Η ριψοκίνδυνη επέλαση στις ΗΠΑ

^«Δεκατέσσερις ώρες ειδήσεων την ημέρα· ρεπορτάζ από όλο τον κόσμο· ανταποκριτές σε πολλές πολιτείες· λιγότερες διαφημίσεις από οποιοδήποτε άλλο τηλεοπτικό δίκτυο. Ακούγεται σαν κάτι που θα ονειρευόταν ένας καθηγητής Δημοσιογραφίας. Αλλά είναι το Al Jazeera America». Με αυτό τον κάπως διαφημιστικό τρόπο περιέγραψαν οι «Νιου Γιορκ Τάιμς» το Al Jazeera America, το καταριανό τηλεοπτικό δίκτυο που άρχισε να εκπέμπει από την περασμένη Τρίτη στις ΗΠΑ και φιλοδοξεί να γίνει ένα CNN, αλλά χωρίς το πρόβλημα ρευστότητας που αντιμετωπίζει το τηλεοπτικό δίκτυο του Τεντ Τέρνερ. Για τους εμίρηδες του Κατάρ πήρε σάρκα και οστά ένα όνειρο ετών. Ο πήχης είναι ψηλά. Το Al Jazeera America θέλει να ανταγωνιστεί το Fox News, τον τηλεοπτικό κολοσσό που έστησαν στις ΗΠΑ το 1996 ο Ρούπερτ Μέρντοκ με τον Ρότζερ Αϊλις. Αυτό που μένει να αποδειχθεί είναι αν τηλεθεατές, διαφήμιση και διανομείς θα του δώσουν την ευκαιρία που ζητάει για να κατακτήσει το δικό του μερίδιο σε μια από τις πιο δύσκολες και απαιτητικές αγορές του κόσμου.

Οι αναλυτές πάντως διατηρούν αρκετές επιφυλάξεις. «Εχουν πολλά χρήματα, γνωστά πρόσωπα, καλές ιδέες αλλά και ένα μεγάλο πρόβλημα εικόνας», έγραψε ένα σάιτ στις ΗΠΑ που ειδικεύεται στα μέσα ενημέρωσης. Με άλλα λόγια, η πρόκληση για το Al Jazeera America είναι να κάνει το αμερικανικό κοινό να ξεχάσει ότι μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου τα βιντεοσκοπημένα μηνύματα του Οσάμα μπιν Λάντεν έφταναν σε όλο τον κόσμο μέσα από τους πομπούς Al Jazeera. Κατά τον δεύτερο πόλεμο στον Κόλπο η καχυποψία γίνεται ακόμη μεγαλύτερη. «Είναι το τηλεοπτικό δίκτυο των τρομοκρατών», είχε δηλώσει τότε ο αμερικανός υπουργός Αμυνας Ντόναλντ Ράμσφελντ. Η διάθεση της κοινής γνώμης δεν ήταν πολύ διαφορετική. Ο ιδιοκτήτης του κτιρίου στο οποίο το Al Jazeera νοίκιασε τον χώρο για να στεγάσει το γραφείο των ανταποκριτών του στις ΗΠΑ είχε απαγορεύσει την ανάρτηση του σήματος του καναλιού στην πρόσοψη. «Δεν θα βάλετε τη σημαία σας στα παράθυρά μου», είχε ξεκαθαρίσει στους ενοικιαστές του την ώρα της υπογραφής των συμβολαίων.

Από τότε πέρασε περίπου μια δεκαετία. Και οι ΗΠΑ μοιάζουν να έχουν περάσει σε άλλη εποχή. Πρόεδρος είναι ο Μπαράκ Ομπάμα, η Αλ Κάιντα μοιάζει σαν σκιά του παλιού της εαυτού, τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη θερίζουν τρομοκράτες και «τρομοκράτες» στο Πακιστάν ή στην Υεμένη χωρίς να το πάρει σχεδόν κανείς είδηση στις ΗΠΑ, ο Οσάμα μπιν Λάντεν είναι νεκρός και –το κυριότερο –ο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» έχει εξοριστεί από τον δημόσιο διάλογο. Από την άλλη, όμως, η τρομοκρατία παραμένει συλλογικός εφιάλτης στις ΗΠΑ. Και αυτό είναι το πρώτο μεγάλο εμπόδιο που πρέπει να ξεπεράσει το Al Jazeera America. Απόδειξη τα τριακόσια και πλέον μηνύματα που έλαβε μέσα σε μία ώρα ο Μάικ Βικέρα, πολιτικός συντάκτης που θα καλύπτει το Κογκρέσο για λογαριασμό του νέου καναλιού. Στην ουσία, το μήνυμα ήταν ένα: «Μα είναι ανάγκη να πας σ’ αυτούς;».

Οι υπεύθυνοι του Al Jazeera America έχουν απόλυτη γνώση του περιεχομένου του μηνύματος. Είναι η άγνοια και αποτυπώνεται, εξάλλου, σε μια δημοσκόπηση. «Το 75% των συνεντευξιαζομένων που δεν είχε δει ούτε ένα λεπτό από το πρόγραμμά μας έχει αρνητική άποψη για εμάς. Το 90% αυτών που έχουν παρακολουθήσει το πρόγραμμά μας έχει θετική γνώμη», έλεγε στη «Ρεπούμπλικα» ο Εχάμπ αλ Σιχάμπ, διευθύνων σύμβουλος του καναλιού, ενώ απέμεναν δύο ημέρες για την πρεμιέρα in USA.

Πάντως το στοίχημα που έχει κερδίσει ήδη το Al Jazeera America είναι η στελέχωση. Συμβόλαια έχουν υπογράψει με το κανάλι μερικά από τα πιο γνωστά ονόματα της δημοσιογραφίας. Πρώτη απ’ όλους, η Κέιτ Ο’ Μπράιαν, πρώην Νο 2 του ABC, που θα καταλάβει τη θέση της προέδρου. «Της ζητήσαμε να συνεργαστούμε γιατί είναι επαγγελματίας υψηλού επιπέδου και επειδή είναι ο κατάλληλος άνθρωπος για το σχέδιό μας. Γνωρίζει πολύ καλά αυτό που θέλουν να δουν οι Αμερικανοί από τις ειδήσεις, αλλά επιπλέον γνωρίζει και εκτιμά το στυλ μας», σημείωνε ο Εχάμπ αλ Σιχάμπ. Στην «ντριμ τιμ» του καναλιού περιλαμβάνονται οι Αλι Βέλσι, Σόλενταντ Ο’Μπράιαν και Ντέιβιντ Ντος από το CNN, η Μάρσι ΜακΓκίνις από το CBS, η Σέινον Χάι-Μπάσαλικ από το MSNBC, ο Τζον Σέιγκεντχεϊλ από το NBC και η Τζόι Τσεν επίσης από το CBS που φέρνει μαζί της το σόου America Tonight. Η Τσεν δηλώνει ενθουσιασμένη από τη συμμετοχή της στο νέο εγχείρημα. «Αισθανόμουν κορεσμένη, ήθελα νέα πράγματα. Εδώ υπάρχει συγκινητικό κλίμα, είμαι ευτυχής που συμμετέχω σε αυτή την περιπέτεια. Στόχος μας είναι να παρακολουθούμε την επικαιρότητα, προσφέροντας όμως ένα εντελώς νέο προϊόν», λέει.

Για μια «διαφορετική δημοσιογραφία» κάνει λόγο και ο Εχάμπ αλ Σιχάμπ. «Θέλουμε να δώσουμε φωνή σε όποιον δεν έχει και να το κάνουμε με τον δικό μας ακριβή και αντικειμενικό τρόπο. Σε όποιον μας ασκεί κριτική τώρα, απαντώ: «Περιμένετε για να μας κρίνετε». Το MSNBC και το FOX είναι πολύ πολιτικοποιημένα, το CNN τον τελευταίο καιρό ασχολείται μόνο με τις διασημότητες. Εμείς θέλουμε να ασχοληθούμε με τους καθημερινούς ανθρώπους», δηλώνει –γι’ αυτό έχει ανταποκριτές στο Σιάτλ, στη Νέα Ορλεάνη, στο Ντένβερ, στο Νάσβιλ.