ς πάρουμε το πιο πρόσφατο παράδειγμα. Ο Αρης Σερβετάλης, η Εφη Μπίρμπα, η Μιχαήλα Πλιαπλιά και ο Νίκος Ηλίας δημιούργησαν πριν από έναν περίπου χρόνο το δίκτυο καλλιτεχνών Res Ratio Network. «Ο σκοπός είναι να συνομιλήσουμε με ανθρώπους που έχουν ήδη μπει σε ένα δρομολόγιο ερευνητικό», λέει η Εφη Μπίρμπα στο «Νσυν», «και να τους δώσουμε την ευκαιρία να υπάρξουν στον χώρο μαζί μας ή να συνομιλήσουν με άλλους δημιουργούς. Είναι με έναν τρόπο μια καλλιτεχνική ομπρέλα». Αυτό δεν σημαίνει ότι λείπουν οι μεγάλοι τίτλοι ή οι καταξιωμένοι ηθοποιοί της νέας γενιάς. Από τις 26 Οκτωβρίου ο Δημήτρης Καραντζάς ανεβάζει το «Τέφρα και σκιά» του Πίντερ με τους Χρήστο Λούλη και Εύη Σαουλίδου, η Αργυρώ Χιώτη σκηνοθετεί το «Domino» των Vasistas (από 16/10) και η ίδια η Εφη Μπίρμπα το έργο του Ευθύμη Φιλίππου «Τα ωραία μας χέρια» (από 21/11). «Υπάρχει μια κινδυνολογία: κατά πόσο η προσπάθεια αυτή έχει ερασιτεχνικό χαρακτήρα, αλλά η πρόθεση να συνυπάρξεις με βάση την κοινή γλώσσα και την κοινή αισθητική λύνει πολλά ζητήματα που σχετίζονται με τα θέματα της παραγωγής –που είναι και τα ουσιαστικά. Δεν είναι δεδομένο, πάντως, ότι το έργο είναι ερασιτεχνικό, επειδή κάποιος δεν πληρώνεται όπως θα πληρωνόταν σε μια μεγάλη παραγωγή».

Στη νέα συνθήκη του «θεάτρου της κρίσης» ορισμένες από τις παραδοσιακές ειδικότητες, όπως ο σκηνογράφος ή ο μουσικός, αντικαθίστανται από αυτοσχέδιες λύσεις εκ των έσω. «Με τις νέες ομάδες δεν θα μπορούσε να γίνει αλλιώς. Είναι μπερδεμένο το ζήτημα κατά πόσο πρόκειται για επιλογή ή ανάγκη» μας λέει ο Κώστας Κουτσολέλος, σκηνοθέτης, ηθοποιός και ιδρυτής του θεάτρου Μπανγκλαντές. «Οταν δεν υπάρχουν καθόλου χρήματα για παραγωγή, δεν έχεις την επιλογή να δουλέψεις απολύτως ψυχρά και επαγγελματικά. Φυσικά είναι και άποψη, επειδή οι πρόβες είναι πιο «γλυκές» όταν είναι φιλικό το κλίμα. Θα προτιμούσα να είχα κι εγώ έναν παραγωγό και να ενδιαφέρομαι μόνο για το αισθητικό αποτέλεσμα».

ΡΙΣΚΟ ΚΑΙ ΕΥΚΑΙΡΙΑ. «Πολλές φορές αυτή η ομαδικότητα σε πάει προς τα κάτω» λέει από μια άλλη οπτική ο Χάρης Φραγκούλης, μέλος της ομάδας Kursk. «Το θέμα είναι κατά πόσο μπορείς να εμβαθύνεις κάθε φορά. Θέλει μια σύμπνοια βέβαια να συναντηθείς με έναν άνθρωπο που επίσης ψάχνει. Δεν μιλάω για ερευνητικό θέατρο, αλλά για θέατρο που απαιτεί «να ψάξω κάτι προσωπικά για μένα». Νομίζω ότι οι ομάδες μπορούν να λειτουργήσουν και έτσι, και αλλιώς. Σίγουρα πάντως όχι σαν κλειστό κύκλωμα. Είναι σαν να είσαι σε μια σχέση, να πας ένα ταξίδι, να βρεις κάτι και να το ξαναφέρεις στη σχέση. Ευτυχώς, σε αυτή την ομάδα δεν το κάνουμε για να βιοποριστούμε, ούτε επειδή δεν βρίσκουμε δουλειά. Οπότε γίνεται από ένα σχεδόν υπόλειμμα, από μια αδυναμία. Με μια έννοια, όχι από μια ανάγκη, αλλά με το υστέρημα, το οποίο είναι και πιο δυνατό».

Το αποτέλεσμα είναι παρεΐστικο –είναι όμως και καλλιτεχνικό; «Σίγουρα όταν η κατάσταση είναι πιο παρεΐστικη και φιλική, ξέρεις τους συνεργάτες και έχεις ξαναδουλέψει μαζί τους, γλιτώνεις χρόνο, δουλεύεις πιο σωστά» συνεχίζει ο Κώστας Κουτσολέλος. «Ταυτόχρονα όμως, όταν μιλάμε για παραγωγές με μηδέν χρήματα, υπάρχει μεν ένα αποτέλεσμα που για εμάς είναι πιο ενδιαφέρον καλλιτεχνικά αλλά το κοινό μπορεί να επιλέξει μια παράσταση, για παράδειγμα, στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Εκεί όπου υπάρχει παραγωγή, με πολύ φροντισμένα φώτα και σκηνικά και πολύ επαγγελματικά. Δεν ξέρω γιατί. Ισως επειδή αυτό έχει μάθει, επειδή του δημιουργεί μια ασφάλεια, του φαίνεται πιο σοβαρό και πιο επαγγελματικό. Εμείς έχουμε κάνει μεγάλη προσπάθεια να αλλάξουμε την εντύπωση περί «ερασιτεχνισμού», αλλά για να πω την αλήθεια δεν τα καταφέραμε πάντοτε. Ο κόσμος εξακολουθεί να θέλει να βλέπει κάτι ασφαλές. Αυτό τραβάει τον κόσμο και όχι κάτι που γίνεται σε ένα υπόγειο και που έχει μια ιδιαιτερότητα. Νομίζω ότι αυτό αφορά πολύ λίγους».

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΙΜΑ ΣΚΗΝΙΚΑ. Τρεις ηθοποιοί –ο Βασίλης Μπισμπίκης, ο Παναγιώτης Σούλης και η Φαίη Τζήμα –εμπνεύστηκαν τον τεχνοχώρο Cartel, ο οποίος γεννήθηκε σε ένα παλιό μηχανουργείο στον Βοτανικό, ανάμεσα σε αποθήκες και μάντρες υλικών ανακύκλωσης. Ο χώρος και τα σκηνικά κάθε παράστασης που παρουσιάζεται εκεί είναι φτιαγμένα από υλικά ανακύκλωσης, τα οποία βρίσκουν συνήθως οι ίδιοι οι ηθοποιοί κοντά στο θέατρο ή στις υπαίθριες αγορές. Οι ίδιοι επιμελούνται τα σκηνικά, τα κοστούμια και τους φωτισμούς. Στη νέα σεζόν ο Νίκος Καραγέωργος σκηνοθετεί το «Περιμένοντας τον Γκοντό» με τους Γιώργο Γεροντιδάκη, Βασίλη Μπισμπίκη, Κατερίνα Σιώζου, Παναγιώτη Σούλη, Στέλιο Τυριακίδη. Ο Γιώργος Βαλαής, η Αγγελική Παπούλια και ο Χρήστος Πασσαλής, από την άλλη, δημιούργησαν πριν από περίπου δέκα χρόνια τη θεατρική ομάδα blitz. Λειτουργώντας ως καλλιτεχνική κολεκτίβα, τα μέλη της βασίζονται στην ισότιμη σχέση όσον αφορά τη σύλληψη, τη συγγραφή, τη σκηνοθεσία και τη δραματουργία. Επόμενη στάση τους η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, όπου παρουσιάζουν το «6 a.m.» (9-18 Οκτωβρίου).

Τελευταία Νέα