[Η ιστορία της ημέρας] Το ΑΕΠ δεν αρκεί για να καθορίσει την ευημερία ενός λαού

Υπάρχει μια εναλλακτική πλην ανερχόμενη και με αύξουσα διεθνή επιρροή αντίληψη περί συμμετοχής της οικονομίας στην ανθρώπινη ευημερία, που υποστηρίζει ότι το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) είναι ένα ανεπαρκές μέσο εκτίμησης και εξαγωγής συμπερασμάτων. Υπάρχουν παράμετροι όπως είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση ή η εγκληματικότητα που συχνά συνοδεύουν μια έντονη αναπτυξιακή διαδικασία και ακυρώνουν ώς έναν βαθμό τα κοινωνικά οφέλη της οικονομικής μεγέθυνσης. «Το κυνήγι του ΑΕΠ τυφλώνει τις κυβερνήσεις και τις εμποδίζει να υιοθετήσουν μοντέλα βιώσιμης ανάπτυξης» γράφει στο περιοδικό «Nature» ο καθηγητής Οικονομίας στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας Ρόμπερτ Κοστάντσα.

«Εφθασε ο καιρός για να υιοθετήσουν οι κυβερνήσεις νέα μέτρα και νέα σταθμά υπολογισμού της ευημερίας των διαφόρων κοινωνιών» σημειώνει ο αμερικανός καθηγητής. Και προτείνει 12 εναλλακτικά μέτρα. Κάποια εξ αυτών βασίζονται σε οικονομικές παραμέτρους όπως είναι η απασχόληση των μελών ενός νοικοκυριού, οι συνθήκες διαβίωσης, η γενικότερη κατανομή των εισοδημάτων και η σπατάλη των φυσικών πηγών. Αλλα συνδυάζουν μεταβλητές όπως η υγεία, η εκπαίδευση και η πνευματική καλλιέργεια. Και άλλα βασίζονται σε έρευνες για την ικανοποίηση των πολιτών από τη ζωή τους.

Οι ιδέες του Κοστάντσα έχουν ήδη υιοθετηθεί από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, που μελετά τρόπους για να επανακαθορίσει η διεθνής κοινότητα τα κριτήρια που δίνουν αξία και νόημα στη ζωή των ανθρώπων. Πρόκειται ασφαλώς για ουτοπικό στόχο, αφού η επίτευξή του προϋποθέτει την άρνηση των αρχών της κεφαλαιακής συσσώρευσης και του οικονομικού κέρδους, στις οποίες εδράζεται ο καπιταλισμός. Από την άλλη πλευρά, πόσο βιώσιμη είναι άραγε η περίφημη «αειφόρος ανάπτυξη»;