«Η αληθινή ζωή δεν είναι απούσα, όπως το ήθελε ο Ρεμπό. Η αληθινή ζωή δεν είναι ποτέ απολύτως απούσα. Αρκεί να μη φτάσουν στην εξουσία εκείνοι που είναι ερωτευμένοι μαζί της κι εμείς να μη σηκώσουμε τα χέρια ψηλά. Η ζωή εξαρτάται από εμάς».

Έτσι έκλεισε το βράδυ της Πέμπτης τη διάλεξή του στην κατάμεστη αίθουσα του Γαλλικού Ινστιτούτου της Αθήνας ο Αλέν Μπαντιού, ένας από τους πιο πολυδιαβασμένους εν ζωή φιλοσόφους, που έχει επίσης ασχοληθεί με το μυθιστόρημα, το πολιτικό δοκίμιο και το θέατρο.

Μιλώντας με θέμα «Η πρόσληψη του Πλάτωνα στη σύγχρονη φιλοσοφία», ο Μπαντιού -όπως κατέγραψε το ΑΠΕ/ΜΠΕ- είπε πως ήρθε με μεγάλη χαρά στην Αθήνα, που υπήρξε το λίκνο της φιλοσοφίας και υπό αυτή την έννοια κάνει και τον ίδιο να νιώθει Αθηναίος, και μάλιστα ένας από τους αρχαιότερους Αθηναίους.

Ο Πλάτωνας, ξεκίνησε τη διάλεξή του ο γάλλος φιλόσοφος, δεν είναι η ιστορία των ερμηνειών του, αλλά τα ίδια τα κείμενά του: «Εδώ και είκοσι χρόνια ονομάζω τη φιλοσοφία μου «πλατωνισμό του πολλαπλού». Πρόκειται για έναν πλατωνισμό που θέλει να σταθεί απέναντι στα σημερινά προβλήματα και να ανακαλύψει τον οικουμενικό πυρήνα της πλατωνικής φιλοσοφίας. Αυτό έκανα προ διετίας στο έργο μου «Η Πολιτεία του Πλάτωνα», όπου τον ξαναδιάβασα με σύγχρονους όρους».

Για τον Πλάτωνα της «Πολιτείας», τόνισε ο Μπαντιού, «η διαλεκτική είναι η κίνηση της σκέψης. Μια κίνηση που κάθε φορά θέτει ένα ερώτημα το οποίο δεν έχει τεθεί πρωτύτερα. Αυτή η στρατηγική της μετακίνησης μέσα στη νόηση είναι η σκέψη εν δράσει, που έχει ως απαραίτητη προϋπόθεση την ύπαρξη συνομιλητών και διαλόγου.

»Μια σύγχυση που γίνεται συχνά είναι πως η διαλεκτική ρυθμίζεται από το αγαθό. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, όμως, τείνουμε να μετατρέψουμε τη διαλεκτική σε ηθική και υπερβατική αρχή ενώ εκείνο το οποίο όντως την προσδιορίζει είναι άλλο: η αλήθεια. Η διαλεκτική δεν μπορεί να είναι σε ένα τέτοιο πλαίσιο τίποτε άλλο από την επιστήμη των ελεύθερων ανθρώπων».

Ξαναγράφοντας την πλατωνική «Πολιτεία», ο Μπαντιού προχώρησε σε ένα είδος μετάφρασης, που προσαρμόζει τη φιλοσοφία της στις συνθήκες της εποχής μας: «Λένε πως ο Πλάτωνας υποστήριξε μια κοινωνία με κλειστή ταξική δομή, όπου την εξουσία ασκούν οι αριστοκράτες, δηλαδή οι φιλόσοφοι: εκείνοι που κατέχουν τη γνώση και κρατούν τα ηνία της εκπαίδευσης. Στη δική μου μετάφραση όλοι οι πολίτες θα γίνουν φιλόσοφοι».

Κάνοντας λόγο για τον Σωκράτη, τον κεντρικό πλατωνικό ήρωα, ο Μπαντιού είπε πως στη μετάφρασή του τον βάζει να περιγράφει έναν χώρο με μια τεράστια οθόνη όπου οι θεατές είναι υποχρεωμένοι να παρακολουθούν δεμένοι στις καρέκλες τους μια σειρά από σκιές: «Αλλά οι σκιές αυτές είναι αντίγραφα και προσομοιώσεις και οι θεατές δεν βλέπουν την αλήθεια. Ο Σωκράτης καλεί τους φιλοσόφους να κατέβουν στο μεγάλο σινεμά του κόσμου και να βοηθήσουν τους θεατές να απαλλαγούν από το θάμπωμά τους.

»Μόνο έτσι θα διακρίνουν την πραγματικότητα και θα ξεφύγουν από τις σκιές και τις ψεύτικες εικόνες. Μόνο έτσι θα καταφέρουν, έστω και με καθυστέρηση, να πετύχουν τη μετατροπή και την ανύψωση. Μόνο έτσι θα επέλθει εντέλει η οικουμενικότητα».

Τον Μπαντιού παρουσίασε στο ελληνικό κοινό ο Δημήτρης Βεργέτης, διευθυντής του περιοδικού «Aletheia», σημειώνοντας πως αποτελεί «τον αντιδιαμετρικό πόλο του παρόντος κόσμου» και υπενθυμίζοντας την τεράστια απήχηση που είχαν διεθνώς τα φιλοσοφικά του έργα «Το είναι και το συμβάν» και «Λογικές των κόσμων».

Ο Μπαντιού, που είναι σήμερα ομότιμος καθηγητής της Εκόλ Νορμάλ και διευθυντής του Διεθνούς Κέντρου Ερευνών Σύγχρονης Γαλλικής Φιλοσοφίας, θα δώσει δύο ακόμα διαλέξεις: το απόγευμα της Παρασκευής στις 7 θα μιλήσει με θέμα «Ο Λακάν και η αντιφιλοσοφία» στο αμφιθέατρο Ιωάννης Δρακόπουλος του Πανεπιστημίου Αθηνών ενώ το Σάββατο, και πάλι στις 7 το απόγευμα, θα μιλήσει στη Νομική Σχολή Αθηνών με θέμα «Πολιτική και κρίση».