Ποιο είναι το πολιτιστικό προϊόν που εξαιτίας του πρέπει να βάλουν οι επισκέπτες βαθύτερα το χέρι στην τσέπη; Μουσεία με κλειστές ολόκληρες πτέρυγες, χωρίς πρόσβαση για άτομα με ειδικές ανάγκες και πολλές φορές χωρίς καν χαρτί υγείας στις τουαλέτες; Μπορεί η ελληνική οικογένεια να αντέξει τις νέες τιμές που ανεβαίνουν ακόμη και κατά 430%; Γιατί έπρεπε να αυξηθούν οι τιμές των εισιτηρίων, εισήγηση που ξεκίνησε από τον τέως αναπληρωτή υπουργό Πολιτισμού Νίκο Ξυδάκη, πάγωσε επί Μαρίνας Λαμπράκη – Πλάκα και επανέφερε ο νυν υπουργός Πολιτισμού Αριστείδης Μπαλτάς; Και τι θα αλλάξει όταν μαζί με τις αυξήσεις, από την αρχή του νέου χρόνου, εφαρμοστεί και το ηλεκτρονικό εισιτήριο, που ώς τώρα έχει κάνει την εμφάνισή του μόνο σε ελάχιστους χώρους (λιγότεροι από 13 που προέβλεπε ο αρχικός σχεδιασμός) και με πολλά προβλήματα;

«Συχνά οι επισκέπτες στο βιβλίο εντυπώσεων ζητούν οι ίδιοι την αύξηση των εισιτηρίων, ώστε να επιτευχθεί η βελτίωση του χώρου που επισκέπτονται» παραδέχεται ο προϊστάμενος της Εφορείας Κυκλάδων Δημήτρης Αθανασούλης. Και πώς άλλωστε να μην το επιζητούν όταν πέφτουν από την υγρασία οι σοβάδες στο Μουσείο Μυκόνου (του οποίου το εισιτήριο αυξάνεται κατά 100%, από 2 ευρώ σε 4) και στη Δήλο βρίσκουν ενίοτε το πωλητήριο κλειστό και τον αχανή αρχαιολογικό χώρο με ελάχιστους φύλακες (το εισιτήριο ανεβαίνει από τα 5 στα 12 ευρώ); Για να μην κάνουμε λόγο για το μεγαλύτερο μουσείο της χώρας, το Εθνικό Αρχαιολογικό, που σχεδόν τον μισό χρόνο έχει αίθουσες κλειστές, κι ας πληρώνουν οι επισκέπτες ολόκληρο το εισιτήριο (10 ευρώ από 7 που ισχύει σήμερα). «Σαφώς και είμαστε θετικοί στην αύξηση των εισιτηρίων, ωστόσο δεν μπορεί κάποιος επισκέπτης σε καροτσάκι να πληρώνει 20 ευρώ για να μπει στην Ακρόπολη και να βρίσκει το αναβατόριο εκτός λειτουργίας» προσθέτει ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Υπαλλήλων Φύλαξης Αρχαιοτήτων Γιάννης Μαυρικόπουλος.

Το ισοδύναμο του 23%

Ουδείς μπορεί να αμφισβητήσει ότι οι τιμές εισιτηρίων σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους ανά την Ελλάδα «είναι χαμηλές σε σχέση με το εξωτερικό κι απαξιωτικές για τα μνημεία», όπως τονίζει η προϊσταμένη της Διεύθυνσης Μουσείων του υπουργείου Πολιτισμού Σουζάνα Χούλια – Καπελώνη. Η αρχική ιδέα ανήκε στον κοσμοπολίτη Νίκο Ξυδάκη, που έθεσε την αύξηση των εισιτηρίων στις προτεραιότητές του, εξού και προχώρησε στη σύσταση ειδικής επιτροπής για τον επαναπροσδιορισμό των τιμών εισόδου σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους. Το πόρισμα της επιτροπής αυτής τώρα μετατρέπεται σε υπουργική απόφαση καθώς ο προϊστάμενος του Νίκου Ξυδάκη αρχικά και μετέπειτα διάδοχός του Αριστείδης Μπαλτάς όχι μόνο αποφάσισε να την προχωρήσει (η υπηρεσιακή υπουργός Πολιτισμού Μαρίνα Λαμπράκη – Πλάκα είχε προτιμήσει να αποσύρει το θέμα από την ημερήσια διάταξη του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου καθώς δεν είχε πειστεί, όπως έλεγε, για την αναγκαιότητα του μέτρου), αλλά και διατύπωσε την άποψη ότι μπορεί τα έσοδα από την αύξηση να συμβάλουν ως ισοδύναμα για το 23% ΦΠΑ στην ιδιωτική εκπαίδευση, προκαλώντας θύελλα αντιδράσεων του αρχαιολογικού κόσμου. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι ο Δημήτρης Αθανασούλης επισημαίνει ότι ένα μέρος από τα έσοδα του κάθε χώρου πρέπει να επιστρέφει επί τόπου και όχι στον γενικό κορβανά ώστε ο κάθε διευθυντής μουσείου να έχει κίνητρο για την αύξηση της προσέλευσης αλλά και για να μη χρειάζεται να κάνει αίτημα στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους για την αγορά ακόμη και των αναλωσίμων. Οι πρώτες συγκρατημένες εκτιμήσεις –σύμφωνα με ασφαλείς πηγές του ΥΠΠΟ –θέλουν τα έσοδα για το 2015 να αυξάνονται κατά 30 εκατ. ευρώ από τα 75 εκατ. που ήταν το 2014. Εξ αυτών βάσει της νομοθεσίας το 40% επιστρέφει στην αρχαιολογική υπηρεσία, ενώ το υπόλοιπο 60% καλύπτει εν μέρει ανάγκες του ΥΠΠΟ (υπερωρίες και εξαιρέσιμα του προσωπικού) και ό,τι περισσεύει μπορεί να διατεθεί στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, ώστε να καλυφθούν τα ισοδύναμα που αφορούν είτε στο 23% ΦΠΑ της ιδιωτικής εκπαίδευσης, είτε στο κενό που δημιουργείται στον τομέα της Υγείας με την κατάργηση της εισόδου 5 ευρώ στα νοσοκομεία.

Το ηλεκτρονικό εισιτήριο

Κλειδί για την επιτυχία του νέου μέτρου που δεν προβλέπει μόνο αυξήσεις, οι οποίες στην πλειονότητά τους είναι της τάξης του 100%, αλλά και μειώσεις σε ορισμένες περιπτώσεις (όπως το Αμφιαράειο και το Μουσείο Καρπάθου) ή καθιέρωση εισιτηρίου σε χώρους που ώς τώρα είχαν ελεύθερη είσοδο (όπως το Λύκειο του Αριστοτέλη, το κάστρο Αντιρρίου, το Σαγκρί στη Νάξο), είναι η εφαρμογή του ηλεκτρονικού εισιτηρίου ώστε να ξέρει η δεξιά του ΥΠΠΟ τι ποιεί η αριστερά. Και μπορεί για τον επισκέπτη το ηλεκτρονικό εισιτήριο να σημαίνει αποφυγή της ουράς κάτω από τον ήλιο, αφού θα μπορεί μέσω Διαδικτύου να εκδίδει το εισιτήριό του και απλώς να προσέρχεται στην είσοδο, για το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων ωστόσο σημαίνει έλεγχο της κατάστασης στα εκδοτήρια των εισιτηρίων σε πραγματικό χρόνο από τα κεντρικά γραφεία, γεγονός που εκτιμάται ότι θα φέρει αλλαγές και συγκεκριμένα αύξηση στον αριθμό των επισκεπτών σε πολλούς χώρους.

Αν το ηλεκτρονικό εισιτήριο θεωρείται κομβική παρέμβαση, για ποιο λόγο υπολειτουργούσε από το 2008, όταν και πρωτοαγοράστηκε (εφαρμόστηκε από το 2011), ώς σήμερα σε χώρους όπως η Ακρόπολη ή το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο; «Διότι είχαν επιλεγεί μηχανήματα πλήρως ακατάλληλα. Επειδή όμως το έργο είχε υλοποιηθεί με κοινοτικά κονδύλια, ήταν μέρος των συμβατικών υποχρεώσεών μας να διατηρηθεί για ορισμένα χρόνια» μας εξηγεί η πρόεδρος του ΤΑΠ Ασπασία Λούβη. «Δεν συντηρούνταν σωστά, δεν στεγάζονταν, βρέχονταν και χαλούσαν συνέχεια» προσθέτει ο Γιάννης Μαυρικόπουλος, που δεν τίθεται κατά του ηλεκτρονικού εισιτηρίου, αλλά εκτιμά ότι δεν αφορά μεγάλο όγκο επισκεπτών, επί παραδείγματι στην Ακρόπολη, δεδομένου ότι το 80% των εισιτηρίων αφορά συμμετέχοντες σε κρουαζιέρες και εκδίδεται επί τόπου και ομαδικά σε ειδικό ταμείο. «Συχνά έλεγαν ότι τα χαλούσαμε εμείς, οι φύλακες, αφήνοντας υπονοούμενα ότι κλέβουμε, διότι επικοινωνιακά βολεύουν οι δημόσιοι υπάλληλοι απατεώνες. Οποιος όμως αφήνει έστω και αιχμή για κάτι τέτοιο είναι συκοφάντης, διότι εμείς ζητούσαμε διαρκώς συντηρητές» συνεχίζει.

Το πρόβλημα λειτουργίας του υπάρχοντος συστήματος πάντως είχε διαπιστωθεί στο παρελθόν κι ενώπιον παρελθούσας πολιτικής ηγεσίας, όταν φύλακας σε μουσείο με μεγάλη προσέλευση έδειχνε πως το μηχάνημα λειτουργούσε όχι μόνο με το barcode του εισιτηρίου, αλλά και με εκείνο ενός πακέτου τσιγάρων!

Υψηλή χορηγία

Τα πράγματα ωστόσο αναμένεται να αλλάξουν καθώς προγραμματίζεται εγκατάσταση νέου συστήματος ύστερα από χορηγία ύψους 1,7 εκατ. ευρώ (+ΦΠΑ), στην οποία σχεδιάζει να προχωρήσει μεγάλο ίδρυμα με έντονη δραστηριότητα στην Ελλάδα (οι πληροφορίες μας οδηγούν στο Σταύρος Νιάρχος) και θα περιλαμβάνει την αγορά και την εγκατάσταση των μηχανημάτων σε 38 χώρους (ανάμεσά τους η Ακρόπολη, οι Μυκήνες, η αρχαία Ολυμπία, η Κνωσός, οι Δελφοί). Αυτή θα είναι η δεύτερη προσπάθεια που κάνει η κυβέρνηση υπό τον Αλέξη Τσίπρα να καθιερώσει το ηλεκτρονικό εισιτήριο. Η πρώτη, στις αρχές του περασμένου καλοκαιριού, απέβη άκαρπη καθώς ο διαγωνισμός δεν πρόλαβε να υλοποιηθεί λόγω γραφειοκρατικών δυσκολιών, σύμφωνα με την Ασπασία Λούβη.

Τάξη, έλεγχος και εξομοίωση με τα ευρωπαϊκά πρότυπα στα έσοδα των μουσείων και των αρχαιολογικών χώρων είναι ο στόχος. Η τσέπη του Ελληνα όμως μπορεί να αντέξει αυτές τις αυξήσεις; Διότι οι φωνές που υποστηρίζουν ότι το ελληνικό κοινό δεν επισκέπτεται τα μουσεία, γι’ αυτό και το «καπέλο» θα πληρώσουν οι τουρίστες, μόνο ως απαράδεκτη δικαιολογία μπορεί να εκληφθεί.

Τα δεδομένα δείχνουν ότι σε γενικές γραμμές η ελληνική οικογένεια θα μπορέσει να ανταποκριθεί για δύο λόγους. Πρώτον, διότι την περίοδο Νοεμβρίου – Απριλίου οι τιμές των εισιτηρίων θα μειώνονται κατά 50%, κάτι που σημαίνει ότι οι επισκέπτες θα επιβαρύνονται επιπλέον μόνο κατά την περίοδο των διακοπών τους. Και δεύτερον, διότι παραμένουν τόσο οι 12 ημέρες ελεύθερης εισόδου τον χρόνο μαζί με την πρώτη Κυριακή κάθε μήνα (από Νοέμβριο έως τέλη Μαρτίου) όπως και όλες οι κατηγορίες που δικαιούνταν ώς σήμερα ελεύθερη είσοδο (μαθητές, φοιτητές, δημοσιογράφοι, συνοδοί ΑμεΑ κ.λπ.) –και επιπλέον από δω και στο εξής οι κάτοχοι κάρτας αλληλεγγύης. «Είναι πάρα πολλές οι κατηγορίες που δικαιούνται ελεύθερη είσοδο», επισημαίνει η διευθύντρια του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου, Κατερίνα Δελλαπόρτα. «Αν όλοι όσοι μπαίνουν δωρεάν στο ΒΧΜ πλήρωναν έστω κι ένα ευρώ θα είχαμε πολύ περισσότερα έσοδα». Οι αριθμοί άλλωστε μιλούν από μόνοι τους και ενίοτε δημιουργούν ερωτήματα: από τους 1.563.434 επισκέπτες της Ακρόπολης σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε στη συνεδρίαση του ΚΑΣ η πρόεδρος του ΤΑΠ, το 35% (545.791 άτομα) δεν πλήρωσε εισιτήριο –ενώ μόλις το 32% των επισκεπτών κατέβαλε αντίτιμο στο Ολυμπιείο (198.646 σε σύνολο 622.599 ατόμων). Οσο για τα πακέτα των ενιαίων εισιτηρίων, αυτά αναμένεται να επανεξεταστούν και εκτιμάται ότι θα λειτουργήσουν καλύτερα με τη βοήθεια του ηλεκτρονικού ελέγχου, καθώς σήμερα «δεν έχουμε ξεκάθαρη εικόνα πόσοι από τους επισκέπτες του ενιαίου εισιτηρίου της Ακρόπολης, για παράδειγμα, επισκέπτονται άλλους χώρους που εντάσσονται στο ενιαίο εισιτήριο και ποιους ακριβώς» καταλήγει η Ασπασία Λούβη.

Τελευταία Νέα