάζει, τόσο στα ευρήματα, όσο και στην ανθρώπινη προσπάθεια για τη διάσωση των απολιθωμάτων.
Ενώ, δεκάδες μεγάλοι απολιθωμένοι κορμοί δένδρων, ιστάμενοι και κατακείμενοι, ριζικά συστήματα και κλαδιά δένδρων, φυλλοφόροι ορίζοντες με μεγάλη ποικιλία φύλλων, μεταφέρουν ζωντανή την εικόνα του πεδίου ανασκαφής στην έκθεση.
«Παράλληλα, η περιήγηση στις νέες ανασκαφικές θέσεις κατά μήκος του νέου οδικού άξονα Καλλονής – Σιγρίου, αποτελεί μια πρωτόγνωρη και μοναδική εμπειρία για τον επισκέπτη της περιοχής καθώς, διασχίζοντας ένα σύγχρονο οδικό άξονα, ταυτόχρονα περιηγείται σε ένα ανοικτό υπαίθριο μουσείο φυσικής ιστορίας» καταλήγει ο κ. Ζούρος.
Το Απολιθωμένο δάσος της Λέσβου είναι ένα από τα δύο μεγαλύτερα απολιθωμένα δάση στον κόσμο (το άλλο είναι το Εθνικό Πάρκο Απολιθωμένου Δάσους στην Αριζόνα).
Απολιθωμένοι κορμοί βρίσκονται διάσπαρτοι σε μία έκταση 150 τετραγωνικών χιλιομέτρων που περικλείεται από τους οικισμούς Σίγρι, Ερεσός και Άντισσα στη δυτική Λέσβο. Μεμονωμένα απολιθώματα βρίσκονται και σε πολλά άλλα μέρη του νησιού, συμπεριλαμβανομένων των χωριών Μόλυβος, Πολιχνίτος, Πλωμάρι και Άκρασι.
Ο σχηματισμός του απολιθωμένου δάσους σχετίζεται με την έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα που έλαβε χώρα στη Λέσβο κατά το τέλος του Ολιγοκαίνου μέχρι το μέσο Μειόκαινο, περίπου πριν 20 εκατομμύρια χρόνια.
Η δραστηριότητα αυτή δημιούργησε, εκτός από λάβα, πυροκλαστικά υλικά και ηφαιστειακή σποδό (στάχτη), με συνέπεια την κάλυψη της χλωρίδας στην περιοχή, και μάλιστα σε ιδιαίτερα σύντομο χρονικό διάστημα.
Η κάλυψη αυτή είχε ως συνέπεια την απομόνωση των οργανικών υλικών της χλωρίδας από την ατμόσφαιρα.
Η ηφαιστειακή δραστηριότητα ακολουθήθηκε από τη δημιουργία υδροθερμικών διαλυμάτων, πλούσιων σε διοξείδιο του πυριτίου (SiO2).
Τα διαλύματα αυτά εμπότισαν τη σποδό που είχε καλύψει τους κορμούς των δένδρων, σηματοδοτώντας την έναρξη της απολίθωσής τους, καθώς η οργανική ύλη των κορμών σταδιακά αντικαταστάθηκε από το διοξείδιο του πυριτίου.
Η διαγένεση, όπως ονομάζεται αυτή η διαδικασία, έγινε υπό σχεδόν ιδανικές συνθήκες. Τα μορφολογικά χαρακτηριστικά των κορμών, όπως οι ετήσιοι δακτύλιοι, οι ανωμαλίες του εξωτερικού φλοιού κτλ. είναι διατηρημένα σε άριστη κατάσταση.
Το Απολιθωμένο Δάσος της Λέσβου είναι διατηρητέο μνημείο της φύσης από το 1985. Το 1987 πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες ανασκαφές στο Πάρκο Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου, το πρώτο πάρκο που δημιουργήθηκε, ενώ από το 1997 πραγματοποιούνται συστηματικές ανασκαφές από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου.
