Το φιλευρωπαϊκό κόμμα Πλατφόρμα των Πολιτών γνώρισε μεγάλη ήττα από το ευρωσκεπτικιστικό Κόμμα Νόμου και Δικαιοσύνης στις εκλογές της Κυριακής στην Πολωνία και αυτή η στροφή προς την εθνικιστική και λαϊκιστική Δεξιά στις πρώτες εκλογές που επηρεάστηκαν από την προσφυγική κρίση στην Ευρώπη δημιουργεί μεγάλη ανησυχία στις Βρυξέλλες για το μέλλον της ΕΕ.

Οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι δεν έχουν ξεχάσει την προηγούμενη φορά που το συντηρητικό κόμμα του Γιαροσλάβ Κατσίνσκι βρισκόταν στην εξουσία την περίοδο 2005-2007, όταν είχαν δημιουργηθεί πολλές διαφωνίες. «Τα πράγματα θα δυσκολέψουν πολύ», λέει ανώτατος ευρωπαίος αξιωματούχος που εμπλέκεται στις προσπάθειες εύρεσης συναινέσεων μεταξύ των 28 κρατών-μελών.

Στην Πολωνία πάντως θα χρειασθεί να περιμένουμε τα τελικά αποτελέσματα σήμερα για να εξακριβωθεί εάν το Κόμμα Νόμου και Δικαιοσύνης θα μπορέσει να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση καθώς τρία μικρότερα κόμματα, μεταξύ των οποίων και η Αριστερή Συμμαχία στην οποία μετεξελίχθηκε το Κομμουνιστικό Κόμμα μετά το 1989 βρίσκονται στο όριο να μπουν στη Βουλή. Ισως χρειασθούν πολιτικές διαπραγματεύσεις τις επόμενες εβδομάδες για το σχηματισμό κυβέρνησης μαζί με ένα μικρότερο κόμμα, όμως αυτό δεν θα αλλοιώσει τη μεγάλη στροφή της Πολωνίας προς τα δεξιά και τον εθνικισμό –πολλοί ερμηνεύουν το αποτέλεσμα ως ξεκάθαρο μήνυμα των Πολωνών ότι ζητούν πιο σκληρή στάση απέναντι στη Ρωσία. Εαν χρειασθεί, το Κόμμα Νόμου και Δικαιοσύνης είναι πιθανόν να συνεργασθεί με το Κούκιτς 15, το κόμμα που δημιούργησε ο πρώην ροκ σταρ Πάβελ Κούκιτς. Με ενδιαφέρον αναμένονται τα αποτελέσματα και για έναν άλλο λόγο. Εάν δεν μπει στη Βουλή η Αριστερή Συμμαχία, θα είναι η πρώτη φορά που σε κάποια χώρα της Ανατολικής Ευρώπης δεν θα εκπροσωπείται κοινοβουλευτικά η Αριστερά.

Η Κομισιόν και η Γερμανία ανακοίνωσαν ότι ελπίζουν σε καλές σχέσεις με τη νέα κυβέρνηση της οποίας δεν θα ηγηθεί ο Κατσίντσκι αλλά η Μπεάτα Σίντλο, η οποία δεν διαθέτει καμία εμπειρία εξωτερικής πολιτικής. Ο Κατσίνσκι έχει δηλώσει πως θέλει αύξηση στις δημόσιες δαπάνες ενώ θα ζητήσει από την κεντρική τράπεζα να ρίξει 350 δισ. ζλότι (περίπου 8,2 δισ. ευρώ) τα επόμενα 6 χρόνια ώστε να στηρίξει την ανάπτυξη –κίνηση που πολλοί θεωρούν ότι υπονομεύει την ανεξαρτησία της τράπεζας.

Οπως γράφει ο ιστορικός Τίμοθι Γκαρτον Ας στην «Γκάρντιαν», το Κόμμα Νόμου και Δικαιοσύνης εκπροσωπεί ένα μεγάλο κομμάτι της πολωνικής κοινωνίας: πατριώτες, καθολικούς, συντηρητικούς κατοίκους μικρών πόλεων και χωριών, ιδιαίτερα στις πιο φτωχές περιοχές στα ανατολικά και νοτιοανατολικά της χώρας, ανθρώπους που δεν αισθάνονται ότι έχουν ωφεληθεί από τη μετάβαση στη δημοκρατία της αγοράς. Υπόσχεται ένα ισχυρό κράτος που θα τους προστατέψει από τους παγωμένους ανέμους του οικονομικού και κοινωνικού φιλελευθερισμού. Είναι δεξιό στην κουλτούρα, στη θρησκεία, τη σεξουαλική ηθική (αντιτίθεται στις αμβλώσεις και στην τεχνητή γονιμοποίηση) και προασπίζει τον εθνικισμό και την ξενοφοβία. «Υπάρχουν δύο Πολωνίες και τούτη τη φορά νίκησε αυτή», παρατηρεί ο Γκάρτον Ας, καταλήγοντας: Η Πολωνία έχει επιβιώσει από χειρότερα σε σύγκριση με αυτή τη στροφή στον συντηρητισμό. Ας μην απελπιζόμαστε.

Συγκρατημένο το Κρεμλίνο

Η Ρωσία αντιμετώπισε συγκρατημένα το αποτέλεσμα των εκλογών στην Πολωνία, παρατηρώντας ότιοι διμερείς σχέσεις δεν βρίσκονται σε καλή κατάσταση και ξέροντας ότι οι εθνικιστές του Κατσίνσκιθα τηρήσουν πιο σκληρή στάση απέναντι στη Μόσχα. «Θέλουμε καλύτερες σχέσεις», δήλωσεο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ, «αλλά ξέρουμε ότι αγάπη με το ζόρι δεν γίνεται».