Αναζήτηση
Δημοσιεύματα από αρχείο περίπου 70.000 φύλλων εφημερίδων (ελληνικών και βουλγαρικών), αποσπάσματα από ημερολόγια επιφανών ανθρώπων των Σερρών και στιγμιότυπα από ένα αρχείο περίπου 4.000 φωτογραφιών σε τουλάχιστον 500 σελίδες αποτελούν μια λεπτομερή –ίσως η πληρέστερη –αποτύπωση της ιστορίας της πόλης των Σερρών από συστάσεώς της, με έμφαση στα τελευταία 100 χρόνια.
Ενας αιώνας ζωής που σηματοδοτείται με το ολοκαύτωμά της, στις 28 Ιουνίου 1913, από τα βουλγαρικά στρατεύματα κατοχής και ολοκληρώνεται με αναφορά στην έκθεση κειμηλίων από την απελευθέρωση της Μακεδονίας και των Βαλκανικών Πολέμων 1912-1913, την 1η Ιουλίου 2013.
Με εργατικότητα και προσήλωση μυρμηγκιού εργάσθηκε για το επίτομο έργο «1913 – 2013 – Πανόραμα Σερραϊκής Ιστορίας» (εκδόσεις Ενθεσις) ο συγγραφέας, δημοσιογράφος και εκδότης Βασίλης Τζανακάρης.
Πρόθεση του συγγραφέα ήταν η ανασύνθεση της ιστορίας της πόλης των Σερρών, της οποίας η άνθηση άρχισε από την εποχή της τουρκοκρατίας –ως μία από τις 10 πιο αξιόλογες της ευρωπαϊκής Τουρκίας την αναφέρει ο ευφάνταστος τούρκος ταξιδευτής Εβλιγιά Τσελεμπή, σημειώνει ο Βασίλης Τζανακάρης –και διακόπηκε βάναυσα από τα βουλγαρικά στρατεύματα κατοχής που την παρέδωσαν στις φλόγες κατά την αποχώρησή τους, τον Ιούνιο του 1913.
Η πόλη του αγωνιστή Εμμανουήλ Παππά, του μακεδονομάχου καπετάν Μητρούση και του Κωνσταντίνου Καραμανλή (εδραίωσε την αστική τάξη στην πόλη των προοδευτικών φρονημάτων) βίωσε τη βουλγαρική κατοχή –«η χειρότερη μορφή κατοχής», υπογραμμίζει ο συγγραφέας –τρεις φορές: από τον Σεπτέμβριο του 1912 έως τον Ιούνιο του 1913, από τον Σεπτέμβριο του 1916 έως τον Σεπτέμβριο του 1918 και από τον Απρίλιο του 1941 έως τον Σεπτέμβριο του 1944.
Το πέρασμα των Βουλγάρων ήταν σαρωτικό. Αποσυναρμολόγησαν τον ιστορικό ιστό της πόλης.
Το έργο του Βασίλη Τζανακάρη (εκδότης του εμβληματικού περιοδικού «Γιατί», σημείου αναφοράς στα πολιτιστικά και τα πολιτικά που κυκλοφορούσε επί 34 χρόνια ώς το 2009, οπότε και ανεστάλη η έκδοσή του) όμως τον αποκατέστησε. Πιάνει τον μίτο της ιστορίας των Σερρών από τον 5ο αιώνα π.Χ. με αναφορά στις ρίζες ονομασίας της πόλης.
Για τις Σέρρες, ο συγγραφέας επέλεξε να «μιλήσουν» τα ντοκουμέντα. Κείμενα και φωτογραφίες. Και με αυτό το σκεπτικό το βιβλίο διαβάζεται και βλέπεται. Ηταν άλλωστε τα δύο προσόντα που ήθελε ο Βασίλης Τζανακάρης να έχει η επίτομη έκδοση για τις Σέρρες.
Διατηρητέο από το 1961
Το πληγωμένο τζαμί, νοτιοανατολικά του συνοικισμού των σηροτρόφων, στο κέντρο του αλλοτινού Αραμπατζή μαχαλά, κηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο με υπουργική απόφαση το 1961, περιήλθε στο υπουργείο Πολιτισμού το 1964, αλλά η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Καβάλας το παρέλαβε μόλις το 1980. Το 1994 άρχισαν οι εργασίες αποκατάστασης.
