Ο «Μισάνθρωπος» σαν αρχαία τραγωδία

Αν η επανάληψη είναι η μητέρα της μάθησης, στο θέατρο φαίνεται πως εκτός από την εμβάθυνση προσφέρει και τη σωστή ολοκλήρωση του κύκλου ενός έργου. Αυτό τουλάχιστον ισχύει στην περίπτωση της παράστασης «Ο μισάνθρωπος» του Μολιέρου που μετά την περσινή της παρουσίαση στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Θεατρικών Συνθέσεων του Beton 7 επιστρέφει από τη Δευτέρα στη σκηνή του Θεάτρου 104. «Και μόνο το γεγονός ότι δεν διάλεξα κάτι καινούργιο αλλά για κάποιο λόγο ήθελα να ξαναπάει ο «Μισάνθρωπος», νομίζω αυτό από μόνο του μου λέει ότι δεν είχε κλείσει μέσα μου το θέμα. Παρ’ όλα αυτά, έχει προχωρήσει από πέρυσι. Ας πούμε ότι τότε ήταν ένα work in progress και φέτος είναι ένα πιο ολοκληρωμένο αποτέλεσμα» αναφέρει ο Παναγιώτης Κλίνης, που υπογράφει τη σκηνοθεσία ενώ έχει και τον πρωταγωνιστικό ρόλο.

Ο ίδιος, αξιοποιώντας τις σπουδές του στο Τμήμα Μετάφρασης και Διερμηνείας του Ιονίου Πανεπιστημίου, επιμελήθηκε τη μετάφραση του κειμένου προκειμένου να δώσει στο κοινό τη δική του ανάγνωση στο μολιερικό ύφος. «Το έργο υπέστη δραματουργική επεξεργασία από μένα και την Ειρήνη Αναγνωστοπούλου. Αφαιρέσαμε αρκετά στοιχεία, χωρίς να σημαίνει ότι έχει χάσει το έργο κάτι από την ιστορία. Ο λόγος που έγινε αυτό είναι, πρώτον, για να μην είναι τόσο μεγάλη η παράσταση. Κι επίσης γιατί κάποια πράγματα θεώρησα ότι επαναλαμβάνονταν». Μάλιστα τήρησε την έμμετρη και ομοιοκατάληκτη μορφή του σεναρίου. «Ο θεατής, παρ’ ότι ακούει ένα ποίημα, έχω βάλει τα δυνατά μου ώστε να μην ακούγεται «αρνάκι άσπρο και παχύ της μάνας του καμάρι» και να είναι ο λόγος σαν το πιο φυσικό πράγμα στον κόσμο αλλά χωρίς να είναι φυσικότροπος» υπογραμμίζει ο σκηνοθέτης.

Η ΚΑΘΑΡΣΗ. Διαβάζοντας το έργο ως ξεκάθαρα δραματικό, του έδωσε στοιχεία που προσομοιάζουν με τις αρχαιοελληνικές τραγωδίες. Ενα από αυτά είναι η προσθήκη Χορού προσώπων. «Οι τρεις ρόλοι των υπηρετών έγιναν Χορός. Σ’ αυτόν συμμετέχουν οι υπόλοιποι επτά ηθοποιοί εκτός από μένα. Ο Χορός πληροφορεί, προειδοποιεί, είναι φωνή που αντιστοιχεί μέσα στο μυαλό του Αλσέστ». Το βασικότερο, ωστόσο, είναι η κάθαρση που επιζητεί ο πρωταγωνιστής επί σκηνής, λεπτομέρεια που αναδεικνύει σημαντικά το στήσιμο του Κλίνη. «Στην παράστασή μου υπονοώ την αυτοκτονία κι επέλεξα να στείλω τον Αλσέστ στη γη του κανενός. Είναι ένας άνθρωπος αποκομμένος από όλους τους άλλους οριστικά κι αμετάκλητα. Και το έργο αρχίζει έτσι. Βρίσκεται στη No mans land και κάθε βράδυ ξαναζεί την ιστορία με σκοπό να οδηγηθεί στη συμφιλίωση και την αποδοχή» τονίζει. Η λεπτομέρεια αυτή σχηματίστηκε στο μυαλό του από πολύ νωρίς στη διαδικασία επεξεργασίας του έργου. «Είχα πολύ έντονες μορφές, εικόνες στο μυαλό μου για την παράσταση. Σχεδόν από πριν από τις πρόβες, κάνοντας τη μετάφραση είχα συλλάβει τη μορφή του τέλους της» προσθέτει.