Τη χρονιά της κατεδάφισης ο Στέφανος Κόκας και η Μάρω Νεράντζη έκλειναν 6 χρόνια γάμου. Είχαν αποκτήσει έναν γιο και είχαν εγκατασταθεί μόνιμα στα πατρικά τους εδάφη στο Γυάλι. Προσπαθούσαν να τα βγάλουν πέρα δουλεύοντας ένα μικρό μεζεδοπωλείο το καλοκαίρι και σε ελιές και πορτοκάλια τον χειμώνα. Μην έχοντας πλέον σπίτι να μείνουν μετά τις κατεδαφίσεις αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν ξανά στην Ελλάδα.

«ΤΑ ΝΕΑ» εντόπισαν πριν από λίγες ημέρες τον Στέφανο και τη Μάρω στα περίχωρα της Χαλκίδας, στην Εύβοια, όπου μένουν τα τελευταία χρόνια. «Στο Γυάλι ήταν ωραία για εμάς. Ημασταν νέα παιδιά, με κέφι, με πολλή όρεξη για δουλειά. Οτιδήποτε φτιάξαμε το φτιάξαμε αποκλειστικά με τα χέρια μας. Θέλαμε να χτίσουμε, να επενδύσουμε, να κάνουμε κάτι για τη ζωή μας. Και έτσι φτιάξαμε έναν μικρό παράδεισο, που χρόνο με τον χρόνο γινόταν όλο και πιο ωραίος» θυμάται η Μάρω. «Θέλαμε να φτιάξουμε το πατρικό του πατέρα μου. Οι εργασίες γίνονταν συνέχεια από το 2000 και μετά, μέχρι που το κατεδάφισαν το 2007» συμπληρώνει ο Στέφανος.

Εκείνες τις ημέρες του Απριλίου του 2007 η μαγευτική παραλία στο Γυάλι θα γέμιζε μπάζα, ερείπια και απόγνωση. «Πώς νιώσαμε όταν είδαμε το σπίτι μας κατεδαφισμένο; Φρικτά. Ηταν ο κόπος μας. Ολες οι οικονομίες μας, του πεθερού μου, της πεθεράς μου, όλα καταστράφηκαν μέσα σε δύο ώρες και δεν υπήρχε πλέον τρόπος να ζήσουμε. Ετσι αναγκαστήκαμε να φύγουμε» λέει η Μάρω.

ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ. Η οικογένεια του Στέφανου δεν ήταν η μόνη που αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τον τόπο της εξαιτίας έργων που χρηματοδοτούνταν από την Παγκόσμια Τράπεζα. Από τα στοιχεία που επεξεργάστηκε η Διεθνής Σύμπραξη Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ) εκτιμάται ότι τουλάχιστον 3,4 εκατομμύρια άνθρωποι στον πλανήτη κατά την περίοδο 2004-2013 εκτοπίστηκαν από τα σπίτια τους ή έχασαν τη γη τους ή επηρεάστηκαν οικονομικά επειδή έχασαν τις σοδειές τους και τις καλλιέργειές τους και άλλαξε η ζωή τους προς το χειρότερο από έργα που χρηματοδότησε η Παγκόσμια Τράπεζα. Για να καταλήξει το ICIJ σε αυτόν τον αριθμό επεξεργάστηκε τουλάχιστον 6.600 έγγραφα και εστίασε σε 972 επίμαχα πρότζεκ της τράπεζας, εκ των οποίων τα περισσότερα πραγματοποιήθηκαν στην Κίνα (112) και αμέσως μετά στη Βραζιλία (42) και στο Βιετνάμ (38). Από αυτά τα 972 έργα τα 423 (43%) είναι επιβεβαιωμένες περιπτώσεις κατά τις οποίες ο εκτοπισμός πληθυσμών αποδεικνύεται από τα ειδικά σχέδια δράσης που καταρτίστηκαν για την επανεγκατάστασή τους. Για 496 έργα (51% του συνόλου) υπάρχει σοβαρή πιθανότητα εκτοπισμών –σε αυτές τις περιπτώσεις υπήρξαν γενικά πλαίσια πολιτικής (policy framework) και όχι ειδικά σχέδια δράσης. Για 53 έργα (6%) η πρόσβαση σε έγγραφα ήταν ιδιαίτερα περιορισμένη και έτσι δεν μπορεί να εξαχθεί βέβαιο συμπέρασμα για το αν υπήρξαν εκτοπισμοί πληθυσμών ή όχι.

Οι περισσότεροι άνθρωποι που εκτοπίστηκαν ή επηρεάστηκαν οικονομικά από έργα χρηματοδοτούμενα από την Παγκόσμια Τράπεζα εντοπίζονται για την περίοδο 2004-2013 στο Βιετνάμ. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ICIJ ξεπέρασαν το 1,2 εκατομμύριο. Ακολουθεί η Κίνα με σχεδόν 1,1 εκατομμύριο και η Ινδία με περίπου 400.000. Στην Αλβανία ο αντίστοιχος αριθμός ανέρχεται σε 1.680 πληγέντες.

103 ΘΥΜΑΤΑ. Συγκεκριμένα, σε ολόκληρο το Εργο Ολοκληρωμένης Διαχείρισης και Καθαρισμού της Παράκτιας Ζώνης –όχι μόνο στο Γυάλι –επηρεάστηκαν προς το χειρότερο οι ζωές 103 ανθρώπων. Το έργο, με τον κωδικό P086807, εκτός από τις περιοχές στο Γυάλι και στη Χειμάρρα αφορούσε και το Δυρράχιο, τους Αγίους Σαράντα, το Εθνικό Πάρκο Μπουτρίντ και άλλα μέρη της γειτονικής χώρας. Από στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας φαίνεται ότι σε αυτό συμμετείχαν τρεις εταιρείες ελληνικών συμφερόντων: η Rogan and Associates στους τομείς των μελετών και του σχεδιασμού, ενώ η Ionia SA και η Mesogeios SA συμμετείχαν σε κατασκευές. Τα συνολικά ποσά που συνδέονται με τις παραπάνω κατασκευές και μελέτες ανήλθαν σε 7,44 εκατομμύρια δολάρια, ενώ οι συνολικές δαπάνες για ολόκληρο το Εργο Ολοκληρωμένης Διαχείρισης και Καθαρισμού της Παράκτιας Ζώνης έφθασαν τα 17,5 εκατομμύρια δολάρια.